Οι παραγωγοί ρύπων διοξειδίου του άνθρακα υποτίθεται ότι επιβαρύνονται οικονομικά, ώστε να ενθαρρύνονται οι επενδύσεις σε μέτρα περικοπής των εκπομπών άνθρακα. Ωστόσο, μια διάταξη στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταλήγει να πράττει το αντίθετο και να επιδοτεί τον άνθρακα, σύμφωνα με έκθεση της ΜΚΟ Carbon Market Watch.
Στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS), ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας δεν λαμβάνει πλέον δωρεάν επιδόματα και δικαιώματα εκπομπής άνθρακα, αλλά απαιτείται η αγορά τους μέσω πλειστηριασμού. Ωστόσο, μέσω του άρθρου 10γ επιτρέπεται στα κράτη μέλη χαμηλότερου εισοδήματος από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη να δέχονται επιδόματα για εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με την προϋπόθεση ότι θα επενδύουν τουλάχιστον το ισοδύναμο της αξίας των επιδοτήσεων για τον εκσυγχρονισμό και τη διαφοροποίηση των ενεργειακών τους συστημάτων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει συνολικά κοντά στα 680 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής για την περίοδο 2013-2019, που ισοδυναμούν σε 12 δις ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων.
Η Πολωνία, η Ρουμανία και η Τσεχία είναι οι μεγαλύτεροι δικαιούχοι, επωφελούμενες περίπου κατά 85% από αυτά τα 12 δις για την περίοδο 2013-19, αναφέρει η έκθεση.
Ο διαμοιρασμός των πόρων αυτών υποτίθεται ότι θα υποστήριζε τον εκσυγχρονισμό του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στα φτωχότερα κράτη της ΕΕ. Αντιθέτως, το 2013, το 90% κατέληξε στην αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, αντί για την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στις αναβαθμίσεις αυτές περιλαμβάνονται επενδύσεις στο πιο ρυπογόνο σταθμό παραγωγής ενέργειας της Ευρώπης, τη μονάδα λιγνίτη Μπελχατόφ στην Πολωνία.
«Η διάταξη αυτή έχει μέχρι στιγμής δεν είχε ως αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος στα κράτη μέλη με πιο αδύναμες οικονομίες. Αντιθέτως, διαιωνίζει την εντατική παραγωγή ενέργειας από άνθρακα και την αβεβαιότητα των επενδύσεων», καταλήγει η έκθεση.
Η ΜΚΟ καλεί την Κομισιόν να εξαιρέσει τα έργα άνθρακα από το πρόγραμμα και να δώσει προτεραιότητα στα συστήματα ανανεώσιμων πηγών και ενεργειακής αποδοτικότητας.
