Από την έντυπη έκδοση
Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
«Δεν θέλουμε να γίνουμε Πορτογαλία» διεμήνυσε ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Eντα Κένι, προσπαθώντας να θωρακίσει τον κελτικό τίγρη απέναντι στον κίνδυνο μετάδοσης μιας νέας κρίσης. Γιατί βλέπει ότι η Λισαβόνα πληρώνει το υψηλό τίμημα της πολιτικής αστάθειας.
Πώς είναι δυνατόν οι αγορές να τιμωρούν τόσο σκληρά μια χώρα που έχει καταφέρει τόσα πολλά; Σχεδόν πέντε χρόνια μετά την υπογραφή του προγράμματος οικονομικής βοήθειας 78 δισ. ευρώ, η Πορτογαλία κατάφερε να εξέλθει από τη χειρότερη ύφεση της τελευταίας 25ετίας και να επιστρέψει σε τροχιά δυναμικής ανάκαμψης.
Η οικονομία της αναπτύχθηκε πέρυσι με 1,5%, ενώ για φέτος αναμένεται 1,6%. Η ανεργία προβλέπεται για το 2016 κάτω από το 12%, από 14,1% του 2014.
Για πολλούς, η Πορτογαλία αποτελεί το τέλειο παράδειγμα επιτυχημένης εφαρμογής του μνημονίου, με τη σωστή δόση μεταρρυθμίσεων, βοηθώντας την οικονομία να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητα, χωρίς όμως να συνοδευθούν και από την ενίσχυση των αντιευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων.
Γιατί, λοιπόν, οι αγορές τιμωρούν, αντί να αποδίδουν εύσημα στην πορτογαλική οικονομία;
Γιατί οι επενδυτές, μέσα στον ευρύτερο πανικό που έχουν προκαλέσει τα «μαύρα σύννεφα» πάνω από τις αγορές, εγκαταλείπουν τα πορτογαλικά ομόλογα, εκτοξεύοντας στα ύψη το κόστος δανεισμού; Αυτό που φοβούνται είναι μήπως η ανάκαμψη στηρίζεται σε πήλινα πόδια, μήπως πίσω από το «success story» κρύβονται τρωτά σημεία.
«Η επόμενη κρίση δεν έχει αποφευχθεί, απλώς αναβλήθηκε για την επόμενη πολιτική γενεά», σχολίαζαν προσφάτως οι αναλυτές της «WSJ». Κανείς δεν αμφισβητεί τα όσα έχει καταφέρει έως τώρα η Λισαβόνα, με κυριότερο επίτευγμα την εργασιακή μεταρρύθμιση του 2011, τα έσοδα άνω των 8 δισ. ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις και τη μείωση των δημοσιονομικών δαπανών κατά 12 δισ. ευρώ από το 2010.
Η προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις οδήγησε σε μείωση του ελλείμματος στο 3,4% φέτος από 7,2% του ΑΕΠ το 2014, σύμφωνα με προβλέψεις της Κομισιόν.
Για τους επενδυτές, όμως, η Πορτογαλία βιάστηκε να επαναπαυθεί στις δάφνες της. Το πορτογαλικό χρέος, στα 214 δισ. ευρώ, είναι το τρίτο μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη.
Οι πολιτικοί χειρισμοί της κυβέρνησης του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα ευθύνονται εν μέρει για το γεγονός ότι η Λισαβόνα παρασύρθηκε από τη δίνη των αγορών. Ο προϋπολογισμός του 2016 ανατρέπει μέρος των μέτρων που είχε εφαρμόσει η προηγούμενη κεντροδεξιά κυβέρνηση, όπως οι μειώσεις στις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων.
Οι αγορές αμφιβάλλουν εάν ο ήδη εύθραυστος κυβερνητικός συνασπισμός θα καταφέρει να κρατηθεί στην εξουσία, εάν οι Βρυξέλλες απαιτήσουν περισσότερη λιτότητα.
Μέχρι στιγμής το πορτογαλικό πρόβλημα δεν έχει επηρεάσει τις υπόλοιπες ευάλωτες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Ιταλία ή η Ισπανία, που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα: Πολιτικό αδιέξοδο στην περίπτωση της Ισπανίας και υψηλό χρέος στην περίπτωση της Ιταλίας. Κανείς όμως δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι η «σπίθα» δεν θα φέρει μια νέα αναζωπύρωση της ευρωπαϊκής κρίσης.
