Της Ανθής Αγγελοπούλου, [email protected]

Για την ενίσχυση της προσβασιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του συστήματος υγείας θα δοθούν κοινοτικά κονδύλια 1,53 δισ., ενώ για την αύξηση της πρόσβασης σε αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικές πολιτικές θα διατεθούν 601 εκατ. ευρώ. Ως αποτέλεσμα θα κινητοποιηθούν επιπλέον επενδυτικοί πόροι συνολικού ύψους 2,131 δισ.

Tα συστήματα υγείας πρέπει να είναι προσιτά, αποτελεσματικά και ανθεκτικά σε πιθανές αλλαγές και μελλοντικές προκλήσεις. Σύμφωνα με την Ε.Ε., όλα τα συστήματα υφίστανται ανάλογες πιέσεις όσον αφορά την εξέλιξη, τον εκσυγχρονισμό και την προσαρμογή τους σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις δαπάνες για την υγεία. Οι πιέσεις αυτές μπορεί να οφείλονται στη γήρανση του πληθυσμού, στην ολοένα αυξανόμενη επιβάρυνση από χρόνιες ασθένειες, στην εισχώρηση των νέων τεχνολογιών, στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των ασθενών, στις ελλείψεις του εργατικού δυναμικού και φυσικά στις μεγάλες ανισότητες στον τομέα υγείας.

Η Ε.Ε. από το 2014 έχει δρομολογήσει μια σειρά συντονισμένων δράσεων για τα συστήματα υγείας με στόχο την καλύτερη αποτελεσματικότητα, προσβασιμότητα και ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας στην Ευρώπη. Ωστόσο, στην Ελλάδα, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το νέο «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία» που συνέταξε η Επιτροπή υπό τον νομπελίστα καθηγητή Χρ. Πισσαρίδη (σχέδιο Πισσαρίδη, 2020),όλα αυτά τα χρόνια οι όποιες μεταρρυθμίσεις έγιναν αποσπασματικά και χωρίς συνοχή. Τώρα, όμως, χρειάζεται μια καθολική θεώρηση και εφαρμογή, διαφορετικά μία φαινομενικά μικρή παράλειψη μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για όλο το οικοδόμημα.

Για να έχουμε μια σωστή αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας είναι απαραίτητα: η ανάπτυξη ενιαίου συστήματος ψηφιακού φακέλου ασθενούς για διαφάνεια και αποτελεσματικότητα, η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της πρόληψης, ο εξορθολογισμός της δαπάνης των προμηθειών με αύξηση του όγκου των γενόσημων φαρμάκων και η διασύνδεση των επιστροφών με δράσεις καινοτομίας και επενδύσεων.

Να σημειώσουμε ότι το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους έξι πυλώνες που θέτει το Άρθρο 3 του Κανονισμού για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), με ιδιαίτερη έμφαση στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση και μεγάλες επενδύσεις στην υγεία και την κοινωνική ενσωμάτωση των ευάλωτων ομάδων. Για την ενίσχυση της προσβασιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του συστήματος υγείας προβλέπονται 1,53 δισ. ευρώ (Προϋπολογισμός Ταμείου Ανάκαμψης), ενώ οι Επενδυτικοί Πόροι που κινητοποιούνται είναι επίσης 1,53 δισ. ευρώ. Για την αύξηση της πρόσβασης σε αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικές πολιτικές προβλέπονται 601 εκατ. ευρώ (Προϋπολογισμός Ταμείου Ανάκαμψης) και κινητοποιούνται Επενδυτικοί Πόροι επίσης 601 εκατ. ευρώ.

Ως εκ τούτου, μερικές από τις μεταρρυθμίσεις του συστήματος υγείας και της ισότιμης κοινωνίας των πολιτών είναι: η αλλαγή του συστήματος clawback για τον μεσοπρόθεσμο δραστικό περιορισμό του και ο ταυτόχρονος συμψηφισμός επιστροφών clawback με δαπάνες κλινικών μελετών, δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη ή επενδυτικές δαπάνες εταιρειών για την περίοδο 2021- 2023, καθώς και πολιτικές για τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης για τις οποίες θα δοθούν 300 εκατ. ευρώ.

Επίσης, 273 εκατ. ευρώ προορίζονται για την αναβάθμιση των υποδομών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού των κέντρων υγείας και για αναδιοργάνωση της δομής τους με επανεκπαίδευση του προσωπικού, ώστε να δράσουν αποτελεσματικά ως φροντίδα πρώτης γραμμής, σε στενή αλληλεπίδραση με τη δευτεροβάθμια περίθαλψη (ιδίως σε ό,τι αφορά την προσφυγή σε νοσοκομειακή φροντίδα - gatekeeping). Παράλληλα στον σχεδιασμό δίνεται έμφαση στη φροντίδα χρόνιων νοσημάτων και την παρηγορητική φροντίδα. Το έργο θα οδηγήσει στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες και θα υποστηρίξει την αρχή ισότιμης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και την κοινωνική συνοχή.
 

