Από την έντυπη έκδοση
Της Ρόδης Κράτσα
Προέδρου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής.
Είναι μία εξαιρετική ευκαιρία ν’ αναδείξουμε τον πλούτο αλλά και τις προκλήσεις της θάλασσας και ιδιαίτερα της ναυτιλίας, που αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής και ιδιαίτερα της ελληνικής ταυτότητας και δύναμης.
Η πρωτοβουλία που πήρα το 2006 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη θεσμοθέτηση της European Maritime Day, σ’ αυτό ακριβώς απέβλεπε.
Την περίοδο εκείνη ήμασταν μάρτυρες μίας δυσφήμησης εναντίον ολόκληρου του ναυτικού κλάδου, συνέπεια μίας σειράς ατυχημάτων (Errika, Prestige) και λανθασμένων χειρισμών που φόρτισαν έντονα την κοινή γνώμη και τα ευρωπαϊκά όργανα. Τότε αναδείχτηκαν δύο σοβαρές αδυναμίες:
Πρώτον, οι εμπνευστές της Ενωμένης Ευρώπης δεν είχαν λάβει σοβαρά υπ’ όψιν τη διάσταση της θάλασσας, έτσι αυτή είχε παραμείνει μία ζώνη ελεύθερης διακίνησης, παρά μία κοινή αγορά, μία διαμετακομιστική αλυσίδα στη βάση κοινών κανόνων και συνδεδεμένων λιμένων.
Δεύτερον, και όχι ανεξάρτητο από το πρώτο, και οι Ευρωπαίοι πολίτες, αλλά και πολιτικοί παράγοντες αγνοούσαν τη σημασία της θάλασσας και κατ’ επέκταση της ναυτιλίας, τόσο για την ιστορία της Ευρώπης όσο και για την οικονομική ανάπτυξη και διεθνή παρουσία.
Ολες οι ήπειροι βρέχονται από θάλασσα αλλά το υγρό στοιχείο υπήρχε κεφαλαιώδες για την Ευρώπη από την εποχή της θαλασσοκρατίας των ελληνικών πόλεων, των ιστορικών ναυμαχιών, των Ανακαλύψεων, των παντοδύναμων ναυτικών κρατών του Βορρά (Αγγλία, Δανία, Σουηδία) έως τη σύγχρονη εμπορική ναυτιλία που κυριαρχεί διεθνώς.
Η European Maritime Day ως ένα ισχυρό έμβλημα και αφορμή συνειδητοποίησης των προκλήσεων, έγινε πραγματικότητα το 2008 με τη δυνατότητα η μετάφραση στις διάφορες γλώσσες να είναι ελεύθερη μεταξύ Ναυτιλίας και θάλασσας.
Ο ναυτιλιακός κλάδος επηρεάζει καθοριστικά τα είκοσι κράτη - μέλη που διαθέτουν ακτές, νησιά με 1.200 λιμένες μικρούς και μεγάλους, από τους σημαντικότερους στον κόσμο.
Αποτελεί όμως παράγοντα κλειδί για το σύνολο του ευρωπαϊκού συστήματος εναλλακτικών μεταφορών και του ευρωπαϊκού εμπορίου, συμβάλλοντας στην περιφερειακή ανάπτυξη και συνοχή. Ο κλάδος ελέγχει το 40% του παγκόσμιου στόλου, όπου ο ελληνόκτητος κατέχει θέση πρωταγωνιστική και προσφέρει απασχόληση σε ενάμιση εκατομμύριο πολίτες σε πολλές περιοχές και σε διάφορους κλάδους.
Στα 68.000 χιλιόμετρα ευρωπαϊκών ακτών και αμέτρητων νησιών, υπάρχουν πολλοί από πιο ελκυστικούς και δημοφιλείς προορισμούς στον κόσμο, τουριστικό πλεονέκτημα που η χώρα μας απολαμβάνει ιδιαίτερα.
Οσον αφορά τη ναυπηγική βιομηχανία, οι Ευρωπαίοι ηγούνται στην κατασκευή καινοτόμων και οικολογικών πλοίων και αυτό αποτελεί μια πρόκληση για την ανάπτυξη του κλάδου και στη χώρα μας.
Η θάλασσα δίνει και άλλες ευκαιρίες, όπως ο τουρισμός, η off-shore εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, η εξερεύνηση για την εκμετάλλευση του πλαγκτόν ή την ανίχνευση οψιδίων μαγγανίου.
Οι δυνατότητες αυτές και άλλες αυξάνουν την ανάγκη σωστής προστασίας του οικοσυστήματος, κάτι που αφορά ιδιαίτερα τη Μεσόγειο, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις των γεωπολιτικών κινδύνων της ευρύτερης περιοχής.
Ετσι, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Θάλασσας που θα εορταστεί σε Πειραιά και Αθήνα, πρέπει να στείλει ηχηρά μηνύματα στα ευρωπαϊκά όργανα, στην ελληνική κυβέρνηση, στους οικονομικούς φορείς για την ανάγκη συντονισμένης και φιλόδοξης πολιτικής, που θα ελευθερώσει και θα ενισχύσει πρωτοβουλίες και ανταγωνιστικότητα.
Πρέπει να δώσει επίσης την ευκαιρία συμμετοχής στις εκδηλώσεις της ελληνικής κοινωνίας, αφού η θάλασσα είναι μέρος της ψυχής και της ζωής της.