Τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη, με πρόσχημα το Κυπριακό και τον δήθεν εμπρησμό της κατοικίας όπου είχε γεννηθεί ο Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, οργανώθηκε συγκέντρωση - διαδήλωση.
Η κατάσταση τέθηκε σκόπιμα εκτός ελέγχου, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί σε ένα εφιαλτικό πογκρόμ για τους Ελληνες της Πόλης: ρακένδυτοι, εξαθλιωμένοι Τούρκοι, καθώς και στρατιωτικοί, αστυνομικοί και χωροφύλακες που φορούσαν όλοι πολιτικά, έκαναν εκείνο το βράδυ το πλιάτσικο της ζωής τους, ουρλιάζοντας «Θα φτάσουμε μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα».
Λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν εκατοντάδες ελληνικά καταστήματα, σπίτια, εκκλησίες, σχολεία ακόμα και νεκροταφεία.
Mέσα σε εννέα μόλις ώρες το βράδυ της 6ης Σεπτεμβρίου καταστράφηκε ο ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης από τον αφιονισμένο όχλο.
Στο διάστημα των εννέα αυτών ωρών έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 37 άτομα με φρικιαστικούς τρόπους (σφαγιασμούς, πυρπολισμούς, λιντσαρίσματα, βιασμούς και από ακατάσχετες αιμορραγίες λόγω περιτομών) η δε υλική ζημιά υπολογίστηκε από Βρετανούς διπλωμάτες σε 100 εκατομμύρια δολάρια, υπέρογκο ποσό για την εποχή εκείνη.
Την επόμενη της καταστροφής, η ελληνική κοινότητα της Πόλης, συνειδητοποιούσε ότι βρισκόταν εγκαταλελειμμένη τόσο από τη διεθνή κοινότητα όσο και από την Aθήνα, που εργάστηκε στην κατεύθυνση της μη διατάραξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων όπως επέβαλε το στρατηγικό δόγμα της ένταξης των δύο κρατών στο ΝΑΤΟ, τρία χρόνια προηγουμένως.
Η Αθήνα, όχι μόνο δεν κυκλοφόρησε τη "Μαύρη Βίβλο" της καταστροφής που ετοίμασε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά δόθηκε και εντολή για την καταστροφή της, ασχέτως εάν περισώθηκαν κάποια αντίτυπα ένα εκ των οποίων περιήλθε στην κατοχή του ελληνοαμερικανού καθηγητή Σπύρου Βρυώνη, που κυκλοφόρησε φέτος το βιβλίο "Ο μηχανισμός της καταστροφής" (The Mechanism of Catastrophe: The Turkish Pogrom of September 6-7, 1955, and the Destruction of the Greek Community of Istanbul) από τις εκδόσεις GreekWorks.Com.
Στις 650 σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας προσπάθησε να βολέψει στοιχεία από πολυετή έρευνά του, αναφορές, επιστολές και δημοσιεύματα εκείνης της περιόδου, ακόμη και έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, του Φόρεϊν Οφις, ακόμη και του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, που αποδεικνύουν ένα «οργανωμένο και καλά σχεδιασμένο έγκλημα», αλλά και «νεοφανείς μαρτυρίες θυτών, θυμάτων και αυτόπτων μαρτύρων».
Οπως έχει καταγράψει ο Τούρκος συγγραφέας Αζίζ Νεσίν στο βιβλίο του για τα Σεπτεμβριανά «Κρεμάστε τους σαν τα τσαμπιά» (εκδόσεις Καστανιώτης), όποιον περαστικό οι Τούρκοι τον νόμιζαν για «Ρωμιό», τον υποχρέωναν να γυμνωθεί για να διαπιστωθεί αν έχει περιτομή. Oπως χαρακτηριστικά γράφει ο Τούρκος συγγραφέας, πολλοί Eλληνες εξευτελίστηκαν κατ' αυτόν τον τρόπο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Τούρκοι τραβούσαν μαχαίρι κι έκαναν επιτόπου περιτομή.
K.T.
