Της Ανθής Αγγελοπούλου, [email protected]
Αν και η λειτουργία της τεχνητής νοημοσύνης συνεχώς βελτιώνεται, ωστόσο, πρέπει να ξεπεράσει ορισμένες προκλήσεις, πριν εφαρμοστεί με ασφάλεια στην κλινική πράξη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι πλατφόρμες της τεχνητής νοημοσύνης θα απαιτήσουν εκπαίδευση και επιβεβαίωση από μεγάλο αριθμό μελετών, που θα αποδεικνύουν την υπεροχή της τεχνητής νοημοσύνης στα καταληκτικά κλινικά χαρακτηριστικά και τη σχέση κόστους - αποτελεσματικότητος. Η ποιότητα των δεδομένων που τροφοδοτούν τους αλγορίθμους της τεχνητής νοημοσύνης, οφείλει να είναι υψηλή. Τα πρόσφατα επιτεύγματα στον χώρο της ψηφιακής ιατρικής και ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν την ιατρική πρακτική σε όλους σχεδόν τους τομείς. Όπως ανέφερε με αφορμή τη διημερίδα της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής ο ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής και διευθυντής Καρδιολογικού Τομέα στην Κεντρική Κλινική Αθηνών Ιωάννης Λεκάκης, οι γιατροί πρέπει να γνωρίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ευάλωτη σε σφάλματα, που εγείρουν θέματα ασφαλείας για τον ασθενή. Συνεπώς, η συνεργασία ιατρών, επιστημόνων πληροφορικής και άλλων επιστημόνων μπορεί να οδηγήσει στην αναγνώριση των προβλημάτων και τη λύση τους. Με τη συνεργασία αυτή, το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι λαμπρό.
Πρώτο στην κούρσα έρχεται το καινοτόμο πρότζεκτ «METIS» (MiRNA Expression Toehold Investigation System), το οποίο είναι ένα φθηνό γρήγορο και ακριβές διαγνωστικό εργαλείο για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του παγκρέατος στα πρώτα στάδια, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ’ όλα τα διαγνωστικά εργαστήρια. Πρόσφατα η φοιτητική διεπιστημονική ομάδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) «iGEM Thessaloniki» που το έφτιαξε, κέρδισε το χρυσό μετάλλιο του Παγκόσμιου Διαγωνισμού Συνθετικής Βιολογίας. Στόχος της ομάδας των ερευνητών φοιτητών είναι να δώσει λύση σε ένα σημαντικό πρόβλημα που εμφανίζεται σήμερα στην κλινική πράξη και είναι η αδυναμία των διαγνωστικών μεθόδων να ανιχνεύσουν έγκαιρα την ύπαρξη του καρκίνου στο πάγκρεας, που οδηγεί σε αποτυχημένες θεραπευτικές προσεγγίσεις και τελικά σε μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας. Ωστόσο, η πανδημία ανέδειξε και το πρόβλημα της δυσκολίας επικοινωνίας των ασθενών με τον γιατρό τους, όπως αποκάλυψε ο διευθυντής Καρδιολογίας στο νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» και πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Ιωάννης Κανακάκης, στη διημερίδα της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής. Ασθενείς με εικόνα οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου λάμβαναν καθυστερημένα ιατρική βοήθεια, με αποτέλεσμα μόνιμες βλάβες με δυσμενή πρόγνωση. Ενώ η κατ’ ιδίαν επικοινωνία με τον γιατρό κατέστη δύσκολη έως απίθανη.
Έτσι, με στόχο την καλύτερη πρόληψη, διάγνωση και φροντίδα καρδιαγγειακών παθήσεων, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία ξεκίνησε προγράμματα τηλεπαρακολούθησης των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια (εφαρμογή KARDIA HF) μέσω χρήσης έξυπνων εφαρμογών στο κινητό τηλέφωνο. Οι ασθενείς μπορούν να στέλνουν πληροφορίες για τα συμπτώματα, το σωματικό βάρος, την αρτηριακή πίεση και να δέχονται οδηγίες για συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή, στην άσκηση και στη διατροφή. Από την άλλη, η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων. Για τον λόγο αυτόν, η Novartis σε συνεργασία με τη Hewlett Packard Enterprise (HPE) στοχεύουν στον εντοπισμό και στην ενσωμάτωση ποικίλων πηγών δεδομένων, ώστε οι πληροφορίες σχετικά με τις ασθένειες σε πραγματικό χρόνο να καθορίζουν τις στοχευμένες στρατηγικές αντιμετώπισης. Τα στοιχεία που θα προκύπτουν, θα χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των προσπαθειών ανακάλυψης φαρμάκων του Ινστιτούτου Novartis για Τροπικές Παθήσεις, αποστολή του οποίου είναι η ανακάλυψη νέων φαρμάκων για τη θεραπεία παραμελημένων, λοιμωδών νόσων, όπως ο δάγκειος πυρετός.
Bραβείο στις Επιστήμες Ζωής απονεμήθηκε και για την εφεύρεση μιας τεχνικής που επιτρέπει την παράλληλη ταυτοποίηση και ανάγνωση δισεκατομμυρίων θραυσμάτων DNA.
