Θάνος Μικρούτσικος: «…Να προσπαθήσουμε όλοι να ξαναστήσουμε το “εμείς” στα πόδια του…»

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

Νιώθοντας την ανάγκη να μιλήσει τώρα με αυτόν τον τρόπο και θέλοντας να ξαναμαζέψει τα πολύτιμα και να τα δείξει στον κόσμο, ιδίως στους νεώτερους, για να μάθουν τι κληρονομούν, ο συνθέτης και μουσικός Θάνος Μικρούτσικος ετοιμάζεται να ανεβεί στη σκηνή για μία μοναδική μουσική βραδιά, και μας μιλά για τη συναυλία «Πώς η ιστορία γίνεται σιωπή».

Με ερμηνευτές την Αφροδίτη Μάνου και τον Κώστα Θωμαΐδη, η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου, στις 8.30 το βράδυ.

Ο Θάνος Μικρούτσικος θα ταξιδέψει το κοινό με «Τραγούδια με αίμα. Τραγούδια από πέτρα. Τραγούδια για το όνειρο, που πάντα θα κυνηγάμε. Τραγούδια, για να ξορκίσουμε τους εφιάλτες, που, και τότε και τώρα, μας περικυκλώνουν», και μιλά για αυτήν τη βραδιά, για την τέχνη, για το ανθρώπινο είδος και για την πολύπαθη Ελλάδα.

Τι θα παρουσιάσετε σε αυτήν τη μουσική βραδιά και με ποιο κριτήριο επιλέξατε τα τραγούδια;

Επέλεξα να παρουσιάσω τραγούδια του κοινού αισθήματος. Ασχολούμαι με το τραγούδι σχεδόν πενήντα χρόνια, με όλα τα είδη και τις περιοχές του, και κάποια από αυτά, λειτουργώντας σε δυο και περισσότερες γενιές, έγιναν διαχρονικά και συνόδεψαν πολλούς ανθρώπους στη ζωή τους. Το τραγούδι έχει το πλεονέκτημα - σε σχέση με άλλες μορφές τέχνης - να συνοδεύει τον καθένα και την καθεμιά στα μικρά και τα μεγάλα, που του συμβαίνουν στην καθημερινότητά του. Κι όταν η μνήμη επαναφέρει αυτά τα γεγονότα που ζήσαμε, τα επαναφέρει πολλές φορές μέσα από αυτά τα τραγούδια που τα σημάδεψαν.

Με αυτόν τον τρόπο επέλεξα το υλικό, υλικό που αντανακλά διαφορετικές περιόδους της δημιουργίας μου. Έτσι, θα ξεκινήσω με το “Ανεμολόγιο”, θα συνεχίσω με το “Άννα μην κλαις”, με τον “Μικρόκοσμο”, με τον “Ντικ”, αλλά και με το “Επέστρεφε”. Η “Ρόζα” θα είναι εκεί, όπως το “Ερωτικό” και το “Πάντα γελαστοί”. Δεν θα μπορούσαν, βεβαίως, να λείπουν και οι “7 Νάνοι”. Το “Μιλώ” του Μίκη με συγκινεί και μου θυμίζει τις μέρες που ξεκινούσαμε, αλλά και το “Όποια και να ’σαι” του Καλδάρα, που το θεωρώ μοναδική στιγμή στην ελληνική τραγουδοποιία.

Εκτός από «καταφύγιο», τι άλλο μπορεί να προσφέρει η τέχνη στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε;

Στην πορεία του ανθρώπου, η τέχνη κατέγραψε το πέρασμά του σε αυτόν τον πλανήτη. Άρα, είναι το χνάρι του ανθρώπου πάνω στη Γη. Στον 20ό αιώνα, απέκτησε με διακριτό τρόπο και μια άλλη λειτουργία. Μέσω των καλλιτεχνών διανοητών, όπως ο Μπρεχτ, συνέβαλλε στη δημιουργία κριτικής στάσης στον ακροατή - θεατή. Φυσικά, και από μόνη της δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Τον κόσμο τον αλλάζουν μόνο οι άνθρωποι. Αλλά άνθρωποι με συνείδηση και με κριτική σκέψη. Και σε αυτό, η σοβαρή τέχνη έχει πολλά να προσφέρει. Σε περιόδους κρίσης, η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει και εμψυχωτικά και να συμβάλλει στη συγκόλληση του “εμείς”, που στις βάρβαρες κοινωνίες, όπως η δική μας, κατακερματίζεται.

