Νέα στοιχεία για τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος, ελπίζουν να αποκτήσουν οι επιστήμονες, μετά την επιτυχημένη πρόσκρουση της διαστημικής βολίδας Impactor που εκτόξευσε το διαστημόπλοιο Deep Impact της ΝΑSA, στον κομήτη Tempel 1. Οι κομήτες εμπεριέχουν αρχέγονα στοιχεία της συγκρότησης του ηλιακού μας συστήματος, και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι με την επιχείρηση αυτή θα ανακαλύψουν τα μυστικά της προέλευσης του Ηλίου και της Γης. Ετσι, εξηγούνται οι ζητοκραυγές στη NASA, μετά την «επιτυχία που ξεπερνά τις προσδοκίες».
Η θεαματική πρόσκρουση έγινε σε απόσταση 134 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης, και απελευθέρωσε ένα σύννεφο από υλικά του υπεδάφους του κομήτη, που είχαν σχηματιστεί πριν από δισεκατομμύρια χρόνια στη διάρκεια της γέννησης του ηλιακού μας συστήματος.
Η πρόσκρουση έγινε στις 08.52 (ώρα Ελλάδος), μετά από τρεις ελιγμούς που χρειάστηκε να κάνει το διαστημόπλοιο για να βρεθεί στην κατάλληλη θέση εκτόξευσης. Η βάρους 370 κιλών και μεγέθους... πλυντηρίου διαστημική βολίδα, δημιούργησε στον κομήτη έναν κρατήρα στο μέγεθος ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου.
«Πήραμε όλα τα στοιχεία που θα μπορούσαμε», δήλωσε ο Νταν Γέομανς, επιστήμονας στο εργαστήριο Τζετ Προπάλσιον της NASA, στην Πασαντίνα. Οι αναλυτές της NASA, ωστόσο, θα χρειαστούν μήνες για να εξετάσουν όλα τα στοιχεία της πρόσκρουσης.
«Bρώμικα παγόβουνα»
Οι κομήτες είναι από τα πιο εντυπωσιακά ουράνια σώματα, τόσο λόγω του μεγέθους τους, όσο και του σχήματός τους. Πρόκειται για σώματα με μικρή πυκνότητα και μάζα μικρότερη από το ένα δισεκατομμυριοστό της γήινης, που περιφέρονται γύρω από τον Ηλιο σε παραβολικές ή ελλειπτικές τροχιές. Οι συνηθισμένοι κομήτες αποτελούνται από τρία μέρη: τον πυρήνα από πάγο και σκόνη, την κόμη από αέριο και σκόνη και την ουρά, που εμφανίζεται μόνο όταν ο κομήτης προσεγγίζει τον Ηλιο.
Οι πυρήνες των περισσοτέρων κομητών θεωρούνται πως είναι «βρώμικες χιονόμπαλες» διαμέτρου περίπου ενός χιλιομέτρου, μολονότι το ηλιακό σύστημα περιέχει κάποιους κομήτες με πυρήνες που η διάμετρός τους υπερβαίνει τα δέκα χιλιόμετρα. Ο πυρήνας αποτελείται από παγωμένη διαστημική σκόνη και παγωμένα μόρια αμμωνίας, μεθανίου, διοξειδίου του άνθρακα και νερού.
Οι αρχαίοι Ελληνες τους αποκαλούσαν «Αστρα με μακριά μαλλιά», λόγω της περίφημης ουράς τους, η οποία έχει μήκος 1 A.U. περίπου (150.000.000 χλμ.) και με διεύθυνση αντίθετη από τον Ηλιο. Η ουρά οφείλεται στην εξάτμιση και εκτόξευση υλικού από τον κομήτη λόγω της θερμοκρασίας του Ηλίου και της πίεσης των σωματιδίων του ηλιακού ανέμου που φτάνουν την ταχύτητα των 100-300 χλμ/δευτερόλεπτο.
Κάθε κομήτης αναφέρεται διεθνώς με το όνομα εκείνου που τον ανακάλυψε πρώτος. Στους ειδικούς καταλόγους της Διεθνούς Αστρονομικής Ενωσης (IAU) αναφέρεται με βάση το έτος ανακάλυψής του και ένα πεζό λατινικό γράμμα, το οποίο δηλώνει τη σειρά ανακάλυψης μέσα στο έτος.
Αν μπορούσαμε να σταθούμε πάνω σε έναν κομήτη καθώς πλησιάζει τον Ηλιο, ίσως θα έλιωνε κάτω από τα πόδια μας. Οι κομήτες είναι γιγάντιες χιονόμπαλες, οι οποίες όταν προσεγγίζουν τον Ηλιο ένα μέρος του πάγου τους εξατμίζεται. Το αέριό τους εξωθείται με τη μορφή ταχύτατων πιδάκων, οι οποίοι περιέχουν ακόμα και μικρά θραύσματα βράχων.
Η σημερινή αντίληψη που έχουμε για τους κομήτες είναι ότι αποτελούν τα απομεινάρια των υλικών που δημιούργησαν τον Ηλιο και τους πλανήτες.
K.T.
