Ο παγκρεατικός καρκίνος είναι η 4η αιτία θανάτου από καρκίνο στο δυτικό κόσμο, με ποσοστό άνω του 95% των ασθενών να καταλήγουν από τη νόσο. Το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης για τους ασθενείς με μεταστατική νόσο είναι περίπου 6 μήνες.
Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς διαγιγνώσκονται αφού έχουν κάνει μετάσταση και για τους οποίους η πενταετής επιβίωση είναι μόνο 2%. Πάνω από το 80% των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος είναι μεταξύ 60 και 80 ετών, ενώ είναι σπάνιος σε νεότερους των 45 ετών.
Ο παθολόγος Ογκολόγος και Συντονιστής Διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» κ. Παύλος Παπακώστας.
Σύμφωνα με τον Παθολόγο Ογκολόγο και Συντονιστή Διευθυντή της Ογκολογικής Μονάδας Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» κ. Παύλο Παπακώστα, η απουσία αποτελεσματικών εργαλείων έγκαιρης ανίχνευσης του παγκρεατικού καρκίνου, οι λιγοστές διαθέσιμες θεραπείες αλλά και η ελλιπής ενημέρωση, κατατάσσουν αυτή τη μορφή καρκίνου μεταξύ των πιο απειλητικών για τους ασθενείς, καθώς όπως λέει, συχνά διαγιγνώσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο, όταν είναι πια ανεγχείρητος ή έχουν γίνει μεταστάσεις.
Παρόλα αυτά, όπως σημειώνει ο κ . Παπακώστας, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποιες επιστημονικές εξελίξεις οι οποίες κάνουν τόσο τους θεράποντες ιατρούς όσο και τους ασθενείς, περισσότερο αισιόδοξους από το παρελθόν, ενώ όσο προχωρά η έρευνα και οι γνώσεις γύρω από τον παγκρεατικό καρκίνο, οι γιατροί ευελπιστούν ότι σύντομα θα μπορούν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα τόσο στην θεραπεία, όσο και στην πιο έγκαιρη ανίχνευσή του.
Τα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου εξαρτώνται από το στάδιο της πάθησης όταν διαγιγνώσκεται, επισημαίνει ο γιατρός. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος, η απώλεια βάρους, η κόπωση, η ανορεξία και ο ίκτερος, ενώ το 50% των ασθενών παρουσιάζει διαβήτη.
Δυστυχώς, όπως τονίζει ο κ. Παπακώστας, δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις για τις αιτίες και τους παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του παγκρέατος.
Η μόνη επιβεβαιωμένη συσχέτιση εντοπίζεται στο κάπνισμα, με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος να είναι σχεδόν διπλάσιος για τους καπνιστές.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παγκρέατος, το ιστορικό παγκρεατίτιδας, διαβήτη ή παχυσαρκίας και ορισμένα γενετικά σύνδρομα. Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις για το ρόλο της διατροφής, όπως η αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος.
Μέχρι σήμερα, οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες, εξαιτίας της καθυστερημένης διάγνωσης, του μικρού ποσοστού ασθενών που μπορούν να χειρουργηθούν και των περιορισμένων φαρμακευτικών επιλογών.
Σε μικρό ποσοστό ασθενών (περίπου 25%) η νόσος χαρακτηρίζεται ως εξαιρέσιμη και αντιμετωπίζεται χειρουργικά. Η χειρουργική αντιμετώπιση συνήθως είναι εφικτή μόνο όταν η διάγνωση γίνεται σε αρχικά στάδια και το μέγεθος και η θέση του όγκου το επιτρέπουν.
Μετά το χειρουργείο, εξετάζεται και η χορήγηση συμπληρωματικής χημειοθεραπείας ή μετεγχειρητικής ακτινοβολίας. Όταν η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο ή όταν παρουσιάζονται υποτροπές μετά από το χειρουργείο τότε ως θεραπεία επιλέγεται η χημειοθεραπεία ή και η ακτινοθεραπεία.
Η γεμσιταβίνη, που εγκρίθηκε το 1996, και ο συνδυασμός της με έναν μοριακό παράγοντα αποτελούσαν μέχρι πρόσφατα τις μόνες εγκεκριμένες θεραπείες. Έχουν πραγματοποιηθεί και έχουν αποτύχει περισσότερες από 30 κλινικές δοκιμές φαρμάκων τα τελευταία χρόνια.
Μόλις πέρυσι, εγκρίθηκε ένας νέος χημειοθεραπευτικός συνδυασμός της γεμσιταβίνης με την ουσία nab-πακλιταξέλη. Πρόκειται για την πρώτη θεραπεία μιας νέας γενιάς αντινεοπλασματικών φαρμάκων που χρησιμοποιεί υψηλή τεχνολογία με νανοσωματίδια, ώστε να επιτίθεται στον όγκο με ισχυρή αντικαρκινική δράση, μειώνοντας ταυτόχρονα τις ανεπιθύμητες ενέργειες από την καταστροφή των γύρω φυσιολογικών ιστών.
Είναι ο πρώτος χημειοθεραπευτικός συνδυασμός που προσφέρει υψηλή αποτελεσματικότητα και αυξημένο χρόνο ζωής στους ασθενείς με μεταστατικό ή τοπικά προχωρημένο καρκίνο παγκρέατος, στάδιο στο οποίο διαγιγνώσκεται δυστυχώς η πλειοψηφία των ασθενών και αποτελεί έτσι ένα σημαντικό και εν πολλοίς επιζητούμενο όφελος. Ένας άλλος συνδυασμός παλαιότερων φαρμάκων το FOLFORINOX αποδείχθηκε επίσης πολύ αποτελεσματικός.
Με τη βοήθεια της μοριακής βιολογίας έχουν επιλεγεί αρκετοί μοριακοί στόχοι στον καρκίνο του παγκρέατος, εναντίον των οποίων δοκιμάζονται σήμερα πολλά ''έξυπνα'' φάρμακα (στοχευμένες θεραπείες), που ελπίζουμε ότι θα αποδειχθούν πολύ πιο αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της νόσου.
Θα πρέπει να τονισθεί, λέει, ο κ. Παπακώστας, ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι καίρια για την αντιμετώπιση της νόσου. Εάν δεν βελτιωθεί η έγκαιρη διάγνωση εκτιμάται ότι ο καρκίνος του παγκρέατος θα γίνει το δεύτερο αίτιο θανάτου από καρκίνο έως το 2030.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε μια παγκόσμια πρωτοβουλία για περισσότερη και καλύτερη ενημέρωση του κοινού. Στις 13 Νοεμβρίου 2015 είναι η 2η Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος.
Μια ημέρα αφιερωμένη στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για τον Καρκίνο του Παγκρέατος. Πρόκειται για μια διεθνή προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού με τη συμμετοχή Ενώσεων Ασθενών, φορέων και επαγγελματιών υγείας σε όλο τον κόσμο.
Κλείνοντας, να επισημανθεί ότι στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.worldpancreaticcancerday.org μπορεί κάποιος να ενημερωθεί για τη διεθνή καμπάνια της Παγκόσμιας Ημέρας αλλά και να ακολουθήσει τα διεθνή social media, ώστε να συμμετέχει εφόσον το επιθυμεί.
