Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

Υποδυόμενη μία γυναίκα που στόχος της ζωής της είναι το χρήμα, η φήμη και η εξουσία, η ηθοποιός Ιωάννα Ασημακοπούλου κάνει τα πάντα, για να μη χάσει τα κεκτημένα της, και μας μιλά για την παράσταση «Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού».

Οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και οι συνέπειες της κοινωνικοπολιτικής εξουσίας και του καπιταλισμού καυτηριάζονται με μοναδικό τρόπο, στο νεοελληνικό έργο του σπουδαίου θεατρικού συγγραφέα, δημοσιογράφου και ακαδημαϊκού Ιάκωβου Καμπανέλη, που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία του Γιώργου Δάμπαση, στο θέατρο «Τζένη Καρέζη, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9 το βράδυ, για 20 μόνο παραστάσεις.

Πρωταγωνίστρια σε αυτήν την κωμωδία που προσεγγίζει με σύγχρονη οπτική και αναδεικνύει το χιούμορ και την κωμικότητα του έργου, που, αν και έχουν περάσει σαράντα χρόνια από το πρώτο του ανέβασμα, μοιάζει σαν να γράφτηκε χθες, η Ιωάννα Ασημακοπούλου μιλά για την παράσταση και για τις ανησυχίες που της προκαλεί η κατάσταση της χώρας μας.

YANNIS PRIFTIS

Τις παθογένειες της ελληνικής οικογένειας και την κρίση του πολιτικοκοινωνικού συστήματος, μέσα από την κωμωδία.

Ποια στοιχεία το καθιστούν ιδιαίτερα επίκαιρο, παρόλο που έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες από το πρώτο του ανέβασμα;

Η κρίση, που βιώνει η οικογένεια του έργου, δεν είναι τίποτα άλλο από την κατάσταση, που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία. Σαφώς, το έργο επικεντρώνεται στην κρίση του συστήματος, της αστικής τάξης και του καπιταλισμού. Όμως, η κρίση των αξιών, που στις μέρες μας είναι ακόμα πιο έντονη λόγω της οικονομική κρίσης, αγγίζει όλες τις οικονομικές και κοινωνικές τάξεις. Η ανθρωποφαγία ανάμεσα στα επτά αδέρφια είναι το κύριο χαρακτηριστικό της εποχής μας. Πόσο μάλλον, όταν η αφορμή για να εκδηλωθεί, είναι οικονομικοί λόγοι.

Ο πατέρας της οικογένειας συμβολίζει το ίδιο το σύστημα, που έχει δημιουργήσει μια παγιωμένη κατάσταση και έχει αναθρέψει τα παιδιά του με συγκεκριμένους κανόνες, νοοτροπίες και συμπεριφορές. Τα επτά αδέρφια είναι οι γνήσιοι εκφραστές και μοχλοί του συστήματος, που τους πιάνει τρόμος στην ιδέα ότι, αν χαθεί ο πατέρας τους, το σύστημα, μέσα στο οποίο έχουν γαλουχηθεί, ο καθένας τους με τον δικό του τρόπο, θα καταρρεύσει. Μπροστά σε αυτόν τον πανικό και τον φόβο για την αλλαγή, βγάζουν τον χειρότερο εαυτό τους, προσπαθώντας ο καθένας να σωθεί.

Συνειδητοποιώντας, όμως, ότι είναι αδύνατον να διαχειριστούν το άγνωστο, παραιτούνται από την προσπάθεια διεκδίκησης και αλλαγής, γιατί, όπως αναφέρει και ο Καμπανέλης στον πρόλογο του έργου, “κυνηγούν μια τελειωμένη υπόθεση, επενδύουν σε ένα μέλλον που δεν το ορίζουν…”. Έτσι, θεωρούν ότι η διατήρηση, τροφοδότηση και διαιώνιση του συστήματος είναι η μόνη λύση για την επιβίωσή τους. Εύχονται και θα έκαναν ότι είναι δυνατόν, για να κρατήσουν στη ζωή τον πατέρα τους.

Τι βιώνουν οι ήρωές του;

Ζουν μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αισθάνονται ότι, αν δεν προλάβουν τις εξελίξεις, θα χάσουν τα κεκτημένα τους. Η κατάσταση, στην οποία τους έχει εγκλωβίσει η αθανασία του πατέρα τους, και η άγνοια για το τι θα γίνει στο μέλλον τούς κάνει καχύποπτους και δημιουργεί ένα κλίμα ασφυξίας στη μεταξύ τους σχέση. Κανένας δεν μπορεί να παραιτηθεί από τη διεκδίκηση του μεγάλου ποσοστού της περιουσίας. Είναι ικανοί να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, για να κυριαρχήσουν. Το θέλω τους είναι κοινό, όπως και η κατάληξή τους.

