Του Γιώργου Χατζηλίδη
[email protected]

Σε πόλο έλξης καινοτομικών επενδύσεων εξελίσσεται η Θεσσαλονίκη, που, σε συνδυασμό με το δυναμικό και ολοένα αναπτυσσόμενο τοπικό οικοσύστημα καινοτομίας, αποκτά τις βάσεις για να αναδειχθεί σε τεχνολογικό κόμβο των Βαλκανίων αλλά και της Ευρώπης ευρύτερα.

Στη Θεσσαλονίκη οι εξελίξεις τα τελευταία δύο χρόνια είναι ραγδαίες στον τομέα της έρευνας, της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών: Η Pfizer, μετά τη δημιουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας, έχει ήδη επεκτείνει την πολύ σημαντική επένδυσή της δημιουργώντας στην πόλη ένα από τα έξι Κέντρα Επιχειρησιακών λειτουργιών και Υπηρεσιών που διαθέτει παγκοσμίως, σε μία περίοδο μάλιστα που ο βιοφαρμακευτικός κολοσσός βρίσκεται στο διεθνές επίκεντρο λόγω της πανδημίας.

Το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς Thess Intec εξασφάλισε χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης, την ώρα που στον χώρο των παλαιών Δημοτικών Σφαγείων ήδη λειτουργεί το Διεθνές Κέντρο Επιτάχυνσης Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Cisco. Όπως είναι εύλογο, η προσέλκυση ερευνητικών τμημάτων μεγάλων πολυεθνικών ανοίγει νέους ορίζοντες για τις ερευνητικές ομάδες του ΑΠΘ, τη Ζώνη Καινοτομίας, την Τεχνόπολη, τη θερμοκοιτίδα ΟΚ!Thess και όλες τις άλλες μικρότερες κοιτίδες καινοτομίας που υπάρχουν στην πόλη. Όπως λένε άνθρωποι του κλάδου ΤΠΕ, δύο είναι τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης: η στρατηγική γεωγραφική της θέση και το ανθρώπινο κεφάλαιό της, το οποίο, ειδικά στην παρούσα συγκυρία, μετά την υπερδεκαετή οικονομική κρίση, βρίσκεται σε επίπεδα value for money, εάν συνεκτιμηθεί ο συνδυασμός του μισθολογικού κόστους με τη γνώση, την επάρκεια και τις δυνατότητες των επιστημόνων, των τεχνικών και των εργαζομένων. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας μεταφέρει την άποψη πολλών επιχειρηματιών ότι η Θεσσαλονίκη μπορεί να εξελιχθεί μέχρι το 2030 σε ένα νέο Τελ Αβίβ που αποτελεί πλέον διεθνές πρότυπο για την καινοτομία και την άμεση σύνδεσή της με την παραγωγή.

Και στη Θεσσαλονίκη, πάντως, εντοπίζεται το πρόβλημα που έχει παρουσιαστεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης και αφορά τον περιορισμένο αριθμό εξειδικευμένων επαγγελματιών του τομέα Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Για την αντιμετώπισή του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος (ΣΕΠΒΕ) Κωστής Καγγελίδης προτείνει στις επιχειρήσεις και στους φορείς της Θεσσαλονίκης μία επιθετική πολιτική για την προσέλκυση τέτοιων στελεχών από την Τουρκία και τη Σερβία, επισημαίνοντας παράλληλα ότι γενικά στην Ελλάδα είναι απαραίτητη μία διαφορετική εκπαιδευτική πολιτική προετοιμασίας στελεχών πληροφορικής που θα έχει στο επίκεντρο τη σύνδεση των δεξιοτήτων και της έρευνας με την αγορά.

Επιταχυντής εξελίξεων οι περιορισμοί λόγω πανδημίας

Την ίδια ώρα, οι περιορισμοί της πανδημίας έχουν λειτουργήσει ως επιταχυντής για την ψηφιακή εξέλιξη πολλών επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, διευρύνοντας έτσι το πεδίο για την αγορά ΤΠΕ.

