Τα 790 εκατομμύρια δολάρια αναμένεται να αγγίξει η παγκόσμια αγορά τεχνητής νοημοσύνης στη γεωργία ως το 2023, καταγράφοντας ρυθμούς αύξησης πέραν του 20%, ενώ η χρήση των drone στο χωράφι εκτιμάται ότι αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη λύση για την γεωργία του μέλλοντος.
Σύμφωνα με την έκθεση «Μετασχηματίζοντας τη γεωργία μέσω ψηφιακών τεχνολογιών» που συντάσσει και δημοσιεύει η Deloitte, σε συνεργασία με την SCiO, εταιρεία που εξειδικεύεται στην παροχή υπηρεσιών τεχνητής νοημοσύνης στη γεωργία και γενικότερα σε όλο το μήκος της αγροδιατροφικής αλυσίδας, η υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός συστήματος τροφίμων περισσότερο βιώσιμου και αποτελεσματικού, ενώ ταυτόχρονα η χρήση των ανεπτυγμένων τεχνολογιών στην κατεύθυνση της γεωργίας ακριβείας, δίνει τη δυνατότητα στους αγρότες να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις τους χρησιμοποιώντας ελάχιστους πόρους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, η γεωργία αποτελεί μια παγκόσμια βιομηχανία αξίας 2,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Εκτιμάται ότι έως το 2050 θα χρειαστούν 60% περισσότερα τρόφιμα για να καλυφθεί η παγκόσμια επισιτιστική ανάγκη. Η γεωργία παρέχει θέσεις εργασίας για 1,3 δισ. ανθρώπους, δηλαδή το 19% του παγκόσμιου πληθυσμού. Την ίδια στιγμή 800 εκατομμύρια άνθρωποι στο γεωργικό τομέα ζουν κάτω από το παγκόσμιο όριο της φτώχειας, ενώ 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο υποφέρουν από διάφορες μορφές υποσιτισμού.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η γεωργία είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας, αντιπροσωπεύοντας το 4% του ΑΕΠ της χώρας και το ένα τρίτο των συνολικών εξαγωγών. Το 11% της καλλιεργήσιμης έκτασης είναι βιολογικό (9ο στην Ε.Ε.), ενώ από τους συνολικά 709.500 αγρότες μόλις το 5,2% είναι κάτω 35 ετών.
Σε αντίθεση με άλλα κράτη της Ε.Ε., η εγχώρια παραγωγικότητα της γης έχει υποχωρήσει. Σε σύγκριση με την Ε.Ε., η προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο είναι επίσης σχετικά χαμηλή. Σε όρους μεταποίησης, η βιομηχανία αποτελείται κυρίως από μικρό έως μεσαίο μέγεθος επιχειρήσεις, συχνά με περιορισμένο κεφάλαιο και ανεπαρκής υποδομή, αδυνατώντας να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακος.
Για την ελληνική αγροτική παραγωγή, η δημιουργία της σωστής ισορροπίας μεταξύ των παραδοσιακών πρακτικών και των νέων τεχνολογιών μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Οι επενδύσεις στην τεχνολογία μπορούν να αποφέρουν πολλαπλά οφέλη για όσους προχωρήσουν σε αυτές άμεσα.
Οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη, το Internet of Things, το blockchain και άλλες ψηφιακές τεχνολογίες αξιοποιούνται πλέον στην αγροτική παραγωγή, αλλά και στο σύνολο της αλυσίδας αξίας, παρέχοντας λύσεις για την αντιμετώπιση σειράς προκλήσεων όπως η έλλειψη εργατικού δυναμικού, η ακρίβεια πρόβλεψης, η μείωση της σπατάλης και η διαχείριση του συνόλου της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ενδεικτικά, η χρήση συστημάτων γεωργίας ακριβείας, ρομποτικής και drones αυξάνει την παραγωγή και βελτιστοποιεί τη χρήση των πόρων, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τη σπατάλη και εξασφαλίζει την ιχνηλασιμότητα και την ποιότητα των τροφίμων.
Οι βασικές τεχνολογίες που λειτουργούν ως καταλύτης στην επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence - ΑΙ) στη γεωργία είναι:
- Ρομποτική / drones: Οι εξελίξεις στην πλοήγηση και την αναγνώριση, καθώς και η μείωση του κόστους επέτρεψαν τη χρήση των ρομπότ για σχετικά πολύπλοκες εργασίες, όπως ο ψεκασμός και το ξεχορτάριασμα, η συγκομιδή φρούτων και καρπών με κέλυφος και η παρακολούθηση των καλλιεργειών. Τα ρομπότ γίνονται φθηνότερα και ευκολότερα στη χρήση, διευκολύνοντας έτσι την εισαγωγή τους σε ένα ευρύ φάσμα γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η χρήση drones που αξιοποιούν τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη λύση έως το 2023.
