Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Φανταστείτε ένα ωραίο πρωινό να μαθαίνατε ότι ο Τρύφων Αλεξιάδης, ο άνθρωπος ο οποίος στην ουσία έχει αναλάβει να συγκεντρώσει τα φορολογικά έσοδα για το κράτος παρακινώντας την ελληνική κοινωνία προς αυτήν την κατεύθυνση, πιστεύει ακράδαντα ότι ο φόρος αποτελεί μια νόμιμη μορφή κλοπής του πολίτη.
Ασφαλώς, αυτό είναι κάτι που μόνο στη σφαίρα της φαντασίας μπορεί να αποκτήσει υπόσταση για μια κυβέρνηση, η οποία, στα χνάρια των προηγούμενων, βασίζει τα θεμέλια της «αναπτυξιακής» της στρατηγικής στο κράτος, δηλαδή στους φόρους.
Η HMRC, Υπηρεσία Εσόδων και Τελωνείων της Αυτού Μεγαλειότητος, είναι επιφορτισμένη με το έργο της συλλογής των φόρων στη Βρετανία. Ο επικεφαλής της, Edward Troup, βρίσκεται αντιμέτωπος με την αποκάλυψη ότι διατέλεσε συνεργάτης στο δικηγορικό γραφείο που ενήργησε για την offshore του Ντέιβιντ Κάμερον.
Η είδηση αυτή ωχριά μπροστά στην πληροφορία ότι ο άνθρωπος που συλλέγει τα φορολογικά έσοδα για τη Βρετανία, με άρθρο σε εφημερίδα το 1999, είχε περιγράψει εν γένει τη φορολόγηση ως «νόμιμο εκβιασμό» του κράτους προς τον πολίτη. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η καριέρα του ως συμβούλου εταιρειών για τη μεγαλύτερη δυνατή μείωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων.
Το γεγονός ότι επικεφαλής της βρετανικής αρχής για τη συλλογή των φόρων τοποθετήθηκε ένας εκ πεποιθήσεως πολέμιος της φορολόγησης είναι αναμφίβολα εντυπωσιακό εκ πρώτης όψεως. Υποδηλώνει, ωστόσο, μια βαθύτερη αντίληψη η οποία χαρακτηρίζει τη βρετανική προσέγγιση για τη λειτουργία της οικονομίας και την ανάπτυξη.
Συνιστά άλλωστε βασικό στοιχείο διαφοροποίησης από το κυρίαρχο ευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο, το οποίο, παρότι φιλελεύθερο, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη φορολόγηση και κατ’ επέκταση στη φορολογική συνείδηση του πολίτη.
«Ο φόρος δεν κωδικοποιεί κάποιο πλατωνικό σύνολο αρχών. Η φορολόγηση είναι νόμιμος εκβιασμός και έχει ισχύ μόνο στο πεδίο του νόμου. Φοροαποφυγή δεν σημαίνει ότι πληρώνεις λιγότερο φόρο από αυτόν που “πρέπει”. Φοροαποφυγή σημαίνει ότι πληρώνεις λιγότερο φόρο από αυτόν που “θέλει” η Βουλή», εξηγούσε σε εκείνο το άρθρο ο Edward Troup, ως προέκταση της εκτίμησης ότι ο ελεύθερος πολίτης υποχρεώνεται να πληρώνει ό,τι αποφασίζει κάθε φορά το κράτος ότι του λείπει.
Οι ΗΠΑ υστερούν σε κοινωνικές δημόσιες υπηρεσίες, αλλά διαχειρίζονται ως ιδιαίτερα νευραλγική παράμετρο τη φορολόγηση, συχνά επιτυγχάνοντας χαμηλή ανεργία και υψηλά εισοδήματα.
Οι κεντρικές και βόρειες χώρες της Ευρώπης επιβάλλουν υψηλούς φόρους, αλλά προσφέρουν αντισταθμιστικές υπηρεσίες που στηρίζουν ουσιαστικά τον μέσο πολίτη.
Η Ελλάδα επιβάλλει υψηλούς φόρους εν μέσω υψηλής φοροδιαφυγής, υπονομεύει την οικονομική δραστηριότητα και αναδεικνύει την έννοια του κοινωνικού κράτους μόνο ως ανέκδοτο.
Οι θεωρίες συνωμοσίας και το κυνήγι μαγισσών σπανίως έχουν βάση σε αυτήν τη ζωή, όπου τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Το μόνο σίγουρο είναι πως αν στη Βρετανία ο φόρος συνιστά «νόμιμο εκβιασμό», στην Ελλάδα αποκτά χαρακτηριστικά εννοιών που δεν χωρούν στις λέξεις ενός κειμένου.
