Πριν από 220 χρόνια (6 Ιουλίου 1785) οι Αμερικανοί επιλέγουν το δολάριο ως νομισματική τους μονάδα, και έκτοτε ο «θείος Σαμ» έχει κατακτήσει οικονομικά όλον τον πλανήτη.
Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, οι περισσότεροι αναλυτές πίστευαν ότι το δολάριο ακολουθούσε μια σταθερή πτώση, λόγω των αμερικανικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Το μόνο ερώτημα που απασχολούσε τους περισσότερους ήταν κατά πόσον η πτώση θα έδινε κάποια στιγμή τη θέση της στο κραχ. Από τον περασμένο Ιανουάριο, όμως, το δολάριο έχει ανατιμηθεί κατά 14% σε σχέση με το ευρώ και κατά 8,8% σε σχέση με το γιεν. Ισως λοιπόν να βρισκόμαστε μπροστά σε μια θεμελιώδη μεταβολή, με τεράστιες επιπτώσεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον κόσμο.
Η μεταβολή αυτή, γράφει ο Τζέφρι Γκάρτεν στο «Νewsweek», οφείλεται σε τρεις λόγους.
Πρώτον, για τους επενδυτές που θέλουν μακροπρόθεσμη ασφάλεια δεν υπάρχει πραγματική εναλλακτική λύση ως προς το δολάριο. Το ευρώ έμοιαζε για μια περίοδο μια ασφαλής λύση, μετά το διπλό «όχι» όμως στο Ευρωσύνταγμα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Οσο για τα χρηματιστήρια της Ασίας, είναι ακόμη πολύ αδύνατα για να προσελκύσουν μεγάλους επενδυτές από το εξωτερικό.
Κατά δεύτερο λόγο, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία παρουσιάζουν εδώ και χρόνια μια αναιμική ανάπτυξη και μια διψήφια ανεργία. Οι χώρες αυτές δεν έχουν δείξει μια πολιτική βούληση για μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν τις οικονομίες τους ανταγωνιστικές, γεγονός που είναι πιθανό να οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια. Αν αυτό συμβεί παράλληλα με την αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ, η διαφορά θα κάνει την Αμερική πολύ πιο ελκυστική.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι οι ασιατικές κυβερνήσεις εξακολουθούν να στηρίζονται στο φτηνό νόμισμα, για να στηρίζουν τις εξαγωγές τους. Οι Ασιάτες συσσωρεύουν δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία στη συνέχεια δανείζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες ώστε οι Αμερικανοί να μπορούν να αγοράζουν ασιατικά προϊόντα. Ολο και περισσότερο γίνεται σαφές ότι οι ασιάτες δανειστές -και κυρίως οι κεντρικές τράπεζες στις οποίες αντιστοιχεί σήμερα το 70% των δανείων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες- δεν ενδιαφέρονται για το ύψος του αμερικανικού χρέους όσο η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται.
Ενα ισχυρό δολάριο θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο την εμφάνιση ενός παγκόσμιου νομισματικού συστήματος που θα έχει στον πυρήνα του δύο ή τρία σημαντικά νομίσματα. Οσο ενισχύεται η εμπιστοσύνη προς το δολάριο, τόσο περισσότερο θα επενδύουν οι ξένοι σε αμερικανικά ομόλογα και μετοχές, ωθώντας το δολάριο ακόμη ψηλότερα.
Ενα ισχυρό δολάριο, όμως, θα μειώσει τις αμερικανικές εξαγωγές, θα αυξήσει τις αμερικανικές εισαγωγές και κατά συνέπεια θα διευρύνει ακόμη περισσότερο το εμπορικό έλλειμμα -που φτάνει σήμερα τα 700 δισεκατομμύρια δολάρια- και θα αυξήσει το εξωτερικό χρέος των τριών τρισ. δολαρίων.
Η αύξηση της αγοραστικής της δύναμης θα κάνει την Αμερική πλουσιότερη. Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες δανείζονται σε δολάρια και αποπληρώνουν το χρέος τους σε δολάρια, δεν αντιμετωπίζουν ένα νομισματικό κίνδυνο ανάλογο μ' εκείνον που αντιμετωπίζουν οι άλλες χώρες. Και αυτό τις κάνει να δανείζονται ακόμη πιο αλόγιστα.
* Και οι δύο φωτογραφίες είναι έργα του Andy Warhol
Πηγή: Newsweek