Η ζήτηση για ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες παντός είδους έχει πολλαπλασιαστεί στην πόλη, όπου εξελίσσεται ένας ψηφιακός μετασχηματισμός: τηλεκπαίδευση, τηλεργασία, τηλεϊατρική και e-shοps έχουν κάνει μέσα σε λίγους μήνες δυναμική διείσδυση στην καθημερινότητα των Θεσσαλονικέων μεγαλώνοντας κατά πολύ την τοπική ψηφιακή αγορά, την οποία μπορεί να καρπούνται κατά το μεγαλύτερο μέρος μεγάλες, κυρίως ξένες, εταιρείες με γνωστά λογισμικά, ωστόσο δημιουργούνται ευκαιρίες και δυνατότητες και για τις εκατοντάδες μικρές εταιρείες και web developers.

Ένα mega-project που αλλάζει τα δεδομένα

Το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς Thess Intec αναμένεται να αποτελέσει τον καταλύτη για την καινοτομική εκτίναξη της Θεσσαλονίκης, καθώς φιλοδοξεί να συγκεντρώσει, σε μία συνολική έκταση 761 στρεμμάτων στην ανατολική πλευρά της πόλης, τα ερευνητικάτμήματα ορισμένων εκ των μεγαλύτερων βιομηχανιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το συνολικό ύψος των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για την πρώτη φάση κατασκευής του Thess Intec φθάνει στα 70 εκατ. ευρώ, τα 35 εκατ. εκ των οποίων έχουν εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ άλλα 6 εκατ. έχουν συγκεντρωθεί από δωρεές επιχειρήσεων. Τα υπολειπόμενα 30 εκατ. ευρώ θα αντληθούν είτε από μη κερδοσκοπικούς φορείς (π.χ. ιδρύματα Νιάρχος ή Ωνάσης) είτε από ιδιωτική συμμετοχή.

Τα κεφάλαια αυτά θα αξιοποιηθούν για τα κτήρια των εργαστηρίων και των τμημάτων R&D των πρώτων βιομηχανιών και άλλων εταιρειών που θα εγκατασταθούν αλλά και των έργων υποδομής (δρόμοι, δίκτυα κ.λπ.), σε μία συνολική έκταση 761 στρεμμάτων στην Περαία Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προέδρου του Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης Νίκου Ευθυμιάδη, η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναμένεται τον Μάρτιο του 2022 ώστε αμέσως μετά να ξεκινήσουν οι εργασίες και το Τεχνολογικό Πάρκο να τεθεί σε λειτουργία στο πρώτο εξάμηνο του 2024.

Ήδη οι ελληνικές βιομηχανίες και επιχειρήσεις υπηρεσιών που έχουν δεσμευτεί για τη μεταφορά ερευνητικών τμημάτων τους στο Thess Intec αυξήθηκαν από 70 σε 100, ενώ έντονο ενδιαφέρον για συμμετοχή δείχνει και μεγάλο τεχνολογικό πάρκο του Ισραήλ - συνολικά θα φιλοξενηθούν περί τις 150 επιχειρήσεις. Το Thess Intec εκτιμάται ότι, με την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης του, έως το 2030, θα προσελκύσει επενδύσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ, δημιουργώντας σε βάθος 20ετίας 7.000 νέες θέσεις εργασίας.

Οι συνολικές προσδοκώμενες εθνικές και ξένες επενδύσεις θα φθάσουν το 1,5 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το ΑΕΠ της Θεσσαλονίκης κατά 6%, με το εκτιμώμενο οικονομικό αποτέλεσμα σε βάθος 20ετίας να υπολογίζεται στα 11 δισ. ευρώ.

«Πρόκειται για ένα μοναδικό project όχι μόνο για τα δεδομένα των Βαλκανίων αλλά ευρύτερα της Ευρώπης που θα αναδείξει τη Θεσσαλονίκη σε διεθνή πόλο καινοτομίας», υπογραμμίζει ο κ. Ευθυμιάδης.

Η κεντρική ιδέα του Thess Intec είναι η προσέλκυση των ερευνητικών τμημάτων μεγάλων εταιρειών από την Ελλάδα και το εξωτερικό οι οποίες θα επικεντρωθούν σε συγκεκριμένα projects, τα οποία κινούνται γύρω από έξι θεματικές και βασίζονται σε τομείς όπου η Ελλάδα έχει ήδη κάνει βήματα, ως ακολούθως:

• Προηγμένα υλικά και νέες διαδικασίες βιομηχανικής παραγωγής.
• Εύκαμπτα οργανικά υλικά και εφαρμογές νανοτεχνολογίας.
• Τεχνητή Νοημοσύνη και εφαρμογές προσομοίωσης.
• Καινοτόμες λύσεις για καθαρή ενέργεια.
• Κέντρο ανάπτυξης δεξιοτήτων για την εφοδιαστική αλυσίδα.
• Τεχνολογίες και εφαρμογές για τη βιώσιμη κινητικότητα του μέλλοντος.

