Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των υποψήφιων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ περιγράφονται στον κώδικα δεοντολογίας που έδωσε στη δημοσιότητα, υπό τη μορφή non paper, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των υποψήφιων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ περιγράφονται στον κώδικα δεοντολογίας που έδωσε στη δημοσιότητα, υπό τη μορφή non paper, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Σε αυτό ορίζεται ποια θα πρέπει να είναι η προεκλογική συμπεριφορά του κάθε υποψήφιου βουλευτή, ενώ επισημαίνεται ότι η κάθε έδρα που καταλαμβάνεται στη Βουλή ανήκει στο κόμμα και όχι στους ίδιους.
Ακόμη γίνονται αναφορές για τη χρήση των βουλευτικών παροχών και την οικονομική διαφάνεια, αλλά και για τις προϋποθέσεις προκειμένου να ενταχθεί κάποιος στους εκλογικούς συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ.
Σύμεφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ η θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας και Επιτροπής Δεοντολογίας προβλέπεται από το Καταστατικό του κόμματος (Μεταβατικές Διατάξεις, ΙΙΙ) και αποτελεί κρίσιμο βήμα για την πιο συλλογική, πιο δημοκρατική και πιο αποτελεσματική λειτουργία του κόμματος, καθώς περιγράφει κανόνες σταθερούς, γνωστούς εκ των προτέρων σε όλους/ες και ίδιους για όλους/ες όσοι/ες προτίθενται να είναι υποψήφιοι/ες βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτοί οι πάγιοι κανόνες είναι οι εξής:
«1.
Η προεκλογική εκστρατεία του ΣΥΡΙΖΑ είναι συλλογική και καθορίζεται από τα κεντρικά όργανα του κόμματος. Κανείς και καμία υποψήφιος/α δεν μπορεί να ακολουθεί τακτικές που έρχονται σε αντίθεση με αυτές τις αποφάσεις ή να έχει συμπεριφορές που τον φέρνουν σε αντίθεση με άλλους/ες υποψήφιους/ες του ΣΥΡΙΖΑ.
2.
α) Όλοι/ες οι βουλευτές που εκλέγονται με τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύονται πολιτικά και ηθικά ότι η έδρα που καταλαμβάνουν ανήκει στο κόμμα και όχι στους/στις ίδιους/ες.
β) Όλοι/ες οι βουλευτές είναι υποχρεωμένοι/ες να τηρούν τις συλλογικές αποφάσεις των οργάνων του κόμματος.
γ) Όλοι/ες οι βουλευτές δεσμεύονται από τον Κανονισμό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, όπως περιγράφεται στο άρθρο 10 του Κανονισμού, σύμφωνα με το οποίο «όλα τα μέλη της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ (είτε είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ είτε όχι) δεσμεύονται από τον παρόντα κανονισμό».
δ) Η παραίτηση όλων των βουλευτών είναι στη διάθεση του κόμματος. Το κόμμα μπορεί να ζητήσει την παραίτηση βουλευτή, με απόφαση των κεντρικών καθοδηγητικών του οργάνων (Κεντρική Επιτροπή, Διαρκές/Έκτακτο/Τακτικό Συνέδριο), στις εξής περιπτώσεις:
i. Όταν αρνείται να υλοποιήσει συλλογικές δεσμευτικές αποφάσεις των οργάνων του κόμματος.
ii. Όταν αρνείται να υλοποιήσει συλλογικές δεσμευτικές αποφάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, όπως περιγράφονται στο άρθρο 3, παρ. 3 του Κανονισμού της Κ.Ο.
iii. Όταν κατηγορείται για σοβαρό ποινικό ή οικονομικό αδίκημα ή για πράξη μεγάλης κοινωνικής απαξίας που αντιβαίνει τις αρχές και τις αξίες της Αριστεράς, και οι εξηγήσεις του/της κρίνονται ανεπαρκείς από τα όργανα του κόμματος.
iv. Όταν έχει δημόσια συμπεριφορά που τα όργανα του κόμματος κρίνουν ότι πλήττει το κύρος του κόμματος και την αξιοπρέπεια των μελών και των ψηφοφόρων του.
Προφανώς, η ελεύθερη διατύπωση προσωπικής γνώμης είναι αναφαίρετο δικαίωμα και δεν περιορίζεται σε καμία περίπτωση, όπως προβλέπεται και από το καταστατικό του κόμματος.