Ποια είναι τα συναισθήματά σας για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας;

Στην πατρίδα μας, από το 2010, δημιουργήθηκε μια κατάσταση, που έχει οδηγήσει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού σε ακραία φτωχοποίηση και έχει δημιουργήσει ανθρωπιστική καταστροφή. Η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου έχει συμφέρον να σταματήσει αυτή η καταστροφική πορεία. Η κυβέρνηση των τελευταίων επτά μηνών, που θέλησε να αρθρώσει έναν άλλον λόγο, για την ώρα, ηττήθηκε. Αυτό δεν μπορεί παρά να δημιουργεί πίκρα και απογοήτευση.

Δεν ανήκω στους αφελείς, που πιστεύουν ότι οι μεγάλες αλλαγές εξαρτώνται μόνο από τη βούληση προσώπων οσοδήποτε καλών προθέσεων. Συνεπώς, οι εξελίξεις με πείσμωσαν ακόμα περισσότερο. Σε όλη μου τη ζωή, πάλεψα και παλεύω για μια δίκαιη κοινωνία, στην οποία τα παιδιά που γεννιούνται πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες. Θα συνεχίσω να το πιστεύω και να παλεύω για αυτό μέχρι τέλους. Ο άνθρωπος αξίζει να είναι το κυρίαρχο ον στον πλανήτη, μόνο στην περίπτωση που θα πετύχει την αυτοπραγμάτωσή του. Και αυτό πρέπει να γίνει από όλους μαζί. Γιατί προϋπόθεση για την αυτοπραγμάτωση ενός εκάστου είναι η αυτοπραγμάτωση του διπλανού του.

Τελικά, πώς η ιστορία γίνεται σιωπή;

Για τον κάθε άνθρωπο, υπάρχει διαφορετική αντίληψη της ιστορίας και, άρα, και της σιωπής της. Προσπαθώντας να λειτουργώ στον ιστορικό χρόνο, θεωρώ ότι, στα πολύ μεγάλα γεγονότα, συνέβη κάποιες φορές, όταν υπήρχαν μεγάλες προσδοκίες, τις οποίες διαδέχτηκαν μεγάλες διαψεύσεις. Αλλά αυτό το παιχνίδι δεν σταματά ποτέ. Όταν άρχισε να γίνεται συνείδηση ότι το στοίχημα του σοσιαλισμού στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού άρχισε να χάνεται, η φλόγα άναψε στη Λατινική Αμερική. Και όσο ανάβουν φλόγες, τόσο ο βάρβαρος καπιταλισμός θα δαγκώνει δυνατότερα. Οι συσχετισμοί δυνάμεων μπορεί να φαίνονται τώρα πολύ δύσκολοι, αλλά πολλές φορές αλλάζουν. Στο χέρι μας είναι η Γη να γίνει κόκκινη, αλλά από ζωή κι όχι από θάνατο.

Πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα;

Από πολύ μικρός, παρακολουθούσα τα πολιτικά γεγονότα και, πολλές φορές, συμμετείχα ενεργά. Με βάση αυτή μου την εμπειρία, θεωρώ ότι το τοπίο είναι ρευστό περισσότερο από ποτέ. Και ο πολιτικός χρόνος τρέχει ταχύτατα. Κάτι, που φαίνεται σταθερό σήμερα, αύριο κιόλας μπορεί να είναι διαφορετικό. Ειλικρινά μιλώντας, δεν μπορώ να κάνω καμιά πρόβλεψη.

Μια συλλογική ευχή σας για το ανθρώπινο είδος;

Ήρθαμε σε αυτόν τον πλανήτη, για να σπρώχνουμε τα όριά μας και για να κατακτούμε το αδύνατο. Ο παρισινός Μάης είχε ως σύνθημα: “Είμαστε ρεαλιστές, πολεμάμε για το αδύνατο”. Αυτή είναι η ευχή μου.

Μια για εμάς, τους Έλληνες;

Η πλαστή ευμάρεια της σημιτικής διακυβέρνησης τεμάχισε το “εμείς” σε μικρά κομματάκια και η κρίση τα τύλιξε με βαριά κατάθλιψη. Να προσπαθήσουμε όλοι να ξαναστήσουμε το “εμείς” στα πόδια του. Αξίζει τον κόπο. Άλλωστε, ένα σύνθημα σε τοίχο της γειτονιάς μου λέει: “Μόνος σου μπορεί να τρέξεις γρήγορα. Μαζί θα πάμε μακριά”.

Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη - Αθήνα, τηλ.: 210 7282000.Τιμές εισιτηρίων: προπώληση: 10 ευρώ, κατά την είσοδο την ημέρα της συναυλίας: 12 ευρώ. Προπώληση: ταμεία Μεγάρου, εκδοτήρια Μεγάρου: Ομήρου 8 - Αθήνα, τηλεφωνικά: 210 7282333, ηλεκτρονικά: megaron.gr.