Οι ευρωπαϊκές οικονομίες, παρά την περί του αντιθέτου (παρα)φιλολογία, δεν τα πάνε καθόλου άσχημα. Για παράδειγμα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ -το καλύτερο μέτρο οικονομικής απόδοσης, που παίρνει υπόψη του τις πληθυσμιακές εξελίξεις- την τελευταία πενταετία αυξήθηκε κατά μέσο όρο 1,4% ετησίως στην ευρωζώνη, οριακά μόλις χαμηλότερα από τον αντίστοιχο ρυθμό των ΗΠΑ (1,5%), όπου ο πληθυσμός αυξάνεται ταχύτερα από την Ε.Ε.
Στην τελευταία πενταετία η απασχόληση έχει αυξηθεί περισσότερο στην ευρωζώνη παρά στις ΗΠΑ. Η κατάσταση ήταν αντίστροφη μέχρι τα μέσα τα '90. Από το 1996 η αναλογία του εργαζόμενου πληθυσμού στο σύνολο των κατοίκων έχει υποχωρήσει από 73% σε 71% στις ΗΠΑ και έχει αυξηθεί από 59% σε 65% στην ευρωζώνη. Σημειωτέον ότι αυτές οι θετικές εξελίξεις έχουν σημειωθεί στην Ευρώπη χωρίς να υποχρεωθεί να επιβαρυνθεί με τα τεράστια «διδυμα» ελλείμματα των ΗΠΑ (εμπορικό και τρεχουσών συναλλαγών) και χωρίς να αυξήσει υπέρμετρα το δημοσιονομικό έλλειμμά της. Συνεπώς τα οικονομικά επιτεύγματά της είναι πιο βιώσιμα από αυτά των ΗΠΑ, όπως παραδέχεται και ο «Εconomist».
Σε καλύτερη κατάσταση απ' όσο δείχνει εκ πρώτης όψεως
Καταρχήν η ευρωζώνη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,6% στο γ' τρίμηνο, που αντιστοιχεί σε ετήσια αύξηση 2,6% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ο υψηλότερος ρυθμός εδώ κι ενάμιση χρόνο. Μπορεί ο αντίστοιχος ρυθμός των ΗΠΑ σε ετήσια βάση να είναι σαφώς υψηλότερος (3,8%), όμως, αν κριθεί με τους δικούς της όρους, η ευρωζώνη τα πάει μια χαρά, με δεδομένο ότι έχει ήδη ξεπεράσει την υποτιθέμενη μακροχρόνια τάση της για ανάπτυξη με ρυθμό 1,8% (έναντι μακροπρόθεσμης τάσης 3% των ΗΠΑ).
Η αντίληψη ότι γενικά η ανάπτυξη στην ευρωζώνη οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις εξαγωγές, ενώ η εγχώρια ζήτηση παραμένει στάσιμη (κάτι που ισχύει κυρίως για τη Γερμανία), είναι μύθος. Σύμφωνα με τη Morgan Stanley οι εξαγωγές της ευρωζώνης συνεισέφεραν συνολικά μόλις το 0,1% της μέσης (κατά 1,9%) αύξησης του ΑΕΠ από το 1999 μέχρι σήμερα. Ακόμα και στη Γερμανία υπάρχουν ενδείξεις αναζωογόνησης της εγχώριας ζήτησης.
Επειδή το πόσο υψηλή θα είναι η εγχώρια κατανάλωση, θα εξαρτηθεί άμεσα από το πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν, οι ενδείξεις είναι επίσης αισιόδοξες, καθώς η ανεργία στην ευρωζώνη έχει πέσει περισσότερο του αναμενόμενου, από 8,8% τον Απρίλιο σε 8,4% το Σεπτέμβριο, εν μέρει ως αποτέλεσμα του ανοδικού οικονομικού κύκλου και εν μέρει χάρη στις μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας.
Η υψηλότερη αύξηση στην απασχόληση (4% ετησίως μετά το 2000) καταγράφεται στην Ισπανία. Η ανεργία στην Ιταλία, που ήταν σχεδόν 12% το 1998, έπεσε πια στο 7,7%. Η Γερμανία είναι η μόνη μεγάλη χώρα της ευρωζώνης που η ανεργία δεν έχει υποχωρήσει την τελευταία δεκαετία.
Ορισμένοι ανησυχούν ότι η ΕΚΤ μπορεί να «πνίξει» την ανάπτυξη στην Ε.Ε. ανοίγοντας ένα κύκλο αύξησης των επιτοκίων. Oμως η ΕΚΤ φαίνεται πως αποκλείει κάτι τέτοιο. Προς το παρόν, με μια αύξηση στο 2,25% του βασικού ευρω-επιτοκίου, αν συνυπολογισθεί ο πληθωρισμός, τα πραγματικά επιτόκια της ευρωζώνης παραμένουν αρνητικά (πράγμα καλό για τους δανειολήπτες, αλλά όχι για τους καταθέτες), γεγονός που ακόμα τροφοδοτεί το ρυθμό ανάπτυξης με φθηνό χρήμα.
Oλα αυτά δεν σημαίνουν φυσικά ότι η Ευρώπη είναι απαλλαγμένη από προβλήματα, όπως ο διεθνής ανταγωνισμός, το ασφαλιστικό, η γήρανση του πληθυσμού, η συρρίκνωση του εγχώριου εργατικού δυναμικού κλπ. Oμως είναι παραπλανητικό να μιλά κανείς, όπως στο παρελθόν, για «αρτηριοσκληρωτική» Ευρώπη, τροφοδοτώντας έτσι αδικαιολόγητα συμπλέγματα στους Ευρωπαίους πολίτες.
Πηγή: ΑΠΕ, Eurostat