Η παρακολούθηση της υλοποίησης των δεσμεύσεων της Τουρκίας για την πορεία των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. και η ανάγκη πλήρους εφαρμογής του πρωτοκόλλου τελωνειακής ένωσης, είναι μεταξύ άλλων οι σημαντικότερες αναφορές στο σχέδιο της πολιτικής διακήρυξης της Ε.Ε., που θα παρουσιάσει στις 3 Οκτωβρίου η βρετανική προεδρία στην τουρκική κυβέρνηση.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το σχέδιο της πολιτικής διακήρυξης, το οποίο αναμένεται να εγκριθεί μέσα στη βδομάδα στην Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (COREPER) μαζί με το διαπραγματευτικό πλαίσιο, αναφέρεται και στις ελληνουρκικές διαφορές, ικανοποιώντας όλες τις επιδιώξεις της Αθήνας.
Οπως μετέδωσε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ), στην παράγραφο 5 του σχεδίου της πολιτικής διακήρυξης που θα παρουσιάσει για λογαριασμό της Ε.Ε. ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Τζακ Στρο, στον τούρκο ομολoγό του, Αμπντουλάχ Γκιουλ, τονίζονται τα εξής:
«Η παρακολούθηση των δεσμεύσεών σας θα αποτελέσει στοιχείο-κλειδί γιά τη λήψη, στο πλαίσιο του συμβουλίου, των απαραίτητων αποφάσεων γιά τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων με εσάς.
Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου, που αφορά στην προσαρμογή της Συμφωνίας της Αγκυρας, για το οποίο η θέση της Ε.Ε. παρουσιάστηκε στη δήλωση της 20ης Σεπτεμβρίου 2005», καταλήγει το σχέδιο πολιτικής διακήρυξης.
Στην παράγραφο 4 του σχεδίου της πολιτικής διακήρυξης ικανοποιείται η θέση της Κύπρου ότι θα πρέπει να καταστεί σαφές στην Αγκυρα πως οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε μιά διακυβερνητική διάσκεψη, στην οποία συμμετέχουν όλα τα κράτη - μέλη και η Τουρκία. Ειδικότερα, όπως τονίζεται στο κείμενο, «οι διαπραγματεύσεις, που εγκαινιάζουμε σήμερα (3 Οκτωβρίου), βασίζονται στο άρθρο 49 της συνθήκης περί Ευρωπαϊκής Ενωσης. Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι οι διαπραγματεύσεις μας διεξάγονται σε μια διακυβερνητική διάσκεψη με τη συμμετοχή όλων των κρατών - μελών, καθώς και της δικής σας χώρας».
Στην ίδια παράγραφο γίνεται αναφορά στις μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία και στις ελληνοτουρκικές διαφορές.
Επιπλέον, το κείμενο υπενθυμίζει την ανάγκη να εργασθεί η Τουρκία προς την πλήρη εφαρμογή της προενταξιακής στρατηγικής και των μεταρρυθμίσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και λειτουργίας της δικαιοσύνης, το συνολικό πλαίσιο άσκησης των θεμελιωδών ελευθεριών (έκφρασης, συνεταιρισμού και θρησκείας), τα πολιτισμικά δικαιώματα, την περαιτέρω εναρμόνιση των σχέσεων πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας με την ευρωπαϊκή πρακτική και την κατάσταση στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας.
Στη διακήρυξη γίνεται αναφορά και στην εξέλιξη των διαπραγματεύσεων και όπως αναφέρεται, τα κράτη - μέλη θα αποφασίσουν, όταν έρθει η ώρα, κατά πόσον οι συνθήκες επιτρέπουν την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, έχοντας υπόψη τους τις εξελίξεις σχετικά με το κοινοτικό κεκτημένο από την εποχή της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Αναφορικά με το διαπραγματευτικό πλαίσιο, στο σχέδιο του κειμένου ικανοποιείται και το άλλο αίτημα της Λευκωσίας, με το οποίο ζητείται από την Τουρκία να μην εμποδίζει την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στους διάφορους διεθνείς οργανισμούς.
Η παράγραφος 5 του σχεδίου του διαπραγματευτικού πλαισίου αναφέρει πως «στην περίοδο μέχρι την προσχώρηση θα απαιτηθεί από την Τουρκία να ευθυγραμμίσει, σταδιακά, τις πολιτικές της έναντι τρίτων κρατών, καθώς και τις θέσεις της εντός διεθνών οργανισμών (συμπεριλαμβανομένων των θέσεων της σε σχέση με τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών σ' αυτούς τους οργανισμούς) με τις πολιτικές και θέσεις, που υιοθετούνται από την Ε.Ε. και τα κράτη - μέλη της».
Στην παράγραφο 4 του σχεδίου του διαπραγματευτικού πλαισίου τονίζεται πως η πρόοδος των διαπραγματεύσεων θα έχει ως οδηγό την πρόοδο, την οποία θα σημειώσει η Τουρκία στην προετοιμασία της προσχώρησης, στο πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης και με αναφορά στις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η πρόοδος θα αξιολογηθεί ιδιαίτερα με τις ακόλουθες απαιτήσεις:
- Τα κριτήρια της Κοπεγχάγης.
- Την πλήρη δέσμευση της Τουρκίας υπέρ των σχέσεων καλής γειτονίας και της δέσμευσής της να επιλύσει τυχόν εκκρεμούσες συνοριακές διαφορές με βάση την αρχή της ειρηνικής επίλυσης διαφορών, σύμφωνα με το χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης, αν απαιτηθεί, της υπαγωγής στη δικαιοδοσία του διεθνούς δικαστηρίου.
- Τη συνεχιζόμενη υποστήριξη, από την πλευρά της Τουρκίας, των προσπαθειών να επιτευχθεί συνολική λύση του Κυπριακού, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και -σύμφωνα με τις ιδρυτικές αρχές της Ε.Ε.- συμπεριλαμβανομένων βημάτων, που συνεισφέρουν στη δημιουργία κλίματος, το οποίο να ευνοεί μιά συνολική λύση, καθώς και της επίτευξης προόδου στην ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και όλων των κρατών της ΕΕ, περιλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Τουρκίας, οι οποίες απορρέουν από τη Συμφωνία Σύνδεσης και το πρωτόκολλό, που επεκτείνει τη Συμφωνία της Αγκυρας σε όλα τα νέα κράτη - μέλη, ιδίως εκείνων, τα οποία αφορούν στην τελωνειακή ένωση Ε.Ε. - Τουρκίας, καθώς και στην εφαρμογή της εταιρικής σχέσης και των αναθεωρήσεών της.
Τέλος, στο σχέδιο αναφέρεται πως «στόχος είναι η ένταξη, αλλά οι διαπραγματεύσεις είναι ανοικτού τέλους και δεν μπορεί να δοθεί προηγούμενη εγγύηση γιά την έκβασή τους».