Η Ειρήνη είναι η πιο εύπορη από τα επτά αδέρφια. Κύριος στόχος της ζωής της είναι το χρήμα, η φήμη και η εξουσία. Με ακίνητα σε όλη την Ευρώπη, δεν χάνει ευκαιρία να επιδεικνύει το χρήμα της. Δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για κανέναν οικογενειακό δεσμό, αλλά αναγκάζεται να πάρει μέρος σε αυτό το οικογενειακό “δράμα”, με βασικό κίνητρο τη διαθήκη και την κληρονομιά των μετοχών της βιομηχανίας.

Σε σχέση με τα υπόλοιπα αδέρφια, είναι η πιο αδίστακτη και η πιο αποφασισμένη να κάνει οτιδήποτε είναι δυνατόν, για να πετύχει τον στόχο της. Να μεγαλώσει την περιουσία της, επομένως και τη φήμη της. Η Ειρήνη, εκτός του ότι είναι οικονομικά ισχυρή, πρέπει και να φαίνεται, για να ισχυροποιήσει την εικόνα της και τη θέση της στην αστική τάξη.  Ήρθε, για να πάρει αυτό που της αναλογεί με κάθε τίμημα, χωρίς ούτε μια στιγμή να εμπλέκεται συναισθηματικά με τα αδέρφια της. Είναι ένας απαθής παρατηρητής αυτού του οικογενειακού “κανιβαλισμού”, που εκτυλίσσεται με φόντο τον φόβο για τον επικείμενο θάνατο του πατέρα τους. Είναι ο μοναδικός χαρακτήρας, που δεν καταρρέει στο έργο.

Φωτογραφία: Γιώργος Αλεξανδράκης

Πριν ξεκινήσουμε την ανάλυση του έργου του Καμπανέλη, ο Γιώργος Δάμπασης, μας πρότεινε να διαβάσουμε την “Ιστορία (Κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού Κράτους 1830 - 1974” του Βασίλη Ραφαηλίδη. Κατά την άποψή μου, σκοπός του Γιώργου είναι να μεταφέρει - μέσα από τους χαρακτήρες του έργου - όλο αυτό, που διαχρονικά κουβαλάμε σαν λαός από εκείνη την εποχή μέχρι σήμερα. Θέλει να δηλώσει ότι μπορεί να έχουμε “αλλάξει ρούχα”, οι συνήθειες και η νοοτροπία μας, όμως, παραμένουν ίδιες. Έχει επιλέξει να υπάρχουν ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα, ώστε να δώσει περισσότερο χώρο στους χαρακτήρες του έργου. Εμπλουτίζει το έργο με στοιχεία μαύρης κωμωδίας, φτάνοντας τους χαρακτήρες στα άκρα, από την κωμωδία στο δράμα, και αντίστροφα.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες ανησυχίες, που σας προκαλεί η κατάσταση, στην οποία βρίσκεται η χώρα μας;

Η μεγαλύτερη παγίδα είναι ο εθισμός και η αποδοχή της ασχήμιας της εποχής. Φοβάμαι μήπως κουραστούμε, συνηθίσουμε αυτό που συμβαίνει γύρω μας, σταματήσουμε να ελπίζουμε και, άρα, σταματήσουμε να διεκδικούμε.

Υπάρχει έξοδος από αυτόν τον λαβύρινθο; Πώς μπορούμε να τη βρούμε;

Δεν ξέρω αν υπάρχει έξοδος. Όμως, οφείλουμε να ψάξουμε, και ας πέσουμε σε τοίχο.

YANNIS PRIFTIS

Σκηνοθεσία: Γιώργος Δάμπασης, σκηνικά - κοστούμια: Μίκα Πανάγου, φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου, επιμέλεια κίνησης: Εύα Μιχαλά, βοηθός σκηνοθέτη: Θαλασσιά Αντωνοπούλου. Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Ιωάννα Ασημακοπούλου, Φώτης Λαζάρου, Κλεοπάτρα Μάρκου, Εύα Μιχαλά, Ντίνα Μιχαηλίδη, Ηρώ Μπέζου, Μιχάλης Τιτόπουλος, Πέτρος Σπυρόπουλος, Αλέξανδρος Σωτηρίου.

Πληροφορίες

Θέατρο «Τζένη Καρέζη»: Ακαδημίας 3, τηλ.: 210 3636144 και 210 3644921. Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 14 ευρώ, φοιτητικό - ανέργων: 8 ευρώ.