Οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν σημαντική επίδραση στη συμπεριφορά της αποδήμησης των νεαρών λευκών πελαργών, προκαλώντας σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και τη διακοπή του ταξιδιού τους, με τα πτηνά να περνούν το χειμώνα σε χώρους υγειονομικής ταφής, τρεφόμενα με σκουπίδια.
«Φαίνεται ότι τα απόβλητα που προέρχονται από τον άνθρωπο αποτελούν μία μεγάλη πηγή τροφής για μερικούς από τους διαχειμάζοντες πληθυσμούς», δήλωσε ο Μάρτιν Βικέλσκι, διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την ορνιθολογία στη Γερμανία και επικεφαλής της σχετικής έρευνας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν συσκευές GPS για να παρακολουθήσουν τις μετακινήσεις οκτώ πληθυσμών νεαρών λευκών πελαργών, ένα είδος που βρίσκεται σε όλη την Ευρώπη, τη δυτική Ασία και τμήματα της βόρειας Αφρικής.
Οι πελαργοί προήλθαν από διάφορες περιοχές, όπως η Ελλάδα, η Πολωνία, η Ρωσία, η Ισπανία, η Γερμανία και το Ουζμπεκιστάν. Σε γενικές γραμμές, οι διάφοροι πληθυσμοί είναι γνωστό ότι μεταναστεύουν νότια κατά τη διάρκεια του χειμώνα, κάποιοι στην υποσαχάρια Αφρική, και άλλοι βόρεια της Σαχάρας.
Εξαίρεση αποτελεί ο πληθυσμός του Ουζμπεκιστάν, ο οποίος πλέον δε μεταναστεύει καθόλου, παρόλο που στο παρελθόν διαχείμαζε στη Μέση Ανατολή.
Σε γενικές γραμμές, οι ερευνητές ήταν σε θέση να επιβεβαιώσουν τη θεωρία ότι όσο λιγότερη ενέργεια δαπανάται από τα πουλιά, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιβίωσής τους κατά τη διάρκεια της αποδήμησης.
Τα πτηνά είναι προσεκτικά και έχουν ως αντικείμενο την ελαχιστοποίηση της ενεργειακής δαπάνης τους.
Μία από τις πιο αξιοσημείωτες παρατηρήσεις ήταν η τάση των πελαργών να επωφελούνται από την παρουσία ανθρωπίνων πόρων κατά μήκος της διαδρομής, ακόμη και αν αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διαταραχή ή και διακοπή του ταξιδιού.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πυκνότητα ανθρώπινου πληθυσμού κατά μήκος της αποδημητικής οδού έχει τεράστια επίδραση στη συμπεριφορά των πελαργών.
Οι πελαργοί που ταξιδεύουν μέσα από πυκνοκατοικημένες περιοχές τείνουν να σταματάνε συχνά και να είναι εξαιρετικά ενεργοί κατά τη διάρκεια αυτών των στάσεων, προφανώς εκμεταλλευόμενοι την παρουσία τροφής. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, το ταξίδι των πουλιών διακόπτεται εξ ολοκλήρου από την ανθρώπινη παρουσία.
Οι πελαργοί του Ουζμπεκιστάν, οι οποίοι πλέον δε μεταναστεύουν καθόλου, πιστεύεται ότι έχουν αλλάξει τη συμπεριφορά τους με την πάροδο του χρόνου χάρις στην ανθρώπινη δραστηριότητα.
Στο Ουζμπεκιστάν υπάρχουν πολλά ιχθυοτροφεία και λίμνες που παρέχουν εύκολη πηγή τροφής για τα πουλιά, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη να μεταναστεύουν νότια το χειμώνα, σύμφωνα με τον Βικέλσκι.
Το ερώτημα που παραμένει είναι αν αυτές οι μεταβολές λόγω των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων είναι καλή εξέλιξη για το ζωικό βασίλειο.
Η κατανάλωση ανθρωπογενών πηγών τροφής, όπως στους χώρους υγειονομικής ταφής, φαίνεται να είναι ευεργετική, διότι τα πτηνά μειώνουν την απόσταση που καλύπτουν και την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη που ξοδεύουν, αναφέρει η μελέτη.
Από την άλλη πλευρά, η διαταραχή μίας μακροχρόνιας συμπεριφοράς μπορεί να έχει μεγαλύτερες συνέπειες για τα οικολογικά πλέγματα στα οποία ανήκουν αυτά τα ζώα.
Για παράδειγμα, τα αποδημητικά πουλιά συχνά τρώνε μεγάλες ποσότητες εντόμων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, προσφέροντας μια πολύτιμη υπηρεσία ελέγχου επιβλαβών οργανισμών για τα φυτά. Τα ίδια πτηνά διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη μεταφορά σπόρων και την ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων μέσα στα οικοσυστήματα.
Η μελέτη καταλήγει αναφέροντας πως η προσαρμογή των πελαργών αποτελεί ένα μήνυμα ελπίδας, ότι ορισμένα είδη άγριας ζωής μπορεί να επιβιώσουν σε έναν όλο και πιο ανθρωποκεντρικό κόσμο.