Για να ζητηθεί η παραίτηση βουλευτή πρέπει να υπερψηφιστεί από το 50%+1 του συνόλου των μελών του οργάνου στο οποίο συζητείται.
3. Όσον αφορά τις πάγιες παροχές και διευκολύνσεις κατά τη βουλευτική θητεία:
α) Όλοι/ες οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και οι συνεργάτες τους υπόκεινται στους μισθολογικούς κανόνες που καθορίζονται από το κόμμα και περιγράφονται στο άρθρο 29 του Καταστατικού ή σε μεταβατικές αποφάσεις των οργάνων του κόμματος.
β) Ο ΣΥΡΙΖΑ θα προτείνει στη Βουλή νέα συνολική ρύθμιση για το θέμα της βουλευτικής ασυλίας. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση του δικαιώματος της βουλευτικής ασυλίας από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπόκειται στην έγκριση της Πολιτικής Γραμματείας ή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος. Όλοι/ες οι βουλευτές υποχρεούνται να παραιτούνται από τη χρήση του δικαιώματος βουλευτικής ασυλίας σε περιπτώσεις που η αίτηση άρσης της δεν συνδέεται με πολιτικές πράξεις ή με πράξεις σχετικές με την άσκηση του έργου του/της βουλευτή.
γ) Όσον αφορά τις υπόλοιπες βουλευτικές παροχές και διευκολύνσεις (αυτοκίνητο, ατέλειες κ.λπ.), ο/η βουλευτής οφείλει με τη χρήση τους να συμβάλλει όσο το δυνατόν περισσότερο στη συλλογική λειτουργία του κόμματος.
Ειδικά όσον αφορά τα αυτοκίνητα, ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύει πως σε κάθε περίπτωση, και χωρίς να πλήττεται και να περιορίζεται η δυνατότητα του/της βουλευτή να ασκεί τα καθήκοντά του, πρέπει να επιλέγονται λύσεις με το μικρότερο δυνατόν κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό και φιλικότερες προς το περιβάλλον.
4. Οικονομική διαφάνεια
Το πόθεν έσχες κάθε υποψηφίου/ας, η ακριβής περιουσιακή του/της κατάσταση και οποιαδήποτε σημαντική μεταβολή της είναι όποια στιγμή ζητηθεί στη διάθεση του κόμματος.
Δεν μπορεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο να υπάρχει άμεση ή έμμεση προσωπική χρηματοδότηση υποψήφιου/ας βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, είτε για την προεκλογική καμπάνια είτε για οποιονδήποτε λόγο. Κάθε οικονομική εισφορά εντάσσεται στη γενική οικονομική εκστρατεία του κόμματος και υπάγεται στους κανόνες που αποφασίζουν τα όργανα του κόμματος γι’ αυτήν.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύονται να μην αναλάβουν διοικητικό, εκτελεστικό ή αποφασιστικό ρόλο σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, εταιρείες κ.λπ. που έχουν σχέση με το Δημόσιο ή με οποιαδήποτε πτυχή του αντικειμένου τους ως βουλευτών, για δέκα χρόνια από τη λήξη της θητείας τους.
5. Υποψήφιοι
Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ενταχθεί κάποιος/α στους εκλογικούς συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι εξής:
α) Να θέσει υπό την έγκριση των κεντρικών οργάνων του κόμματος πλήρες και ακριβές βιογραφικό σημείωμα.
β) Να μην είναι υπόδικος για σοβαρά ποινικά αδικήματα.
γ) Να μην ελέγχεται για σοβαρές οικονομικές υποθέσεις ή, σε περίπτωση που συμβαίνει κάτι τέτοιο, να έχει δώσει επαρκείς εξηγήσεις στη Γραμματεία του κόμματος.
δ) Να αποδέχεται ενυπόγραφα και ανεπιφύλακτα τον Κώδικα Δεοντολογίας και τον Κανονισμό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας στο σύνολό τους.
ε) Σε περίπτωση που έχει υπηρετήσει σε δημόσια θέση ή αιρετό αξίωμα, να ενημερώσει αναλυτικά και με ακρίβεια το κόμμα για την περιουσιακή του κατάσταση και το πόθεν έσχες.
