Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Κάνοντας δώρο στη Χίο ένα σύντομο αφήγημα, η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου ζωντάνεψε, μέσα από αυτό, ένα κομμάτι της ιστορίας του νησιού και της μετανάστευσης των ανθρώπων προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, και μας μιλά για το έργο της, με τίτλο «Πιτσιμπούργκο», το οποίο έγινε θεατρική παράσταση.
Γραμμένο σε μορφή επιστολών, το έργο, που ανέβηκε στο θέατρο σε σκηνοθεσία της Αρκαδίας Ψάλτη, ξεκινώντας την πορεία του το καλοκαίρι του 2014 στη Χίο, τη γενέτειρα των πρωταγωνιστών του, και, έκτοτε, όπου παίζεται γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, παρουσιάζεται στον πολυχώρο Vault Theatre Plus.
Η ζωή στο νησί της Χίου, αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, αποκαλύπτεται μέσα από την αλληλογραφία ενός νιόπαντρου ζευγαριού. Φτώχεια, πείνα, μπάρκα, προσφυγιά, αρρώστιες, μα και τηλέφωνα και κινηματόγραφος. Ένα νησί πληγωμένο και σαστισμένο. Σε αυτόν τον κόσμο, μας βάζει η Σώτη Τριανταφύλλου και μας μιλά για το έργο και για το δύσκολο παρόν μας.
Τι σας οδήγησε, αρκετά χρόνια πριν, στη συγγραφή του «Πιτσιμπούργκο»; Το κοινό ενός βιβλιοπωλείου στη Χίο παραπονέθηκε ότι δεν γράφω βιβλία για εμάς τους Έλληνες. Κι ότι γράφω για την Αμερική, για την Αφρική. Δεν είναι αλήθεια ότι δεν γράφω για την Ελλάδα. Επειδή έχω μεγάλη παραγωγή, δεν φτάνουν όλα όσα γράφω στο ευρύ κοινό. Ωστόσο, σήκωσα, κατά κάποιον τρόπο, το γάντι και υποσχέθηκα να γράψω ένα βιβλιαράκι για τη Χίο. Και να το κάνω δώρο στους Χιώτες. Αυτό το βιβλιαράκι είναι το «Πιτσιμπούργκο».
Μιλήστε μας για τις κεντρικές φιγούρες του αφηγήματός σας.
Είναι δύο πρόσωπα, ένα νιόπαντρο ζευγάρι: ο Δημοσθένης έχει φύγει για την Αμερική, για να δουλέψει στη χαλυβουργία, ενώ η Ελέγκω περιμένει να της στείλει πρόσκληση, για να τον ακολουθήσει. Πρόκειται για δυο απλούς ανθρώπους στη δίνη της μοίρας.
Πώς αισθάνεστε, βλέποντας το αφήγημά σας να ζωντανεύει επί σκηνής, μέσα από τη θεατρική του μεταφορά;
Το κείμενο είναι μια μικρή ανθρώπινη κωμωδία. Γελάω, για να μην κλάψω... κάτι τέτοιο. Κάπως έτσι, νομίζω ότι νιώθει και ο θεατής. Ο Δημοσθένης μπλέκει με τη μαφία στο Πίτσμπεργκ της Πενσυλβάνια, παίζει χαρτιά, χάνει χρήματα. Η πρόσκληση για την καημένη την Ελέγκω καθυστερεί.
JOHN PANTIDOS
«…έρχονται στο νησί πρόσφυγες αφ’ την Τουρκιά. Εν ηξέρω γιατί, αλλά φτάνουνε παπόρια, μαούνες και βάρκες αφ΄ τις αχτές. Δυστυχισμένοι αθρώποι […] Τώρα τ’ απόγεμα, θα κατεβούμε μαζί με τον μπάρμπα στο λιμνιώνα να ιδούμε τους πρόσφυγες» γράφει, από τη Χίο, η Ελέγκω στον Δημοσθένη, που είναι μετανάστης στο Πίτσμπεργκ, τον Μάρτιο του 1914. Πόσο απέχει εκείνο το παρελθόν από όσα διαδραματίζονται σήμερα; Η λογοτεχνία έχει, κατά κανόνα, ανατριχιαστική επικαιρότητα. Όχι, απαραιτήτως, επειδή η ιστορία κάνει κύκλους, αλλά επειδή η λογοτεχνία περιγράφει την ανθρώπινη κατάσταση, μια διαρκή αναζήτηση, μια διαδρομή από το φως στο σκοτάδι και το αντίστροφο.
Σκέψεις και συναισθήματά σας για το δύσκολο παρόν μας;
Τις καλές μέρες, πιστεύω ότι όλα θα πάνε καλά κι ότι ο κλυδωνισμένος κόσμος θα ξαναβρεί την ισορροπία του. Τις κακές μέρες...
JOHN PANTIDOS
Ποια θα χαρακτηρίζατε ως την κυρίαρχη παθογένειά μας; Την έλλειψη αυτογνωσίας και την άρνηση της ενότητας. Επιδεικνύουμε «πατριωτισμό» ατομικιστικού τύπου: μια αντίφαση, μια νοσηρή στάση. Είμαστε υπερβολικά συναισθηματικοί, παρορμητικοί και ανάγωγοι.
Τι σας θλίβει περισσότερο στη χώρα μας;
Έχω αρχίσει να πιστεύω ότι δεν έχουμε πολλές δυνατότητες από ψυχική άποψη. Η κρίση θα μπορούσε να γίνει αφετηρία, για να αλλάξουμε, αλλά δεν θέλουμε να αλλάξουμε. Όποιος δεν αλλάζει καταστρέφεται.
Διακρίνετε κάποια πηγή αισιοδοξίας;
Σήμερα, όχι. Είναι, μάλλον, κακή μέρα.
Μια ευχή σας για το μέλλον; Να συνειδητοποιήσουμε τι έχουμε διαπράξει εναντίον του ίδιου μας του εαυτού, στην πορεία της ιστορίας. Και να βάλουμε λίγο μυαλό. Κανείς δεν μας επιβουλεύεται, είμαστε ο καλύτερος εχθρός μας.
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Αρκαδία Ψάλτη, μουσική επιμέλεια: Καλλιόπη Λιαδή, παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου Αγγελοπετριά. Ερμηνεύουν: Στράτος Σωπύλης, Αρκαδία Ψάλτη.
Πληροφορίες
Vault Theatre Plus: Μελενίκου 26 - Βοτανικός, τηλ.: 213 0356472. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 20:00, Πέμπτη: 21:00, Σάββατο: 19:00.