Επιπροσθέτως, 9 εκατ. ευρώ θα δοθούν για τον εξορθολογισμό των αποζημιώσεων των ιατρικών πράξεων των νοσοκομείων και για το σχεδιασμό πλαισίου που θα εξασφαλίσει τη δημιουργία αξιόπιστων, ποιοτικών διαδικασιών και μετρήσεων της απόδοσης που σχετίζονται με τη φροντίδα των ασθενών, τις ανάγκες υγείας και την παροχή φροντίδας, καθώς και για τη δημιουργία Εθνικού Χάρτη Υγείας, ο οποίος θα καταγράφει τη ζήτηση και την προσφορά υπηρεσιών στο σύστημα υγείας και θα θεσπίζει πλαίσιο για την αξιολόγηση της ποιότητας. Η μεταρρύθμιση αυτή στοχεύει σε μεγαλύτερη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στο σύστημα υγείας.

Για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του πληθυσμού με τη δημιουργία ενός ευρύτατου συστήματος πρόληψης, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας, προορίζονται 254 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ενδεικτικά:

• εθνικό πρόγραμμα για την προώθηση της σωματικής άσκησης και της υγιεινής διατροφής,
• εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού,
• υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Screening - εισαγωγή προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων για καρκίνο του μαστού, εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου νεογνών,
• εθνικό Πρόγραμμα Ψυχοκοινωνικής Ένταξης και Αποκατάστασης για άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα κ.ά. Στόχος του προγράμματος συνολικά είναι η μείωση των παραγόντων κινδύνου για τη δημόσια υγεία και η (έμμεση) ανακούφιση του νοσοκομειακού μας συστήματος.

Στον τομέα ενίσχυσης της προσβασιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας στο σύστημα υγείας συμπεριλαμβάνονται και οι νοσοκομειακές δομές. Οπότε για μία ολοκληρωμένη παρέμβαση εκσυγχρονισμού των υλικοτεχνικών υποδομών των νοσοκομείων σε ολόκληρη την Ελλάδα, με ανακαίνιση κτηρίων και προμήθεια νέου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, θα δοθούν 317 εκατ. ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο θα παρέχονται στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του Εθνικού Συστήματος Υγείας τα κρίσιμα εργαλεία για τη βελτίωση της ποιότητας και της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Επιπλέον, για ίδρυση και κατασκευή Κέντρου Ακτινοθεραπείας σε ένα από τα εμβληματικά μας νοσοκομεία, το «Σωτηρία», που βοηθά στην κάλυψη των αναγκών των ασθενών με καρκίνο και την αυξημένη ζήτηση τμημάτων ακτινοθεραπείας στη χώρα, θα δοθούν 32 εκατ. ευρώ. Επίσης, για τη δημιουργία νέων κτηρίων για τη στέγαση των Εργαστηρίων Κυτταρικής και Γενετικής Θεραπείας και Αιματολογικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης θα δοθούν 7 εκατ. ευρώ, προκειμένου να συμβαδίσει η παροχή υπηρεσιών του με τις αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας ασθενών (κακοήθεις αιματολογικές ασθένειες και ολοένα αυξανόμενη απαίτηση για μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κυττάρων), καθώς και τις σύγχρονες βιοϊατρικές τεχνολογίες.

Ψυχική Υγεία

Μεταρρυθμίσεις, όμως, θα έχουμε και στον τομέα Ψυχικής Υγείας: Για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας συγκεκριμένων πληθυσμών που πάσχουν από ψυχικά νοσήματα και εθισμούς, με στόχο την αποτροπή της περιθωριοποίησης ή της ιδρυματοποίησής τους, θα δοθούν 55 εκατ. ευρώ. Στη μεταρρύθμιση αυτή δίνεται έμφαση μεταξύ άλλων σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για ασθενείς με άνοια και νόσο Alzheimer, για ασθενείς με αυτισμό και για ασθενείς στην ηλικιακή ομάδα παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων. Αναπτύσσονται επίσης διαδικτυακές εφαρμογές και ψηφιοποίηση υπηρεσιών ψυχικής υγείας, όπως και δράσεις για την υποστήριξη εξαρτημένων ατόμων.

Ψηφιακός μετασχηματισμός

Μεγάλο κομμάτι του προγράμματος θα αποκομίσει και ο ψηφιακός μετασχηματισμός του συστήματος υγείας που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: α) ανάπτυξη Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας του πολίτη,
β) βελτίωση της ψηφιακής ετοιμότητας των νοσοκομείων με έμφαση στην ανάπτυξη κλινικών πληροφοριακών συστημάτων και την τροφοδότηση του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας,
γ) πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού για τη διαχείριση του καρκίνου,  
δ) ενίσχυση δράσεων τηλεϊατρικής. Οι μεταρρυθμίσεις στο κομμάτι του ψηφιακού μετασχηματισμού θα κοστίσουν 278 εκατ. ευρώ.