στ) Σε περίπτωση που Γραμματέας Νομαρχιακής Επιτροπής ή μέλος του Οργανωτικού θελήσει να είναι υποψήφιος στις εκλογές, αναστέλλεται η ιδιότητά του μέχρι τη διενέργεια των εκλογών. Η αναστολή αρχίζει από όποια στιγμή αποφασίζουν τα κεντρικά όργανα του κόμματος και σε κάθε περίπτωση το αργότερο μέχρι την προκήρυξη των εκλογών.
6. Δημόσια παρουσία
Η παρουσία των υποψηφίων και των βουλευτών στα ΜΜΕ καθορίζεται με δεσμευτικό τρόπο από τις αποφάσεις των οργάνων του κόμματος, που ισχύουν απαρέγκλιτα για όλους/ες, ανεξάρτητα αν είναι μέλη του κόμματος ή όχι.
7. Ο Κώδικας Δεοντολογίας αποτελεί δεσμευτικό κείμενο και αφορά τόσο τους/τις υποψήφιους/ες βουλευτές όσο και τους/τις βουλευτές. Ισχύει για όλους/ες όσοι/ες ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες, ανεξαρτήτως αν είναι μέλη του κόμματος ή όχι, και η αποδοχή του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να ανήκει κάποιος/α σε αυτές τις κατηγορίες.
Οι βασικές αρχές αυτού του Κώδικα Δεοντολογίας ισχύουν και για όσους/ες με πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να στελεχώσουν τη δημόσια διοίκηση και τον κρατικό μηχανισμό. Για την περίπτωση αυτή θα συνταχθεί αντίστοιχος Κώδικας Δεοντολογίας.
Οι γενικές αρχές της σχέσης κόμματος – κράτους – κυβέρνησης περιγράφονται στο άρθρο 27 του καταστατικού και θα εξειδικευθούν με περαιτέρω αποφάσεις των οργάνων του κόμματος.
8. Επιτροπή Δεοντολογίας
Με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής, όπως ορίζεται από την 3η Μεταβατική Διάταξη του Καταστατικού, συγκροτείται Επιτροπή Δεοντολογίας από μέλη της που δεν είναι υποψήφιοι/ες στις εκλογές. Η Επιτροπή Δεοντολογίας παρακολουθεί την τήρηση του Κώδικα Δεοντολογίας από όλους/ες, έχει αρμοδιότητα να κρίνει τις περιπτώσεις που παρουσιάζονται σχετικά προβλήματα και οφείλει σε τακτά διαστήματα ή εκτάκτως, όποτε χρειάζεται, να ενημερώνει και να εισηγείται στη Γραμματεία και στην Κ.Ε. του κόμματος.
Η τήρηση του Κώδικα Δεοντολογίας από όλους/ες τους/τις υποψήφιους/ες και από τα όργανα του κόμματος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για ένα κόμμα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που κινείται και οφείλει να κινείται πάντα σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές της Αριστεράς, σε μια λογική που είναι στον αντίποδα εκείνης του άρρωστου πολιτικού συστήματος της ιδιοτέλειας, της διαπλοκής και της διαφθοράς.
Παράρτημα
Γενικοί κανόνες της προεκλογικής εκστρατείας
Οι γενικοί κανόνες για την προεκλογική εκστρατεία, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας, ισχύουν για το σύνολο των υποψηφίων, είτε είναι μέλη του κόμματος είτε όχι. Η γενική εφαρμογή των κανόνων αυτών δημιουργεί ένα πλαίσιο ισοτιμίας ανάμεσα στους/στις υποψήφιους/ες για την προεκλογική περίοδο και εκστρατεία, η οποία οργανώνεται πάντα με βάση τις αποφάσεις των οργάνων του κόμματος, όπως επιβάλλουν οι αρχές ενός κόμματος της Αριστεράς.
Η γενική προεκλογική εκστρατεία οργανώνεται συνολικά από τα κεντρικά όργανα του κόμματος.
Ο/Η κάθε υποψήφιος/α δικαιούται:
Οι υποψήφιοι/ες του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν:
Στις συγκεντρώσεις του κόμματος διανέμεται αποκλειστικά το προεκλογικό υλικό του κόμματος.
Ο τρόπος παρουσίας των υποψηφίων στα ΜΜΕ καθορίζεται από τα όργανα του κόμματος.