Οι πολιτικές ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος κυριαρχούν στην ενημέρωση που παρέχουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας, και ακολουθούν οι «ανθρώπινες ιστορίες», η εγκληματικότητα και τα ζητήματα κοινωνικής προστασίας, σύμφωνα με έρευνα που έκανε το «Εργαστήριο Κοινωνικής Ερευνας στα ΜΜΕ» του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το περιεχόμενο και η ποιότητα της τηλεοπτικής ενημέρωσης ήταν ο στόχος της ειδικής αυτής έρευνας, η οποία αποτελεί μέρος μιας γενικότερης που διεξάγεται και θα συνεχίσει για διάστημα 3-5 χρόνων, καταγράφοντας κυρίως τα σταθερά ποιοτικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της τηλεοπτικής πολιτικής και κοινωνικής ενημέρωσης.
Η έρευνα έγινε στο διάστημα 22/11/2004-31/12/2004. Μελετήθηκαν συνολικά 1.878 ειδήσεις, 89 δελτία ειδήσεων των 8 μεγαλυτέρων ,από απόψεως τηλεθέασης, τηλεοπτικών σταθμών πανελλαδικής εμβέλειας (ALPHA, ANT1, ALTER, ET1, ET3, MEGA, NET και STAR).
Επιστημονικός υπεύθυνος ήταν ο επίκουρος καθηγητής Γιώργος Πλειός Διευθυντής του Εργαστηρίου, συντονίστρια η Μαρία Ξενοφώντος, ενώ εργάστηκαν πέντε επόπτες και 20 ερευνητές.
Το ερευνητικό υλικό συλλέχθηκε από τα καθημερινά βραδινά δελτία ειδήσεων και αναφερόταν σε συγκεκριμένα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Με εξαίρεση τα τραγικά γεγονότα στη Ν.Α. Ασία (τσουνάμι) στην περίοδο αυτή δεν συνέβη κάποιο ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την Ελλάδα που θα μπορούσε να επηρεάσει ανάλογα την θεματολογία των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων. Ηταν, δηλαδή, μια «κανονική» περίοδος της τηλεοπτικής ενημέρωσης.
Στα τελικά συμπεράσματα της έρευνας αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι:
1. Στις πρώτες ειδήσεις καθώς και στο σύνολο των ειδήσεων όλων των σταθμών επικρατούν οι πολιτικές ειδήσεις. Οι ειδήσεις -με εξαίρεση τους σταθμούς STAR, ALTER και ANT1 έχουν σε μεγάλο βαθμό πολιτικό προσανατολισμό, εντονότερο στους κρατικούς σταθμούς και τον ALPHA.
2. Αλλα θέματα που απασχολούν τα δελτία ειδήσεων και σε μεγαλύτερο βαθμό τα ιδιωτικά, είναι οι ανθρώπινες ιστορίες, η εγκληματικότητα, τα ζητήματα κοινωνικής προστασίας και τα οικονομικά.
3. Στο επίπεδο των θεσμών που προβάλλονται από τις ειδήσεις, οι πολιτικοί θεσμοί παρουσιάζουν μια μειωμένη (σε σχέση με την προβολή των πολιτικών θεμάτων) προβολή. Ωφελημένη από αυτή την μετατόπιση βγαίνει η περιοχή του «θεάματος». Εντονότερη αυτή η μετατόπιση εμφανίζεται στους ιδιωτικούς σταθμούς.
4. Σε ό,τι αφορά την «εθνική ταυτότητα» των ειδήσεων, τα περισσότερα με πολύ υψηλά ποσοστά είναι από την Ελλάδα ή ελληνικού ενδιαφέροντος διμερή ή διεθνή ζητήματα. Ετσι καταγράφεται υψηλή εθνική εσωστρέφεια των ειδήσεων η οποία είναι μεγαλύτερη στους ιδιωτικούς σταθμούς και στις πολιτικές ειδήσεις.
5. Αναφορικά με την πηγή των τηλεοπτικών ειδήσεων, η έρευνα κατέγραψε ότι στο σύνολο των σταθμών κύρια πηγή των ειδήσεων είναι σε μεγάλο βαθμό οι ρεπόρτερ.
Σε MEGA και ANT1 οι ειδήσεις που προέρχονται από ανταποκριτές των σταθμών είναι περισσότερες σε σύγκριση με τους υπόλοιπους.
Τα ιδιωτικά κανάλια χρησιμοποιούν επίσης ως πηγή ξένους τηλεοπτικούς σταθμούς.
6. Σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης των πολιτικών αρχηγών στις ειδήσεις, η έρευνα κατέγραψε ότι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζεται συχνότερα (με σημαντική διαφορά) από τον πρωθυπουργό.
Επίσης κατεγράφη ότι ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΝ Ν. Κωνσταντόπουλος εμφανίζεται συχνότερα σε σχέση με τη Γ.Γ. του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα, αλλά και σε σχέση με τον νυν πρόεδρο του ΣΥΝ.
7. Σε ό,τι αφορά τον τρόπο παρουσίασης των γεγονότων η έρευνα κατέγραψε:
α. Η δραματοποίηση και γενικότερα η ενημερω-διασκεδαστική διαμόρφωση των ειδήσεων είναι έντονη στο σύνολο των τηλεοπτικών σταθμών και ιδιαίτερα στους ιδιωτικούς.
β. Η παρουσίαση αυτή συντελείται κυρίως με τα λεκτικά και εξωλεκτικά στοιχεία του προφορικού λόγου (τόνος και τύπος λόγου, έντονοι επιθετικοί προσδιορισμοί, μεταφορικές εκφράσεις κλπ) και λιγότερο με τη χρήση άλλων μέσων, όπως μουσική, γραφικά, κ.α. τα οποία σχετίζονται περισσότερο με τη χρήση τεχνικών εικόνας.
Το φαινόμενο αυτό είναι εντονότερο στους ιδιωτικούς σταθμούς.
8. Τέλος αναφορικά με τη γενική εικόνα των επιμέρους τηλεοπτικών σταθμών, η έρευνα έδειξε ότι στις περισσότερες πτυχές των ειδήσεων που μελετήθηκαν, διαμορφώνεται ένας άξονας ο οποίος στη μία πλευρά περιλαμβάνει τα κρατικά κανάλια και τον ALPHA, στο μέσο το MEGA και τον ANT1 και στο άλλο άκρο τους άλλους δύο σταθμούς ALTER και STAR.
Στα κρατικά κανάλια και τον ALPHA είναι μεγαλύτερος ο πολιτικός προσανατολισμός των ειδήσεων, μεγαλύτερη η προβολή των πολιτικών θεσμών, λιγότερο έντονη η προβολή των κατωτέρων ιεραρχικών στρωμάτων των θεσμών, η εθνική εσωστρέφεια, ενώ (εδώ συμπεριλαμβανομένου και του ALTER) συγκριτικά είναι μεγαλύτερα τα ποσοστά των ρεπόρτερ ως πηγών των ειδήσεων. Στους σταθμούς αυτούς συγκριτικά είναι μικρότερη και η δραματοποίηση των ειδήσεων.
Στο άλλο άκρο αυτού του άξονα, όπου ισχύουν τα αντίθετα είναι ο STAR και ALTER ενώ στο μέσο είναι το MEGA και ANT1.
Πηγή: ΑΠΕ
