Και τυπικά ξεκινάει ο φετινός χειμώνας για το βόρειο ημισφαίριο της Γης, με τον ήλιο να εμφανίζεται στο χαμηλότερο σημείο του ουρανού το μεσημέρι της Τρίτης.
Πρόκειται για τη μικρότερη σε διάρκεια ημέρα (και αντίστοιχα τη μεγαλύτερη σε διάρκεια νύχτα) για το βόρειο ημισφαίριο, με τη χώρα μας να αντικρίζει τον ήλιο στις 7.38 το πρωί της Τρίτης και να τον «αποχαιρετά» μετά από μόλις 9 ώρες και 31 λεπτά, στις 17.09. Αντίστροφα, το νότιο ημισφαίριο ζει την έναρξη του καλοκαιριού, με τη διάρκεια της μέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο «πέφτει» συχνότερα στις 21, αλλά και τις 22 Δεκεμβρίου. Σπανιότερα, εμφανίζεται στις 20, ενώ την τελευταία φορά που το χειμερινό ηλιοστάσιο «έπεσε» στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903 και δεν θα ξανασυμβεί πριν το 2303. Οι ημερολογιακές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το οποίο χρησιμοποιείται σήμερα στον δυτικό κόσμο, ενώ για όσους δεν συμπαθούν το σκοτάδι, μπορούν να σκέφτονται ότι από την Τετάρτη, σταδιακά η ημέρα θα αρχίσει να μεγαλώνει.
Το ηλιοστάσιο, πήρε το όνομά του από τον ήλιο και τη «στάση», επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους σαν θεός και σχεδόν όλοι οι αρχαίοι λαοί καθιέρωσαν προς τιμή του διάφορες γιορτές, από τους Σκανδιναβούς και Ιρανούς έως τους Μάγια και τους Ίνκας. Σε πολλά μέρη του κόσμου, μεγάλες γιορτές λάμβαναν χώρα κατά την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου, το οποίο θεωρείτο η γιορτή της γέννησης του Ήλιου, που σηματοδοτούσε και την έναρξη του νέου έτους. Προϊστορικά μνημεία, όπως το Στόουνχετζ στη Βρετανία, πιστεύεται ότι σχετίζονταν με την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου στον ουρανό. Για τους Ρωμαίους, μεγάλη σημασία είχε η γιορτή του «αήττητου Ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου, όταν ο Ήλιος άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό και οι ημέρες να μεγαλώνουν.
Λίγες ημέρες μετά, την Παρασκευή, η νύχτα των Χριστουγέννων θα είναι πραγματικά φωτισμένη, αφού θα ταυτιστεί με την Πανσέληνο, για πρώτη φορά μετά από το 1977.
Εκδήλωση στο Πλανητάριο
Με την ψηφιακή πλανηταριακή παράσταση «Ένα Αθάνατο Τηλεσκόπιο: Η Ιστορία του Τηλεσκοπίου Newall», το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Ίδρυμα Ευγενίδου γιορτάζουν τη Δευτέρα το χειμερινό ηλιοστάσιο και προσκαλούν μικρούς και μεγάλους στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου.
Πραγματοποιούνται τρεις παραστάσεις, 18:30, 19:30 και 20:30 και η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό. Απαραίτητα είναι μόνο τα δελτία εισόδου, η διανομή των οποίων θα πραγματοποιηθεί από το Ταμείο του Πλανηταρίου από τις 18:00 τη Δευτέρα.
Η ψηφιακή παράσταση, διαρκείας 25 λεπτών, δημιουργήθηκε από τον Φάνη Ματσόπουλο και είναι αφιερωμένη στην ιστορία και την επιστημονική συμβολή του τηλεσκοπίου Newall, το οποίο κάποτε ήταν το μεγαλύτερο διοπτρικό τηλεσκόπιο στον κόσμο, ενώ σήμερα είναι εγκατεστημένο και λειτουργεί στο Αστεροσκοπείο της Πεντέλης.
Παράλληλα, στους ισόγειους χώρους του Ιδρύματος θα φιλοξενείται η έκθεση φωτογραφίας του Φάνη Ματσόπουλου, η οποία είναι αφιερωμένη στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Ταυτόχρονα, το Εργαστήριο Τεχνολογίας UTech Lab του Ιδρύματος Ευγενίδου θα δώσει την ευκαιρία σε όλους τους ενδιαφερόμενους να φωτογραφηθούν μέσα στα πλάνα της παράστασης.
newsroom naftemporiki.gr με πληροφορίες από ΑΜΠΕ