Στο πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων, όμως, εντάσσεται και η δημιουργία συστήματος κατ’ οίκον νοσηλείας για στοχευμένες ευαίσθητες ομάδες ασθενών με χρόνιες αναπηρίες, όπου θα δοθούν 12 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η κατ’ οίκον φροντίδα συνδυάζεται με παράλληλη οργανωμένη υποστήριξη από μονάδες υγειονομικής περίθαλψης και αφορά παιδιά, εφήβους και ενήλικες με σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας που προκαλούν μακροχρόνιες ή μόνιμες αναπηρίες. Έτσι, βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ παράλληλα απελευθερώνονται νοσοκομειακά κρεβάτια και εξοικονομούνται σημαντικοί πόροι και κονδύλια για το εθνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλάνο έχουν μπει και προγράμματα που θα καταργήσουν σε μεγάλο βαθμό τον κοινωνικό αποκλεισμό ευάλωτων πληθυσμών και δεν είναι εξ ολοκλήρου του τομέα υγείας. Για παράδειγμα, η ολοκληρωμένη παρέμβαση για την παιδική προστασία, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

1. Μεταρρύθμιση των προγραμμάτων των βρεφονηπιακών σταθμών για την καλύτερη προετοιμασία των παιδιών για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
2. Επιδότηση δημιουργίας βρεφονηπιακών σταθμών ή θέσεων σε σταθμούς για πολύ μικρά παιδιά (από 2 μηνών έως 2,5 ετών). 3. Ένταξη της τεχνολογίας στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών. 
4. Ενίσχυση των προγραμμάτων αποϊδρυματοποίησης παιδιών με σοβαρές αναπηρίες ή σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, με αξιοποίηση μεταξύ άλλων και της επαγγελματικής αναδοχής.

Το συνολικό έργο βάζει στο επίκεντρο τα παιδιά και το μέλλον της χώρας και θα κοστίσει 184 εκατ. ευρώ.

Επίσης, 104 εκατ. ευρώ θα κοστίσει η ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης, της ανεξάρτητης διαβίωσης, της απασχόλησης και της προσχολικής παρέμβασης σε άτομα και παιδιά με αναπηρία διαφόρων κατηγοριών (κινητικά προβλήματα, αισθητήρια προβλήματα, αυτισμός). Περιλαμβάνει υποέργα όπως η προσβασιμότητα και υποστήριξη υποδομών για άτομα με προβλήματα κινητικότητας και αισθητήρια προβλήματα, η προσωπική βοήθεια για άτομα με αναπηρίες, η υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης και πρόωρης παιδικής παρέμβασης για τα άτομα με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ASD).  Στα 166 εκατ. ευρώ θα είναι η βοήθεια για τη δημιουργία προγραμμάτων κατάρτισης και επανένταξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (αστέγων, δικαιούχων Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος) στην αγορά εργασίας, ψηφιακής επανεκπαίδευσης ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρίες σε νέες τεχνολογίες, και προγραμμάτων στέγασης που απευθύνονται σε ευάλωτες ομάδες. Το έργο και τα υποέργα του προωθούν την κοινωνική συνοχή και την αποτελεσματικότερη παροχή υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας στους περισσότερο ευάλωτους. 

Κοινωνική φροντίδα

Επίσης, 12 εκατ. ευρώ θα κοστίσει η δημιουργία Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης για την πρόσβαση στην Κοινωνική Προστασία. Το έργο περιλαμβάνειψηφιακή πύλη για την αναπηρία και Κάρτα Αναπηρίας, ψηφιακή αναβάθμιση των δομών του ΟΠΕΚΑ, ψηφιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της πρόνοιας και παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων στους εργαζομένους στην κοινωνική πρόνοια. Το έργο απλουστεύει και διευκολύνει την πρόσβαση των ευάλωτων πολιτών σε υπηρεσίες και παροχές κοινωνικής φροντίδας με έμφαση στα άτομα με αναπηρίες.

Επιπλέον, το πρόγραμμα κατάρτισης σε θέματα διακρίσεων και διαφορετικότητας σε εργαζόμενους στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα θα αγγίξει τα 46 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για τη δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης δεδομένων για την ισότητα και τις διακρίσεις, πιστοποίησης και βράβευσης δράσεων που προωθούν την ισότητα. Το έργο θα βοηθήσει στην παροχή ίσων ευκαιριών σε ομάδες που υφίστανται διακρίσεις.

Τέλος, η δημιουργία συστήματος ενίσχυσης χώρων φύλαξης παιδιών που θα εγκατασταθούν σε χώρους εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, έτσι ώστε να διευκολυνθούν οι νέοι γονείς, κυρίως μητέρες, να αναζητήσουν ευκαιρίες απασχόλησης ή να επιστρέψουν ομαλά και γρήγορα στις εργασίες τους, θα ανέλθει στα 14 εκατ. ευρώ. Το έργο έχει ως στόχο τη διευκόλυνση των μητέρων μικρών παιδιών στην ανεύρεση εργασίας και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους όταν είναι ταυτόχρονα εργαζόμενες. [SID:14793505]