Επτά βασικούς παράγοντες πίσω από την μετακίνηση των Σύρων προσφύγων προς την Ευρώπη εντοπίζει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η οποία διεξάγει συνεχή παρακολούθηση, αξιολογήσεις, έρευνες, ομαδικές συζητήσεις και έχει καθημερινή επαφή με τους πρόσφυγες στην Ιορδανία, το Λίβανο, την Αίγυπτο και το Ιράκ.
Όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος Τύπου της Ύπατης Αρμοστείας (Υ.Α.) του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Άντριαν Έντουαρτς, σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη, πάνω από πάνω από 4.000.000 πρόσφυγες από τη Συρία βρίσκονται σε χώρες που συνορεύουν με τη Συρία, ενώ τους τελευταίους μήνες παρατηρείται αύξηση του αριθμού των Σύρων που αναζητούν καταφύγιο αλλού.
Παράλληλα, ανέφερε ότι από το 2011 έχουν υποβληθεί σχεδόν 429.000 αιτήσεις ασύλου από Σύρους στην Ευρώπη.
Πρώτος παράγοντας που ωθεί τους Σύρους πρόσφυγες να κατευθυνθούν προς την Ευρώπη, είναι η απώλεια κάθε ελπίδας. Όπως σημειώνει η Υ.Α., καθώς η κρίση της Συρίας διανύει πλέον το πέμπτο έτος της και δεν υπάρχει καμία ένδειξη στον ορίζοντα για εξεύρεση λύσης, η ελπίδα σβήνει για πολλούς πρόσφυγες.
Ως δεύτερος παράγοντας εντοπίζεται στο υψηλό κόστος διαβίωσης και η εμβάθυνση της φτώχειας. Όπως εξηγεί η Υ.Α. οι πρόσφυγες στο Λίβανο αναφέρουν το υψηλό κόστος ζωής ως παράγοντα στην απόφασή τους για το αν θα μείνουν ή θα φύγουν. Στην Αίγυπτο, οι πρόσφυγες λένε ότι είναι όλο και πιο δύσκολο να πληρώσουν το ενοίκιό τους, να διαχειριστούν τα μεγάλα χρέη τους και να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Στην Ιορδανία, οι άνθρωποι που έχουν γνωστούς που έχουν φύγει, αναφέρουν την αδυναμία τους να συντηρήσουν την οικογένειά τους ως τον πιο συνηθισμένο λόγο γι αυτό.
Επίσης, το σωρευτικό αποτέλεσμα των τεσσάρων ετών μακριά από τη χώρα τους με περιορισμένη πρόσβαση σε νόμιμη απασχόληση αναφέρεται ως μία αιτία. Σε πολλές περιπτώσεις οι πρόσφυγες έχουν δει από καιρό τις αποταμιεύσεις τους να εξαντλούνται, έχουν πουλήσει τα τιμαλφή τους και ζουν σε άθλιες συνθήκες σε ολόκληρη την περιοχή, παλεύοντας να πληρώσουν το ενοίκιο, να θρέψουν τις οικογένειές τους, καθώς και να καλύψουν βασικές τους ανάγκες.
Τρίτη αιτία που ωθεί τους Σύρους πρόσφυγες να μετακινηθούν στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Υ.Α., είναι οι περιορισμένες ευκαιρίες βιοπορισμού. Χωρίς τη δυνατότητα να εργαστούν, πολλοί πρόσφυγες αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα. Η έλλειψη πρόσβασης σε νόμιμη εργασία αναγκάζει τους πρόσφυγες - στην απελπισμένη προσπάθειά τους να συντηρήσουν τον εαυτό τους - να καταφεύγουν σε παράτυπη απασχόληση, εκθέτοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο εκμετάλλευσης, εργασίας σε επισφαλείς συνθήκες ή παρακράτησης του μισθού τους.
Τέταρτος παράγοντας που επισημαίνει η Υ.Α. είνα οι ελλείψεις στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Όπως αναφέρει, τα προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην περιοχή μαστίζονται από χρόνιες ελλείψεις χρηματοδότησης. Το τρέχον Περιφερειακό Σχέδιο για τους Πρόσφυγες και την Αποκατάσταση στη Συρία (Regional Refugee and Resilience Plan, 3RP) για το 2015 χρηματοδοτείται μόνο κατά 41%, κάτι που σημαίνει περικοπές στην επισιτιστική βοήθεια για χιλιάδες πρόσφυγες, ενώ όσοι την λαμβάνουν ακόμα θα πρέπει να επιβιώσουν με μόλις 0,45-0,50 δολάρια την ημέρα, όπως υποστηρίζει η Υ.Α.
Πέμπτη αιτία είναι τα εμπόδια στην ανανέωση της νόμιμης διαμονής. Η Υ.Α. παρατηρεί ότι στον Λίβανο, οι νέοι κανονισμοί για τους πρόσφυγες από τη Συρία έχουν καταστήσει δυσκολότερη την πρόσβαση στο άσυλο για τους Σύρους, και όλο και περισσότερο Σύροι διέρχονται μέσω του Λιβάνου προς την Τουρκία. Παράλληλα, όσοι πρόσφυγες βρίσκονται ήδη στη χώρα πρέπει να πληρώνουν 200 δολάρια ετησίως για να ανανεώσουν την άδεια παραμονής τους. Καλούνται να υπογράψουν μια δήλωση ότι δεν θα εργάζονται και να υποβάλλουν επικυρωμένο συμφωνητικό μίσθωσης. Πολλοί πρόσφυγες φοβούνται ότι θα συλληφθούν ή θα κρατηθούν και αισθάνονται ευάλωτοι καθώς έχει λήξει η θεώρηση της άδειας παραμονής τους.
Έκτος παράγοντας που ωθεί τους Σύρους πρόσφυγες στην Ευρώπη είναι οι περιορισμένες ευκαιρίες εκπαίδευσης, οι οποίες αναφέρθηκαν ως πρόβλημα για τους πρόσφυγες στην Ιορδανία, την Αίγυπτο, το Λίβανο και το Ιράκ. Η εκπαίδευση χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης μεταξύ των Σύρων, οι οποίοι απολάμβαναν δωρεάν και υποχρεωτική εκπαίδευση στην πατρίδα τους πριν από τον πόλεμο. Οι επιδεινούμενες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες στην εξορία έχουν καταστροφικές συνέπειες για την εκπαίδευσή τους.
Τέλος, σύμφωνα με την Υ.Α., έβδομος παράγοντας είναι η αίσθηση ανασφάλειας στο Ιράκ. Η πλειοψηφία των εκτοπισμένων Ιρακινών που κινούνταν έξω από το Ιράκ με τους οποίους μίλησε η Υ.Α., ανέφερε ότι ένιωθε ανασφάλεια στη χώρα. Πολλοί άνθρωποι που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες έχουν αναφέρει στην Υ.Α. ότι βλέπουν τη μετανάστευση ως το κλειδί για τη σωματική τους ακεραιότητα και ασφάλεια.
