Τον Οκτώβριο του 2010 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε σε 2.350 εκατ. ευρώ, δηλαδή εμφάνισε μείωση κατά 41 εκατ. ευρώ ή 1,7% έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2009.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Τράπεζα της Ελλάδος, η βελτίωση αυτή οφείλεται κυρίως στον περιορισμό του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, δευτερευόντως στην άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών και οριακά στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων. Οι εξελίξεις αυτές υπεραντιστάθμισαν τη μεγάλη αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων.
Ο περιορισμός του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου οφείλεται στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 351 εκατ. ευρώ, ενώ οι καθαρές πληρωμές για αγορές καυσίμων και πλοίων αυξήθηκαν κατά 77 και 102 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Ειδικότερα, οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκαν οριακά (κατά 0,3%) έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2009, πιθανόν επηρεασμένες με χρονική υστέρηση από την καταγραφή, σε επίπεδο συναλλαγών, των δυσμενών επιπτώσεων που είχε η απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών αυτοκινήτων Δ.Χ. τον προηγούμενο μήνα Σεπτέμβριο. Σημειώνεται ότι μέχρι και τον μήνα Ιούνιο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των εξαγωγών εκτός καυσίμων και πλοίων ήταν αρνητικός, ενώ τους δύο επόμενους μήνες ήταν οριακά θετικός και το Σεπτέμβριο κατέγραψε αισθητή άνοδο. Οι πληρωμές για εισαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκαν κατά 14,2% έναντι του Οκτωβρίου 2009.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 65 εκατ. ευρώ λόγω της ανόδου των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών κατά 124 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες περιορίστηκαν κατά 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με το Οκτώβριο του 2009 και οι καθαρές πληρωμές για λοιπές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 9 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες εμφάνισαν μείωση κατά 4,9% έναντι του Οκτωβρίου 2009, ενώ οι πληρωμές για ταξιδιωτικές υπηρεσίες εμφάνισαν άνοδο κατά 6,1%. Αντίθετα, οι εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) συνέχισαν και τον Οκτώβριο να αυξάνονται με υψηλό ρυθμό (14,6%).
Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων μειώθηκε οριακά κατά 8 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της επίσης οριακής μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.
Τέλος, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων σχεδόν διπλασιάστηκε, δεδομένου ότι αυξήθηκε κατά 203 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το Οκτώβριο του 2009. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα κυρίως της αύξησης των μεταβιβαστικών πληρωμών του τομέα της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ, στις οποίες εμπεριέχεται η εισφορά στο Ταμείο Χαρτοφυλακίου (Κεφαλαίου) JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) ύψους 258 εκατ. ευρώ. Το Ταμείο αυτό αποτελεί χρηματοδοτικό μηχανισμό ο οποίος λειτουργεί βάσει των κανόνων του ΕΣΠΑ. (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)
Το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2010 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 552 εκατ. ευρώ ή 2,8% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Η μείωση, σε ετήσια βάση, άρχισε να καταγράφεται από τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους. Συγκεκριμένα, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2010 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είχε εμφανίσει αύξηση κατά 0,4% έναντι του πρώτου εξαμήνου του 2009, τον Ιούλιο μειώθηκε κατά 11,6%, τον Αύγουστο κατά 44,5% και το Σεπτέμβριο κατά 11,4% έναντι των αντίστοιχων μηνών του 2009. Η εξέλιξη κατά το δεκάμηνο αντανακλά κυρίως τη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών. Αντίθετα, την ίδια περίοδο το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων περιορίστηκε στο ένα τέταρτο, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων παρουσίασε οριακή αύξηση.
Ο περιορισμός του συνολικού ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου κατά 1.095 εκατ. ευρώ οφείλεται κυρίως στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 2,8 δισεκ. ευρώ. Ειδικότερα, οι πληρωμές για εισαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκαν κατά 3,0 δισεκ. ευρώ ή 11,7%, ενώ οι εισπράξεις από τις αντίστοιχες εξαγωγές μειώθηκαν κατά 212 εκατ. ευρώ ή 2,2%. Αντίθετα, οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 1,4 δισεκ. ευρώ ή 21,9%, ενώ οι καθαρές πληρωμές για αγορές πλοίων αυξήθηκαν κατά 312 εκατ. ευρώ ή 11,4%.
