Η ύφεση αποτελεί πλέον παρελθόν για τις ασφαλιστικές εταιρείες. Έχοντας αφήσει πίσω του ο κλάδος μια εξαετία συνεχούς πτώσης της παραγωγής του, κινείται ανοδικά, με τις ασφαλίσεις Ζωής και ειδικότερα τις ασφαλίσεις Υγείας να στηρίζουν την ανάπτυξη της αγοράς. Φέτος, δε, η αγορά δείχνει να κινείται ανοδικά στους περισσότερους τομείς δράσης της, ενώ βλέποντας τους ισολογισμούς χρήσης 2016-2017 διαπιστώνεται ότι ο κλάδος καταγράφει αύξηση κερδοφορίας, ενίσχυση επενδύσεων, καθώς και άνοδο ενεργητικού, ενώ μικρή μείωση σημειώθηκε στις απαιτήσεις.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Κλαδικής Μελέτης της ICAP Group, στη χώρα μας, διαχρονική μείωση παρουσιάζει ο αριθμός των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, το 2017 ο αριθμός τους διαμορφώθηκε σε 55 από 100 που ήταν το 2003. Το σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων (ζωής και ζημιών) στην Ελλάδα διαμορφώθηκε ως ποσοστό στο ΑΕΠ σε 2% περίπου το 2017. 

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Senior Manager Οικονομικών Μελετών της ICAP, αναφέρει σχετικά με τις εξελίξεις της συγκεκριμένης αγοράς: «Μετά από έξι χρόνια συνεχούς μείωσης, το σύνολο της εγχώριας παραγωγής ασφαλίστρων παρουσίασε αύξηση 5,8% το 2016, για να σταθεροποιηθεί στα ίδια περίπου επίπεδα και το 2017. Ειδικότερα, η παραγωγή ασφαλίστρων ζωής μειώθηκε κατά 1,9%, ενώ αντίθετα η παραγωγή ασφαλίστρων ζημιών εμφάνισε αύξηση κατά 2,1% το 2017 σε σχέση με το 2016. 

Τα ασφάλιστρα ζωής κάλυψαν το 49,4% της συνολικής παραγωγής, ενώ το υπόλοιπο 50,6% προήλθε από τις ασφάλειες κατά ζημιών. Μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρείται στον κλάδο ζωής, καθώς πέντε εταιρείες κάλυψαν το 77% περίπου των ασφαλίστρων ζωής το 2017, ενώ ισάριθμες εταιρείες κάλυψαν περίπου το 43% των ασφαλίσεων κατά ζημιών το ίδιο έτος. 

Από τους δημοσιευμένους ισολογισμούς δείγματος 27 ασφαλιστικών εταιρειών για τη διετία 2016-2017 προκύπτουν τα εξής: αύξηση 9,8% παρουσιάζουν οι Επενδύσεις το 2017 σε σχέση με το 2016, ενώ οι Απαιτήσεις μειώθηκαν κατά 1,4%. Άνοδο 7,2% παρουσιάζει το Σύνολο του Ενεργητικού. Από πλευράς στοιχείων του Παθητικού, αύξηση 17% εμφανίζουν τα Ίδια Κεφάλαια, ενώ οι Ασφαλιστικές Προβλέψεις αυξήθηκαν κατά 4%. Οι Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις εμφανίζονται αυξημένες κατά 8,2%. Το σύνολο των Εσόδων καταγράφει οριακή αύξηση μόλις 0,3%, ενώ αναφορικά με το καθαρό αποτέλεσμα (προ φόρων), καταγράφεται αύξηση των κερδών κατά 19,2% το 2017.

Δείτε τα διαγράμματα

Εξετάζοντας το δείκτη Φερεγγυότητας των ασφαλιστικών εταιρειών, η ελληνική ασφαλιστική αγορά είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένη καθώς ο βασικός δείκτης φερεγγυότητας όλων χωρίς εξαίρεση των εταιρειών κυμαίνεται σε επίπεδα υψηλότερα του 100%. Μάλιστα επί συνόλου 36 επιχειρήσεων, ο εν λόγω δείκτης εμφανίζεται αυξημένος για 20 επιχειρήσεις το 2017 σε σχέση με το 2016.   

Από την ανάλυση ορισμένων βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών από σύνολο δείγματος 53 εν ενεργεία ασφαλιστικών εταιρειών για την περίοδο 2013-2017 προκύπτει ότι ο κλάδος των ζημιών εμφανίζει το υψηλότερο μέσο περιθώριο μικτού κέρδους (46,1%), μέσο περιθώριο λειτουργικού κέρδους (14,4%), μέση αποδοτικότητα ιδίου κεφαλαίου (72,4%), μέση αποδοτικότητα απασχολουμένου κεφαλαίου (7%), μέση γενική ρευστότητα (6,3), μέση σχέση ξένων προς ίδια κεφάλαια (6:1) και μέσο δείκτη άυλων στοιχείων (2%), ενώ ο κλάδος των ασφαλειών ζωής παρουσιάζει τον υψηλότερο μέσο δείκτη ασφαλιστικών προβλέψεων προς σύνολο παθητικού (67,7%) συγκριτικά με τους υπόλοιπους κλάδους. 

Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό των ασφαλιστικών εταιρειών για το 2016, το μεγαλύτερο μέρος του Ενεργητικού αφορά Επενδύσεις (σε ποσοστό 76,5%), ενώ το μεγαλύτερο μέρος των Επενδύσεων αφορά αξιόγραφα διαθέσιμα προς πώληση σε ποσοστό 68,8%. Αναφορικά με το Παθητικό, το 68,5% των Ασφαλιστικών Προβλέψεων αφορά το σύνολο των ασφαλίσεων ζωής και το υπόλοιπο τις ασφαλίσεις κατά ζημιών. Σε σχέση με την Κατάσταση του Συνολικού Εισοδήματος, από την ανάλυση των εξόδων των ασφαλίσεων ζωής προκύπτει ότι οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις (ίδια κράτηση) κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος αυτών (ποσοστό 67,5%), ενώ από την ανάλυση των εξόδων των ασφαλίσεων κατά ζημιών, το μεγαλύτερο μέρος (ποσοστό 45,1%) κάλυψαν επίσης οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις. Τέλος, κέρδη προ φόρων καταγράφονται το 2016.  

Όσον αφορά τις τάσεις και τις προοπτικές της Ιδιωτικής Ασφάλισης στη χώρα μας, η Σταματίνα Παντελαίου, διευθύντρια Οικονομικών Μελετών της ICAP Group, επισημαίνει τα εξής: «Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το γενικότερο οικονομικό κλίμα της χώρας. Αύξηση 3,5% παρουσιάζει η συνολική εγχώρια παραγωγή ασφαλίστρων το πρώτο 3μηνο του 2018 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2017. Ειδικότερα, αύξηση 3,8% παρουσιάζει η εγχώρια παραγωγή για τον κλάδο ζωής και αύξηση 9,3% για τον κλάδο κατά ζημιών. Με βάση τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις της αγοράς, προβλέπεται αύξηση της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων για ολόκληρο το 2018 με ρυθμό της τάξης του 2%, ενώ για το 2019 και 2020 προβλέπεται περαιτέρω αύξηση με ρυθμό περίπου 2% και 2,5% αντίστοιχα».        

Η αδιαμφισβήτητη συνεισφορά της ιδιωτικής ασφάλισης στην προστασία του κοινωνικού ιστού από κάθε κίνδυνο, τα σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου στην Ελλάδα (χαμηλό ποσοστό διείσδυσης στο ΑΕΠ) και βέβαια η παρουσία μεγάλων, οργανωμένων και καταξιωμένων επιχειρήσεων - ομίλων, συνιστούν κάποια από τα δυνατά σημεία του κλάδου, ενώ η χαμηλή ασφαλιστική συνείδηση του πληθυσμού αποτελεί αδύνατο σημείο για τον κλάδο.
Ευκαιρίες για τον ασφαλιστικό κλάδο μπορούν να αποτελέσουν μεταξύ άλλων η επέκταση συνεργασιών των ασφαλιστικών εταιρειών με ιδιωτικές μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, η ανάπτυξη συνεργειών με το δίκτυο κοινωνικής ασφάλισης της χώρας και βέβαια η χρήση της τεχνολογίας (Internet κ.λπ.). Από την άλλη πλευρά, η οικονομική κατάσταση της χώρας και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ιδιωτών συνιστούν, τη δεδομένη στιγμή, τη μεγαλύτερη απειλή για τον κλάδο.

Παραγωγή εγγεγραμμένων ασφαλίστρων Ιανουαρίου - Αυγούστου 2018

Σύμφωνα με τη νέα έρευνα της ΕΑΕΕ για την παραγωγή ασφαλίστρων μήνα μεταξύ των ασφαλιστικών επιχειρήσεων-μελών της εξήχθησαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα με ενσωμάτωση των στοιχείων του Αυγούστου. Συνολικά ανταποκρίθηκαν 49 ασφαλιστικές επιχειρήσεις οι οποίες συγκέντρωσαν το 93,3% της παραγωγής ασφαλίστρων στις ασφαλίσεις κατά Ζημιών και το 99,9% των ασφαλίσεων Ζωής σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 2017. Από τις παραπάνω επιχειρήσεις, οι 19 δραστηριοποιήθηκαν στις ασφαλίσεις Ζωής και 45 στις ασφαλίσεις κατά Ζημιών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, από τη σύγκριση των δηλώσεων παραγωγής εγγεγραμμένων ασφαλίστρων του χρονικού διαστήματος Ιανουαρίου - Αυγούστου του 2018 των ανωτέρω επιχειρήσεων με τις αντίστοιχες της ίδιας περιόδου για το 2017 των ιδίων επιχειρήσεων προκύπτουν ότι τον Αύγουστο του 2018 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2017, οι ασφαλίσεις Ζωής μείωσαν την παραγωγή τους κατά 14,2%, μετά από τέσσερις μήνες αύξησης. Αντιθέτως, οι ασφαλίσεις κατά Ζημιών κατέγραψαν αύξηση (+4,1%) για όγδοο συνεχόμενο μήνα. Συνολικά, η παραγωγή ασφαλίστρων μηνός Αυγούστου μειώθηκε κατά 5%, έναντι του Αυγούστου του 2017. Ωστόσο σε επίπεδο οκταμήνου το σύνολο της παραγωγής κινήθηκε ανοδικά κατά 3,3% έναντι του αντίστοιχου περυσινού διαστήματος.