Και στο ΕΣΥ
Στην εποχή της νέας τεχνολογίας όμως, μπαίνει και το ΕΣΥ. Ένας υπερσύγχρονος αξονικός τομογράφος, 512 τομών, δωρεά της ΕΥΔΑΠ, εγκαινιάστηκε στο νοσοκομείο «Σωτηρία». Πρόκειται για το σύστημα Revolution CT - APEX Edition της εταιρείας GE Healthcare, το οποίο είναι το πλέον εξελιγμένο σύστημα αξονικής τομογραφίας που διαθέτει αυτήν τη στιγμή το ΕΣΥ και μπορεί με ελάχιστη ακτινοβόληση των ασθενών να διενεργήσει όλες τις εξετάσεις, ακόμα και τις πλέον απαιτητικές, παράγοντας εξαιρετικά κλινικά αποτελέσματα. Ενώ ένα προηγμένης τεχνολογίας σύστημα ψηφιακής μαστογραφίας με τομοσύνθεση, με ενσωματωμένη τεχνική A.I., εγκαταστάθηκε στο «Έλενα Βενιζέλου», προσδίδοντας προστιθέμενη αξία στη σημαντική αναβάθμισή του στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των υποδομών των φορέων δημόσιας υγείας. Επίσης, ο πρώτος μαγνητικός τομογράφος με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε από τη Βιοϊατρική στο κατάστημα Αλίμου. Ο νέος τομογράφος SIGNA Voyager AIR της GE Healthcare είναι σχεδιασμένος βάσει της πλέον σύγχρονης αρχιτεκτονικής και προσφέρει ευκρινέστερες, υψηλότερης ποιότητας εικόνες, νέα επίπεδα άνεσης στον ασθενή, με ευέλικτο σχεδιασμό πηνίων και νέες εφαρμογές, σχεδιασμένες ειδικά για τη μείωση του χρόνου σάρωσης και θορύβου στο ελάχιστο δυνατό. Επιπροσθέτως, ξεκίνησε τη λειτουργία της και μια πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης της LG που προσφέρει σε real time λύσεις τηλεϊατρικής βασισμένες στο cloud. Αξιοποιώντας την προηγμένη τεχνολογία cloud computing, το ezOntheCall προσφέρει πρόσβαση σε ιατρικά αρχεία και αποτελέσματα κλινικών δοκιμών που αποθηκεύονται σε νοσοκομειακά συστήματα πληροφοριών (hospital information systems - HIS), επιτρέποντας στους επαγγελματίες υγείας να ανακτήσουν γρήγορα τα πιο ενημερωμένα δεδομένα για τους ασθενείς και να τα μοιραστούν μαζί τους σε βιντεοκλήσεις. Ενώ σε μια εποχή που έγιναν πρώτης χρήσης τα μικροβιοκτόνα, ένα νέο «made in Greece» ρομπότ με τεχνολογία υπεριώδους ακτινοβολίας, το ROBOTSAFE UV-C, από την Gizelis Robotics, εξουδετερώνει το 99.9% των μικροβίων, ιών και φορτίου Covid-19. Αξιοποιεί την υπεριώδη ακτινοβολία που επιδρά αποτελεσματικά στα μόρια RNA και DNA των μικροοργανισμών για να τους καταστήσει μη μολυσματικούς. Αυτό σημαίνει ότι οι μικροοργανισμοί δεν μπορούν να αναπαραχθούν και να προκαλέσουν ασθένεια. Σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα
Δεν μπορούμε να μην υπολογίσουμε και τα καινοτόμα επιστημονικά επιτεύγματα για την αντιμετώπιση της Covid-19, που κέρδισαν στα βραβεία Breakthrough 2022. Οι δύο τεχνικές που παρείχαν στην ανθρωπότητα τα πιο σημαντικά όπλα στη μάχη κατά του νέου κορονοϊού και της νόσου Covid-19, βραβεύθηκαν γιατί η τεχνολογία μεταφοράς mRNA μέσα σε κύτταρα συνέβαλε στη δημιουργία των εμβολίων της PfizerBioNTech και της Moderna, και η τεχνολογία της αλληλούχησης επόμενης γενιάς οδήγησε στην ταχύτατη αποκωδικοποίηση του SARS-CoV-2
- Το βραβείο για τα mRNA εμβόλια μοιράστηκαν η βιοχημικός Katalin Karikο, συνεργαζόμενη καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, πρόεδρος της BioNTech στο Mainz της Γερμανίας, και ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια Drew Weissman. Μάλιστα, η Karikο σκοπεύει να παραχωρήσει ένα σημαντικό μέρος του χρηματικού επάθλου στην έρευνα για τα μελλοντικά mRNA εμβόλια σε άλλες θεραπείες, όπως στην αντιμετώπιση του καρκίνου.
- Το δεύτερο βραβείο στις Επιστήμες Ζωής για την εφεύρεση μιας τεχνικής που επιτρέπει την παράλληλη ταυτοποίηση και ανάγνωση δισεκατομμυρίων θραυσμάτων DNA, επιταχύνοντας την αλληλούχηση του γενετικού υλικού κατά 10 εκατομμύρια φορές, απονεμήθηκε στον καθηγητή Ιατρικής Χημείας Shankar Balasubramanian και στον καθηγητή Βιοφυσικής Χημείας David Klenerman που εργάζονται στο πανεπιστήμιο Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο και στον Βιοφυσικό Μακρομορίων Pascal Mayer, διευθύνοντα σύμβουλο της Alphanosos στο Riom της Γαλλίας. Το τεχνολογικό άλμα από την αλληλούχηση Sanger στην αλληλούχηση επόμενης γενιάς παρομοιάζεται με το άλμα από το αεροπλάνο των αδελφών Wright στα αεροσκάφη τύπου Boeing! [SID:14783632]