Στο καταστατικό της ΕΑΝΕΠ Thess Intec Α.Ε. συμμετέχουν φορείς και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα με ποσοστό 58%, καθώς και φορείς του δημοσίου τομέα με ποσοστό 42% (Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, ΑΠΘ, Δήμος Θερμαϊκού, ΠΚΜ κ.ά.).

H Pfizer ανοίγει τον δρόμο

H πιο σημαντική επένδυση που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα στη Θεσσαλονίκη στον τομέα της έρευνας είναι αναμφισβήτητα αυτή της Pfizer. Το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη απασχολεί ήδη 250 άτομα, κυρίως επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, που αναμένεται να φθάσουν τους 300 μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Επίσης, ο αμερικανικός βιοφαρμακευτικός κολοσσός λειτουργεί ήδη από τον Απρίλιο στη Θεσσαλονίκη και το Κέντρο Επιχειρησιακών λειτουργιών και Υπηρεσιών, ένα από τα έξι παγκοσμίως, στο οποίο απασχολούνται περισσότεροι από 100 εργαζόμενοι. Από τις νέες προσλήψεις τα 2/3 προέρχονται από τη Θεσσαλονίκη, ενώ το 17% των νέων στελεχών είναι Έλληνες και Ελληνίδες που εργάζονταν στο εξωτερικό και επέστρεψαν στη χώρα για να ενταχθούν στο Κέντρο.

Η επένδυση της Pfizer στο δεύτερο hub στη Θεσσαλονίκη ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον στρατηγικό σχεδιασμό της εταιρείας, στόχος είναι ο αριθμός των εργαζόμενων στο δεύτερο hub να διπλασιαστεί εντός του 2021 και να φτάσει τους 280 εργαζόμενους μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022. Η επένδυση εντάσσεται στη στρατηγική της Pfizer για τη δημιουργία έξι κόμβων σε όλο τον κόσμο, με στόχο την κεντρική διαχείριση συγκεκριμένων εσωτερικών υπηρεσιών και την απλοποίηση της δομής του Οργανισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το Κέντρο Επιχειρησιακών λειτουργιών της Θεσσαλονίκης θα καλύπτει τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, ενώ θα προσφέρει βέλτιστες διοικητικές υπηρεσίες σε τομείς όπως οι οικονομικές υπηρεσίες, οι λειτουργίες του ανθρώπινου δυναμικού, η διαχείριση προμηθειών, τα έργα εταιρικού μετασχηματισμού και λειτουργίας κ.ά. Τα δύο hubs θα εγκατασταθούν σε τέσσερα κτήρια του εμπορικού κέντρου East Plaza, συνολικού εμβαδού 6.500 τετραγωνικών, στην ανατολική Θεσσαλονίκη, στο οποίο οι εργασίες προχωρούν πυρετωδώς. Συνολικά, σε πλήρη λειτουργία, τα δύο hub θα απασχολούν τουλάχιστον 700 εργαζόμενους, ενώ θεωρείται βέβαιη η παρουσία της Pfizer στο Thess Intec.

Η παρουσία των Cisco - Deloitte

Στον χώρο των παλαιών Δημοτικών Σφαγείων λειτουργεί ήδη από πέρυσι το καλοκαίρι το Διεθνές Κέντρο Επιτάχυνσης Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Cisco, η επένδυση της οποίας σε βάθος τετραετίας θα ξεπεράσει τα 10 εκατ. ευρώ. Η συμφωνία του αμερικανικού τεχνολογικού κολοσσού με τον Δήμο Θεσσαλονίκης προβλέπει την υλοποίηση προγραμμάτων καινοτομίας, την ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων, την προώθηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και της διά βίου εκπαίδευσης σε θέματα τεχνολογίας, αλλά και τη συνεργασία για ανάπτυξη εφαρμογών στον τομέα της Έξυπνης Πόλη. Σημαντική είναι και η παρουσία στην πόλη της Deloitte, η οποία απασχολεί ήδη 350 άτομα, με προοπτική να φτάσουν σύντομα τα 700.