Αναβλήθηκε προσωρινά η γνωμοδότηση για το δεύτερο στάδιο της οριστικής μουσειογραφικής και μουσειολογικής μελέτης του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) από το Συμβούλιο Μουσείων που συνεδρίασε πρόσφατα. Σύμφωνα με το σκεπτικό, διαπιστώθηκε πως οι όροι που είχαν τεθεί για να υλοποιηθούν από το συγκεκριμένο στάδιο της μουσειογραφικής μελέτης επέφεραν ευρείας έκτασης τροποποιήσεις και στη μουσειολογική μελέτη, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την υποβολή νέων μελετών.
Τα μέλη πήραν αυτή την απόφαση μετά από μια φορτισμένη συναισθηματικά συνεδρίαση, λόγω της παρέμβασης της Άννας Καφέτση, πρώην διευθύντριας του ΕΜΣΤ και μέλους του Συμβουλίου, που μεταξύ άλλων έκανε λόγο για «κατάφωρη παραβίαση και προσβολή» του επιστημονικού της έργου, καθώς και του «ηθικού δικαιώματός της απέναντι σε αυτό», αλλά και μετά από τις διευκρινίσεις που έκανε από την πλευρά της η νυν διευθύντρια του Μουσείου, Κατερίνα Κοσκινά.
«Θέτω ένα ζήτημα αρχής, για το οποίο πιστεύω ότι αυτό το Συμβούλιο πρέπει να πάρει θέση. Μέσα από τη διαδικασία που ακολουθείται, θεωρώ ότι παραβιάζεται κατάφωρα το ηθικό μου δικαίωμα απέναντι σε όλες αυτές τις μελέτες που έχουν περάσει κι έχουν εγκριθεί», δήλωσε η κα Καφέτση, αναφερόμενη όχι μόνο στη διατύπωση του θέματος, αλλά και σε «όλη την ουσία» που προκύπτει από αυτή, όπως ανέφερε.
«Ένα άλλο πρόσωπο έρχεται να ολοκληρώσει την ήδη εγκεκριμένη από τον Απρίλιο του 2014, σε πρώτο στάδιο τουλάχιστον, οριστική μουσειογραφική μελέτη μου, καθώς και την ήδη εγκεκριμένη από τον Δεκέμβριο του 2013 οριστική μουσειολογική μελέτη. Είναι δυνατόν ένας άλλος άνθρωπος να οικειοποιείται την επιστημονική εργασία 15 χρόνων και μια τεχνογνωσία δεκαετιών στα Μουσεία; Να οικειοποιείται και να υπογράφει μελέτες εγκεκριμένες τις οποίες ισχυρίζεται ότι έρχεται να ολοκληρώσει; Ποιος νομιμοποιείται να ολοκληρώσει ένα πνευματικό έργο; Αν δεν είναι ο δημιουργός του, ποιος άλλος είναι;», τόνισε η κα Καφέτση, ζητώντας να εξεταστεί «κατά πόσο είναι νόμιμο εγκεκριμένες μελέτες για τις οποίες έχουν βγει Υπουργικές Αποφάσεις να εμφανίζονται ως δεύτερο στάδιο οριστικής μουσειογραφικής ή δεύτερο στάδιο μουσειολογικής μελέτης, όντας τελείως διαφορετικές».
Άφησε, ωστόσο, να διαφανεί μια «λύση» στο θέμα. «Από τη στιγμή που όλη αυτή η δουλειά μου πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων, τουλάχιστον η καινούργια μελέτη της διάδοχης κατάστασης ας έρθει ως νέα, με διαφανείς διαδικασίες - γιατί νόμιμες δεν θα είναι - με ονοματεπώνυμο και όχι να κρύβεται πίσω από το προσωπείο Καφέτση», δήλωσε η ίδια, τονίζοντας ότι η επιστροφή της στο ΕΜΣΤ ήταν μονόδρομος, όχι μόνο για λόγους ηθικής τάξεως, αλλά και λειτουργίας και νομιμότητας. «Όταν έχω εγκεκριμένες μελέτες για να ανοίξει το ΕΜΣΤ, ήταν μονόδρομος η επιστροφή μου. Έτσι, και το Μουσείο θα είχε ανοίξει από το 2014», είπε μεταξύ άλλων.
Μετά την αποχώρηση της κας Καφέτση, ζητήθηκε από την κα Κοσκινά και τους μελετητές, που περίμεναν έξω από το αμφιθέατρο του ΥΠΠΟΑ όπου γινόταν η συνεδρίαση, να παραβρεθούν. Η νυν διευθύντρια του ΕΜΣΤ έκανε σαφές ότι οι νέες μελέτες που εκπονήθηκαν είναι διαφορετικές των αρχικών, καθώς ελήφθησαν υπόψη τόσο οι παρατηρήσεις που ετέθησαν από τις Υπουργικές Αποφάσεις όσο και οι δικές της επιστημονικές απόψεις.
«Είμαι ένας άλλος άνθρωπος, με μια άλλη άποψη. Δεν παρέλαβα ένα Μουσείο στημένο. Είναι λοιπόν αυτονόητο, εφόσον έρχεται ένας άλλος διευθυντής σε έναν άλλο χώρο (σσ. λόγω των τροποποιήσεων που έχουν υποστεί οι μελέτες), λογικά πρέπει να έχει και τη δική του επιστημονική άποψη», δήλωσε η κα Κοσκινά, τονίζοντας ότι αν και κρατά από την πρώην διευθύντρια του Μουσείου ένα γενικό σκεπτικό και πνεύμα, «σε κάθε περίπτωση η γενική αρχή της μελέτης είναι ένας νέος ανθρωπισμός και μια διαπολιτισμική θεώρηση της μόνιμης έκθεσης».
«Εκτιμώ την κα Καφέτση και τη δουλειά που έχει κάνει. Είναι πολύ σοβαρή και ουσιαστική δουλειά. Από εκεί και ύστερα, θεωρώ ότι είτε μου ζητήσετε μια νέα μελέτη είτε αυτή που έχετε στα χέρια σας, πάλι την ίδια θα σας φέρω», απάντησε η κα Κοσκινά στην ερώτηση της γ.γ. του ΥΠΠΟΑ, Μαρίας Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη ως προς τον χρόνο που θα έπαιρνε η εκπόνηση μιας νέας μελέτης σε περίπτωση που της ζητούνταν. «Αυτό που θα έκανα στη νέα μελέτη, είναι ακριβώς αυτό που έκανα βασισμένη στις υπουργικές αποφάσεις και στις επιταγές του κτηριολογικού προγράμματος, φροντίζοντας να επιταχύνω όσο μπορώ το άνοιγμα του Μουσείου γιατί αυτό είναι το πιο σημαντικό. Δεν πρέπει να χαθεί κι άλλος χρόνος», τόνισε, κάνοντας λόγο για κίνδυνο απένταξης του έργου από το ΕΣΠΑ.
Όπως διευκρινίστηκε, το θέμα θα επανέλθει στο Συμβούλιο Μουσείων πολύ σύντομα, καθώς οι νέες μελέτες που θα κατατεθούν (σύμφωνα με το σκεπτικό της αναβολής) είναι ήδη έτοιμες, ενώ δεν δημιουργείται νομικό ζήτημα ούτε απαιτείται ανάκληση των προηγούμενων υπουργικών αποφάσεων.