13 + 1 Εκκρεμότητες και προκλήσεις

• Συμμετοχή στην επίλυση του ασφαλιστικού: Μέχρι και σήμερα η αγορά βρίσκει κλειστές τις πόρτες της πολιτείας για μια περισσότερο γενναία μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας.
• Ανάπτυξη ΣΔΙΤ στην Υγεία: Στον ορίζοντα δεν διαφαίνονται προοπτικές ανάπτυξης συνεργειών δημόσιου και ιδιωτικού.
• Καθιέρωση των ιατρικών πρωτοκόλλων: Ο σχεδιασμός προβλέπει έναρξη διαλόγου με τα ιδιωτικά θεραπευτήρια από το 2019.
• Υποχρεωτική ασφάλιση κατοικιών έναντι φυσικών καταστροφών: Η πρόταση της Ένωσης είναι έτοιμη, μένει να φανεί αν και πότε η πολιτεία θα ανταποκριθεί.
• Εξυγίανση του Επικουρικού Κεφαλαίου: Ο φορέας αναζητεί, μέσω διαγωνισμού, εταίρο για τη διαχείριση των υποχρεώσεών του ύψους πάνω από 400 εκατ. ευρώ
• Εφαρμογή της οδηγίας IDD περί ασφαλιστικής διαμεσολάβησης: Η οδηγία ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο κατά το αμέσως προσεχές διάστημα και αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στα δίκτυα πωλήσεων και, ειδικότερα, στις σχέσεις διαμεσολαβούντων με τις εταιρείες και τους ασφαλισμένους.
• Εφαρμογή του Κανονισμού GDPR περί διασφάλισης προσωπικών δεδομένων: Το νέο πλαίσιο είναι σε ισχύ ήδη πριν από το καλοκαίρι.
• Εφαρμογή των νέων Διεθνών Λογιστικών προτύπων (ΔΠΧΑ 17): Σε ισχύ τίθενται από την 1η Ιανουαρίου 2021, ωστόσο οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται από φέτος.
• Κάλυψη των ασφαλισμένων στον πάλαι ποτέ ισχυρό ασφαλιστικό όμιλο Ασπίς: Πρόκειται για διαδικασία που τρέχει εδώ και πολλά χρόνια και που δεν αποκλείεται για ένα μέρος των ασφαλισμένων να λάβει τέλος εντός του 2019.
• Προσαρμογή της αγοράς σε νέες πολιτικές πωλήσεων: Η προώθηση ασφαλιστικών προγραμμάτων μέσω διαδικτύου αλλάζει άρδην τις σχέσεις ασφαλιστικών εταιρειών - διαμεσολαβούντων - ασφαλισμένων. Η τάση θέλει την αγορά να... γέρνει προς το Internet, όχι όμως για το σύνολο των κλάδων ασφάλισης.
• Περικοπές προμηθειών: Το μεγάλο «ψαλίδι» στις αμοιβές των διαμεσολαβούντων έπεσε κατά την τελευταία πενταετία, όμως έπεται και συνέχεια.
• Παρενέργειες από τις Εταιρείες Παροχής υπηρεσιών (ΕΠΥ): Έχουν «κλέψει» ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, καταστρατηγώντας οι περισσότερες το πλαίσιο δραστηριοποίησής τους στην εγχώρια αγορά.
• Μείωση ανασφάλιστων οχημάτων: Το ΥΠΟΙΚ έκανε ήδη τις πρώτες ελεγκτικές εξορμήσεις του, πετυχαίνοντας θεαματικά αποτελέσματα. Ο αριθμός των ανασφάλιστων οδηγών έχει πλέον μειωθεί δραστικά.
• Περιορισμός των πτωχευτικών ασφαλίστρων στον κλάδο Αυτοκινήτων: Ο εξοντωτικός ανταγωνισμός προκαλεί δυσφορία στην αγορά, δίχως ωστόσο να αναστρέφεται απόλυτα η έντονα πτωτική τάση στα ασφάλιστρα.