- Αισθητήρες: Η κάλυψη και η πολυπλοκότητα των αισθητήρων για γεωργικές εφαρμογές αυξάνονται συνεχώς, με ταυτόχρονη μείωση του κόστους του εξοπλισμού, της εγκατάστασης και της συντήρησης. Παράγοντες όπως τα επίπεδα υγρασίας, το φως του ήλιου, η ταχύτητα του ανέμου και άλλα μετριούνται ήδη συστηματικά.
- Cloud computing: Η μείωση του κόστους πρόσβασης σε ισχυρά data centers επέτρεψε στους παραγωγούς να συλλέγουν, να αποθηκεύουν και να αναλύουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων χωρίς την ανάγκη κατασκευής και συντήρησης δαπανηρών mainframes. Αυτές οι δυνατότητες ενισχύονται περαιτέρω μέσω της συνδεσιμότητας.
- Blockchain: Η εκτεταμένη χρήση του παγκοσμίου ιστού, σε συνδυασμό με την απαραίτητη υποδομή και τις δυνατότητες κρυπτογράφησης, επιτρέπουν την καταγραφή και την ανταλλαγή πληροφοριών με ασφάλεια και διαφάνεια, με πλεονεκτήματα για την αλυσίδα εφοδιασμού.
Αυτές οι τεχνολογίες επιτρέπουν μια εκτεταμένη συλλογή δεδομένων, τα οποία -μέσω γεωργίας ακριβείας- επιτρέπουν στους αγρότες να μεγιστοποιούν τις αποδόσεις με ελάχιστους πόρους, μειώνοντας ταυτόχρονα τις συνολικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Η ανάγκη συνεργασίας
Όπως επισημαίνει η μελέτη της Deloitte, οι επενδύσεις στην τεχνολογία επικεντρώνονται αυτή τη στιγμή στο πρώτο στάδιο της αλυσίδας αξίας, δηλαδή στην παραγωγή, με στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης και λειτουργίας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και τη μεγιστοποίηση των αποδόσεων.
Είναι απαραίτητο, ωστόσο, να επεκταθεί η χρήση της τεχνολογίας στη διανομή, το λιανικό εμπόριο και την κατανάλωση. Ήδη αρκετές εταιρείες έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν τεχνολογίες logistics για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της διανομής τροφίμων. Οι τεχνολογίες αυτές επιτρέπουν την ιχνηλασιμότητα των τροφίμων, παρέχοντας πλήρη εικόνα της αλυσίδας εφοδιασμού. Δίνουν, επίσης, στους γεωργούς τη δυνατότητα ακριβούς πρόβλεψης της ζήτησης, ώστε με τον κατάλληλο προγραμματισμό να εξοικονομούν κόστη.
Ταυτόχρονα, το μέγεθος και η πολυπλοκότητα των προκλήσεων, απαιτούν ισχυρά πλαίσια συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των μεγαλύτερων εταιρειών, της ακαδημαϊκής κοινότητας, των ρυθμιστικών οργάνων, καθώς και των εμπόρων λιανικής και των καταναλωτών.
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να θεσπίσουν πολιτικές που επιτρέπουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και προηγμένων τεχνολογιών και να ενθαρρύνουν την καινοτομία για την ανάπτυξη νέων τεχνολογικών λύσεων. Θα πρέπει, επίσης, να υποστηρίξουν τις μικρές επιχειρήσεις που πρωτοπορούν, παρέχοντάς τους ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση.
Από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ήδη διαθέσιμες στους γεωργούς επιχορηγήσεις με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται, επίσης, να εισαγάγει και νέα προγράμματα χρηματοδότησης για να προωθήσει την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών από τους γεωργούς.
Οι γεωργοί πρέπει να επιδιώξουν την ταχεία υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών, οι οποίες επιτρέπουν τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με απώτερο στόχο τη βιωσιμότητα.
Η ακαδημαϊκή κοινότητα θα πρέπει να παρέχει πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα, καθώς και να ενημερώνει και να εκπαιδεύει τις νέες γενιές σχετικά με το οικοσύστημα, τον ρόλο των προηγμένων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης.
Τέλος, οι έμποροι λιανικής πώλησης και οι πάροχοι υπηρεσιών εστίασης θα πρέπει να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες για τη μείωση της σπατάλης κατά 25%-50%, τη βελτίωση της διαφάνειας και τη δυνατότητα επαλήθευσης της προέλευσης ενός προϊόντος και των χαρακτηριστικών του, ανταποκρινόμενοι στις τρέχουσες ανάγκες των καταναλωτών.
