Του Σταύρου Αραχωβίτη

Η επανεκκίνηση της οικονομίας θα πραγματοποιηθεί με συνδυασμένες κινήσεις: κινητοποιώντας τη βάση και τις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις, αλλά και από την εισροή μεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων. Ο ρόλος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι να διευκολύνει τόσο τη δημιουργία νέων μικρών οικογενειακών εκμεταλλεύσεων στον πρωτογενή τομέα όσο και τη δημιουργία μεγάλων καθετοποιημένων μονάδων, συνεταιριστικών ή ιδιωτικών, με εξαγωγικό προσανατολισμό, που μπορούν να δώσουν άμεσα μεγάλο αριθμό νέων θέσεων εργασίας. Τέτοιες επενδύσεις αφορούν τον τομέα της υδροπονικής παραγωγής κηπευτικών, της φαρμακευτικής κάνναβης, της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων κ.ά. 

Προτεραιότητά μας, όμως, σε αυτή την προγραμματική περίοδο (2014-2020) αλλά και στην επόμενη (2021-2027) είναι η μικρή και μεσαία αγροτική, κτηνοτροφική και μικτή εκμετάλλευση, με στοχευμένες παρεμβάσεις μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) ή τις λεγόμενες ενισχύσεις του Β’ Πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).

Ο Σταύρος Αραχωβίτης είναι υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης

 

Βέβαια, όπως σε όλα τα θέματα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, έτσι συμβαίνει και με το ΠΑΑ. Σε σχέση, για παράδειγμα, με την περίοδο πριν από το 2015, βλέπουμε μια καλύτερη πορεία υλοποίησης των κοινοτικών προγραμμάτων. Ένας από τους πρώτους στόχους μας είναι να βελτιώσουμε και να επισπεύσουμε την πρόσβαση των αγροτών στη χρηματοδότηση των επενδύσεών τους. Μετά το κενό που άφησε το ξεπούλημα της Αγροτικής Τράπεζας στη χρηματοδότηση της πρωτογενούς παραγωγής και της μεταποίησης, η υλοποίηση επενδυτικών προγραμμάτων κατέστη, σε μεγάλο βαθμό, προβληματική.

Σε αυτήν τη λογική σχεδιάζουμε να διευκολύνουμε τους επενδυτές αγρότες με την παροχή μικρο-δανείων ύψους έως 25.000 ευρώ, την παροχή δανείων ύψους άνω των 25.000 με εγγύηση από το ΠΑΑ 2014 - 2020, καθώς και τη συνεπενδυτική διευκόλυνση ιδίων κεφαλαίων και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων. Στόχος μας είναι η ολοκλήρωση των ενεργειών να γίνει εντός του 2018.

Προγράμματα

Επιπλέον, ήδη έχουμε προκηρύξει το Μέτρο 16 του ΠΑΑ για τη Συνεργασία, για το οποίο οι αιτήσεις λήγουν στις 23 Νοεμβρίου. Στόχος του Μέτρου είναι να ενισχυθεί η συνεργασία των αγροτών και των οργανώσεών τους με τη βιομηχανία και με την πανεπιστημιακή έρευνα και την έρευνα γενικότερα, προκειμένου να προωθείται η καινοτομία και η γνώση στις αγροτικές και τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Παράλληλα, κίνητρα για καινοτόμες επενδυτικές προτάσεις, που συνδυάζουν την επιστημονική γνώση με τις νέες τεχνολογίες δίνονται και σε άλλα μέτρα, όπως είναι η Εμπορία και Μεταποίηση, τα Σχέδια Βελτίωσης και τα Leader, όπου επενδυτικά σχέδια με τέτοιο χαρακτήρα πριμοδοτούνται με έξτρα μόρια για να έχουν προτεραιότητα στη χρηματοδότηση.

Όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, πρόσφατα ολοκληρώσαμε την παραλαβή των αιτήσεων των υποψήφιων επενδυτών για Σχέδια Βελτίωσης και τολμούμε να πούμε ότι το ενδιαφέρον ήταν πέραν κάθε προσδοκίας. Το γεγονός της μεγάλης ζήτησης για επενδύσεις στον γεωργικό τομέα υποδηλώνει ότι υπάρχει ένα θετικό κλίμα και ότι ο πρωτογενής τομέας ακολουθεί πορεία ανάκαμψης. Συνολικά υποβλήθηκαν 15.364 αιτήσεις ενίσχυσης με συνολικό προϋπολογισμό προτεινόμενων επενδύσεων 1,6 δισ. ευρώ και αιτούμενη δημόσια δαπάνη 935 εκατ. ευρώ.

Δυστυχώς, η δημόσια δαπάνη που έχει δεσμευθεί στο πλαίσιο της πρόσκλησης ανέρχεται στα 316 εκατ. ευρώ και εξετάζουμε τρόπους να ενταχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι επενδυτές. Η αξιολόγηση των προτάσεων θα ξεκινήσει εντός του Νοεμβρίου και θα γίνει με ταχείς ρυθμούς προκειμένου να ακολουθήσουν οι εντάξεις των δικαιούχων που θα καλύπτονται από το όριο των πιστώσεων.

Όσον αφορά τους νέους αγρότες, ολοκληρώσαμε την υπερδέσμευση των κονδυλίων έως τα 302 εκατ. ευρώ για το Μέτρο 6.1 και έχουμε καταφέρει να εντάξουμε σχεδόν όλους τους υποψήφιους νέους αγρότες (συνολικά εντάχθηκαν 15.500 δικαιούχοι) που υπέβαλαν αιτήσεις μέσα στο 2017, ικανοποιώντας τα αιτήματα των Περιφερειών. Το βασικό κίνητρο για να εγκατασταθούν οι νέοι αγρότες, βέβαια, είναι το εισόδημά τους να είναι ικανοποιητικό. Πάνω σε αυτό εργαζόμαστε. Δεσμευόμαστε επίσης για τη σύνταξη ενός Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την περίοδο μετά το 2020, που θα προκρίνει την ενίσχυση όσων αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων ανήκουν σε νέους ανθρώπους.

Είτε αυτό αφορά τις ενισχύσεις του καθεστώτος ενίσχυσης των Νέων Γεωργών είτε το πρόγραμμα επιδότησης της πρώτης εγκατάστασης, τα κονδύλια θα είναι αυξημένα και αυτό είναι κάτι που έχει μπει σε προτεραιότητα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον θα διατηρήσουμε τη δυνατότητα που έχουν οι νέοι αγρότες να λαμβάνουν υψηλότερα μόρια για τα περισσότερα από τα επενδυτικά προγράμματα του ΠΑΑ (Σχέδια Βελτίωσης κ.λπ.).

Τέλος, βασικό εργαλείο για την επίτευξη των ανωτέρω αλλά και της αύξησης της διαπραγματευτικής ισχύος στα χέρια της μικρομεσαίας οικογενειακής εκμετάλλευσης είναι ο συνεταιρισμός. Θεσπίζουμε κίνητρα για τη συμμετοχή των αγροτών στους συνεταιρισμούς και στη δημιουργία νέων οργανώσεων παραγωγών. Επίσης, μειώνουμε το κόστος παραγωγής μέσω της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων των ανενεργών οργανώσεων, από παραγωγικές και υγιείς οργανώσεις. Στο πλαίσιο της 1ης πρόσκλησης του Μέτρου 9 «Σύσταση Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών» του ΠΑΑ, που έληξε την 01/10/2018, κατατέθηκαν συνολικά 206 προτάσεις, συνολικής Δημόσιας Δαπάνης 41,2 εκατ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι υπερκαλύφθηκε η Δημόσια Δαπάνη της πρόσκλησης συνολικού ύψους 25 εκατ. ευρώ.

Οι υποβληθείσες προτάσεις όσον αφορά την παραγωγική τους κατεύθυνση κατηγοριοποιούνται σε 130 προτάσεις Φυτικής Παραγωγής και σε 76 προτάσεις Ζωικής Παραγωγής.

