Οι ιδιότητες των πρωτεϊνών που επιτρέπουν στις φάλαινες να παραμένουν ενεργές και δραστήριες σε κατάδυση, κρατώντας την αναπνοή τους μέχρι και για δύο ώρες ενδεχομένως να αποτελέσουν το «κλειδί» που θα επιτρέψει στον Τζον Όλσον και τους συναδέλφους του στο Rice University να δημιουργήσουν συνθετικό αίμα -επίτευγμα εξαιρετικά μεγάλης σημασίας όσον αφορά την αντιμετώπιση τραυμάτων.
Σε μια νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Journal of Biological Chemistry- και θα νόμιζε κανείς ότι βγαίνει κατευθείαν από την τηλεοπτική σειρά «True Blood»- οι ερευνητές συγκρίνουν τη μυϊκή πρωτεΐνη μυοσφαιρίνη από ανθρώπους, φάλαινες και άλλα θαλάσσια θηλαστικά.
Η μυοσφαιρίνη αποθηκεύει οξυγόνο για άμεση χρήση μέσα σε μυϊκά κύτταρα, και η μελέτη έδειξε ότι τα θαλάσσια θηλαστικά διαθέτουν εξαιρετικά σταθερές «εκδόσεις» μυοσφαιρίνης, που τείνουν να μην «εκδηλώνονται».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η σταθερότητα αποτελεί «κλειδί» για τη δημιουργία μεγάλων ποσοτήτων μυοσφαιρίνης από τα κύτταρα, κάτι που εξηγεί γιατί τα θηλαστικά που βουτούν βαθιά μπορούν να «φορτώνουν» τα μυϊκά τους κύτταρα με πολύ περισσότερη μυοσφαιρίνη από τους ανθρώπους.
Όπως εξηγεί ο Όλσον, οι φάλαινες και άλλα θαλάσσια θηλαστικά που πραγματοποιούν μεγάλες καταδύσεις μπορούν να συγκεντρώνουν 10-20 φορές περισσότερη μυοσφαιρίνη στα κύτταρά τους απ' ό,τι οι άνθρωποι, και αυτό τους επιτρέπει να «κατεβάζουν» οξυγόνο απευθείας στους σκελετικούς μυς τους, παραμένοντας ενεργά ακόμα και ενώ κρατούν την αναπνοή τους.
«Ο λόγος για τον οποίο το κρέας της φάλαινας είναι τόσο σκούρο είναι το ότι είναι γεμάτο μυοσφαιρίνη, η οποία μπορεί να κρατά οξυγόνο. Αλλά όταν η μυοσφαιρίνη είναι “φρέσκια”, δεν περιέχει ακόμα αίμη. Διαπιστώσαμε πως η σταθερότητας της, χωρίς αίμη, μυοσφαιρίνης είναι ο παράγοντας «κλειδί» που επιτρέπει στα κύτταρα να δημιουργούν μεγάλες ποσότητες αιμοσφαιρίνης».
Στόχος του Όλσον και των υπόλοιπων ερευνητών είναι η δημιουργία ενός είδους βακτηρίων που θα μπορούν να παράγουν μεγάλες ποσότητες μιας άλλης πρωτεΐνης, που «συγγενεύει» με τη μυοσφαιρίνη.
Ο Όλσον έχει περάσει δύο δεκαετίες μελετώντας την αιμοσφαιρίνη, η οποία είναι μια μεγαλύτερη, πιο πολύπλοκη πρωτεΐνη στο αίμα που μεταφέρει οξυγόνο. Αυτό που επιδιώκεται είναι η δημιουργία συνθετικού αίματος για μεταγγίσεις, καθώς, όπως είναι γνωστό, αυτή τη στιγμή τα νοσοκομεία βασίζονται σε δωρεές αίματος.