Η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 440 εκατ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και δευτερευόντως στη μείωση των καθαρών πληρωμών για λοιπές υπηρεσίες. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) παρουσίασαν άνοδο κατά 15,5% και, παρά την αύξηση των αντιστοίχων πληρωμών κατά 17,1%, οι καθαρές εισπράξεις της κατηγορίας αυτής αυξήθηκαν κατά 745 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες περιορίστηκαν κατά 534 εκατ. ευρώ, καθώς οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 674 εκατ. ευρώ ή 6,7%, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 140 εκατ. ευρώ ή 6,9%. Οι καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες περιορίστηκαν κατά 230 εκατ. ευρώ.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων αυξήθηκε οριακά (κατά 29 εκατ. ευρώ ή 0,4%) σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2009, αντανακλώντας την αύξηση των καθαρών πληρωμών για αμοιβές, ενώ οι καθαρές πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη μειώθηκαν οριακά.
Τέλος, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων μειώθηκε κατά 955 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2009. Η μείωση αυτή προέκυψε από το γεγονός ότι οι "λοιποί τομείς" (μεταναστευτικά εμβάσματα κ.λπ.) εμφάνισαν καθαρές μεταβιβαστικές πληρωμές ύψους 22 εκατ. ευρώ έναντι καθαρών εισπράξεων ύψους 408 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009, ενώ οι καθαρές μεταβιβαστικές εισπράξεις του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ) μειώθηκαν κατά 524 εκατ. ευρώ (η εξέλιξη αυτή οφειλόταν κατά τα 2/5 περίπου σε μείωση των εισπράξεων και κατά τα 3/5 σε αύξηση των πληρωμών).
Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Τον Οκτώβριο του 2010 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 18 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 14 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2009. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία - πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου - και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)
Το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2010 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 751 εκατ. ευρώ, έναντι 1,5 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά στο μεγαλύτερο μέρος της τη μείωση των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 1,1 δισεκ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 2,8 δισεκ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2009.
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Τον Οκτώβριο του 2010 το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) παρουσίασε έλλειμμα 2,4 δισεκ. ευρώ, στο ίδιο περίπου επίπεδο με το έλλειμμα του αντίστοιχου μήνα του 2009. Το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2010 το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων διαμορφώθηκε σε 18,7 δισεκ. ευρώ έναντι 18,5 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009, δηλαδή αυξήθηκε κατά 1,3%.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Οκτώβριο του 2010 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή 84 εκατ. ευρώ (χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές). Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος κατέγραψαν καθαρή εκροή ύψους 34 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη συναλλαγή της κατηγορίας αυτής αφορά την εισροή (αποεπένδυση) 24 εκατ. ευρώ από την πώληση της συμμετοχής που είχε η "Νηρεύς Ιχθυοκαλλιέργειες ΑΕ" στη νορβηγική εταιρία Marine Farms ASA.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 2,3 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου κατά 3,0 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή υπεραντιστάθμισε τη μείωση κατά 0,5 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (εισροή) και την αύξηση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων κατά 0,1 δισεκ. ευρώ (εισροή).
Όσον αφορά τις ''λοιπές'' επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 4,7 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση ύψους 5,0 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (εισροή) αλλά και στην αύξηση κατά 38 εκατ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων των κατοίκων Ελλάδος έναντι των μη κατοίκων (εισροή). Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση (εκροή) κατά 366 εκατ. ευρώ των καταθέσεων και repos των μη κατοίκων στην Ελλάδα
Το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2010 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 454 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθε σε 1,2 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 1,8 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009), ενώ σημειώθηκε εκροή ύψους 0,8 δισεκ. ευρώ για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 20,6 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 24,3 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009). Ειδικότερα, σημειώθηκε εκροή κεφαλαίων λόγω μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια (κατά 32,2 δισεκ. ευρώ), καθώς και σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων (κατά 1,2 δισεκ. ευρώ). Εκροή ύψους 1,2 δισεκ. ευρώ σημειώθηκε επίσης λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές του εξωτερικού. Οι εκροές αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την εισροή κεφαλαίων λόγω μείωσης των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα (κατά 13,6 δισεκ. ευρώ) και σε χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού (κατά 0,4 δισεκ. ευρώ).
Στην κατηγορία των «λοιπών» επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 39,6 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 6,0 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009) οφείλεται κυρίως στον καθαρό δανεισμό του τομέα της γενικής κυβέρνησης ύψους 27,6 δισεκ. ευρώ, καθώς και στην αύξηση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 12,6 δισεκ. ευρώ (εισροή). Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την αύξηση των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 1,6 δισεκ. ευρώ (εκροή).
Στο τέλος Οκτωβρίου 2010 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 4,4 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