Ανειλημμένες

Σε συνέχεια της έγκρισης του ΠΑΑ 2014-2020 και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα δρομολογήθηκαν από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου όλες οι απαιτούμενες προπαρασκευαστικές διοικητικές ενέργειες, για την ένταξη και πληρωμή των ανειλημμένων υποχρεώσεων στη νέα προγραμματική περίοδο. Πρόκειται για έργα που είχαν ενταχθεί στο ΠΑΑ 2007-2013, αλλά δεν είχαν ολοκληρωθεί.

Στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020 έχουν ενταχθεί ως ανειλημμένες υποχρεώσεις 48.829 ιδιωτικά έργα, συνολικού προϋπολογισμού 832 εκατ. ευρώ και 286 δημόσια έργα συνολικού προϋπολογισμού 371 εκατ. ευρώ, ήτοι σύνολο 1.203. Τα ποσά αυτά αντιστοιχούν περίπου στο 26% του τρέχοντος ΠΑΑ.

Στο σύντομο αυτό διάστημα εξασφαλίσαμε τη συγχρηματοδότηση του συνόλου των ημιτελών έργων, ιδιωτικών και δημοσίων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου από πόρους της νέας, χωρίς να επιβαρυνθούν εθνικοί πόροι και οι πληρωμές εκτελούνται κανονικά, εξοφλώντας υποχρεώσεις προς τους παραγωγούς που εκκρεμούσαν για πολλά χρόνια.

Επιπλέον, διευκολύνουμε θεσμικά αλλά και με κάθε τρόπο που διαθέτουμε την ολοκλήρωση των ανειλημμένων έργων, έτσι ώστε να έχουμε ολοκληρωμένα και προπάντων λειτουργικά έργα.

Προοπτικές

Η επαρκής αξιοποίηση και η θετική επίδραση των κοινοτικών πόρων και προγραμμάτων στις επενδύσεις επί ελληνικού εδάφους αποτελούν διαχρονική πρόκληση για όλες τις κυβερνήσεις. Σίγουρα η Ελλάδα, τουλάχιστον στη γεωργία και στα τρόφιμα, διαθέτει ισχυρό δυναμικό ανάπτυξης και το έχει αποδείξει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Σίγουρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν δόθηκαν αρκετοί κοινοτικοί πόροι για την ενίσχυση αυτής της ανάπτυξης. Το θέμα είναι να βρούμε το πώς θα «πιάσουν τόπο» και θα παράξουν αποτέλεσμα, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας για την πραγματική οικονομία. Το ίδιο θέμα έχει αρχίσει να απασχολεί τους Ευρωπαίους πολιτικούς και τις αγροτικές οργανώσεις, σε σχέση με τις άμεσες ενισχύσεις της ΚΑΠ, αλλά και τις επιδοτήσεις του Β’ Πυλώνα, που αφορούν τα κοινοτικά προγράμματα. Κι αυτό γιατί ολοένα και περισσότερο οι κοινωνίες ζητούν τεκμηρίωση και στοιχεία για το πού πάνε τα χρήματα των φορολογουμένων και πώς αξιοποιούνται προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας και όχι κάποιας συγκεκριμένης επαγγελματικής ομάδας. 

Κλείνοντας, θέλω να θέσω στους αναγνώστες σας ένα ερώτημα, επιστρέφοντας στα καθ’ ημάς: Τι σημαίνει ανάπτυξη για μια βόρεια χώρα της Ε.Ε. και τι σημαίνει ανάπτυξη για μια νότια χώρα; Θέλουμε ένα αγροτοβιομηχανικό μοντέλο όπου θα ενισχύονται οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες έναντι των μετακινούμενων κοπαδιών των κτηνοτρόφων της Πίνδου; Όπου θα πριμοδοτούνται οι βιομηχανοποιημένες και εντατικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις ή ο μικρός κλήρος με την παραγωγή παραδοσιακών ποιοτικών προϊόντων μεγάλης προστιθέμενης αξίας; Εκεί είναι το ερώτημα και αυτό απασχολεί ιδιαίτερα την τωρινή ηγεσία του υπουργείου.