O αλφαβητισμός υγείας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ρυθμιστικούς παράγοντες για την υγεία των ηλικιωμένων, καθώς αφορά στη δυνατότητα σωστής λήψης, κατανόησης και διαχείρισης της ιατρικής πληροφορίας και κατ’ επέκταση της υγείας και της ασθένειας.
Σύμφωνα με μελέτη που έγινε, ανάμεσα στους σημαντικότερους παράγοντες που προβλέπουν χαμηλά επίπεδα αλφαβητισμού υγείας είναι η δυσχερής οικονομική κατάσταση, η κοινωνική θέση, το εκπαιδευτικό επίπεδο, η ηλικία και το φύλο, ενώ τα χαμηλά επίπεδα αλφαβητισμού υγείας παρατηρούνται συχνότερα σε άτομα με πολλαπλά και μακροχρόνια προβλήματα υγείας και ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 75 ετών. Η ανάληψη πρωτοβουλιών για τη μείωση του αναλφαβητισμού υγείας είναι εντελώς απαραίτητη σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου το πρόβλημα του χαμηλού ποσοστού αλφαβητισμού υγείας είναι ιδιαίτερα έντονο, καθώς μόνο το 31,3% των ατόμων άνω των 60 διαθέτει δευτεροβάθμια ή υψηλότερη εκπαίδευση.
Μία από αυτές τις πρωτοβουλίες είναι αυτή του Ινστιτούτου Prolepsis, το οποίο εντάσσεται στο συνολικό Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα με στόχο τη βελτίωση του αλφαβητισμού υγείας των ατόμων της τρίτης ηλικίας, και με δεδομένες τις προκλήσεις και τις ιδιαίτερες συνθήκες που δημιουργεί η διαρκής γήρανση του πληθυσμού στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στόχος του ευρωπαϊκού προγράμματος “IROHLA – Intervention Research on Health Literacy among Ageing Population” είναι να εξασφαλίσει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής χρήσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση των αναγκών αλφαβητισμού υγείας των ηλικιωμένων. Το πρόγραμμα υλοποιείται από τον Δεκέμβριο 2012 από το Ινστιτούτο Prolepsis σε συνεργασία με 20 ευρωπαϊκούς επιστημονικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο για την Έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FP7).
H διαδραστική αυτή πλατφόρμα παρέχει εξατομικευμένη πληροφόρηση στους ηλικιωμένους και αποτελεί ένα χρήσιμο καινοτόμο τεχνολογικό εργαλείο για την αύξηση των γνώσεων αναφορικά με την υγιεινή διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής, στην οποία συμμετείχαν 27 άτομα για χρονικό διάστημα 3 μηνών, παρατηρήθηκε βελτίωση των γνώσεων τους σχετικά με τη διατροφή, βελτίωση των διατροφικών τους συνηθειών, όπως για παράδειγμα αύξηση της συχνότητας κατανάλωσης πρωινού, καθώς και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινότητα των συμμετεχόντων.
Να σημειωθεί επίσης, ότι για τη χώρα μας, σημαντική συμβολή στο πρόγραμμα έχει και ο Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω -το πολυσχιδές έργο που έχει εκπονήσει το Ινστιτούτο Prolepsis σε συνεργασία με πολυμελή ομάδα επιστημόνων- και αποτέλεσε τη βασική πηγή πληροφοριών της ηλεκτρονικής εφαρμογής.
Και οι κατευθυντήριες γραμμές του Προγράμματος IROHLA οι οποίες εκπονήθηκαν, στοχεύουν σε μία πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση του αλφαβητισμού υγείας του γηράσκοντος πληθυσμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής απευθύνονται στις κυβερνήσεις, σε δημόσιους αλλά και ιδιωτικούς αρμόδιους φορείς, καθώς και σε επαγγελματίες υγείας.
