Η έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco» ανοίγει της πύλες της για το κοινό σήμερα, Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Η έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco» ανοίγει της πύλες της για το κοινό σήμερα, Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Η έκθεση, η οποία «κλείνει» τον κύκλο των εκδηλώσεων για τον Ελ Γκρέκο, περιλαμβάνει πολλές πρωτοτυπίες, όπως το ότι, για την υλοποίησή της, προηγήθηκε μια εκτεταμένη έρευνα ως προς το πλαίσιο, πολιτικοοικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό, το οποίο αναπτύχθηκε στη βενετσιάνικη Κρήτη, τον 16ο αιώνα, την εποχή που έζησε ο Ελ Γκρέκο.
Οι πρωτοτυπίες αυτές εμφανίζονται τόσο μέσα από τα ίδια τα εκθέματα, κάποια από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό, όσο και μέσα από τη συγκριτική παρουσίαση των έργων του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και των συγχρόνων του, όπως ο Γεώργιος Κλόντζας και ο Δαμασκηνός, καθώς και των δυτικών προτύπων του, με τρόπο ευφάνταστο, αλλά και λειτουργικό, καθώς ο επισκέπτης μπορεί να τα αντιληφθεί σχεδόν με μια ματιά.
Μεταξύ των αντικειμένων που ξεχωρίζουν είναι η περίφημη εικόνα του Γεωργίου Κλόντζα, με θέμα «Κήρυγμα σε εκκλησία», από τον ναό των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, στο Σεράγεβο (Παλαιά Σέρβικη Ορθόδοξη Εκκλησία), η οποία για πρώτη φορά εμφανίζεται σε κοινό, ελληνικό και ξένο, είναι δε το πρώτο αντικείμενο πολιτιστικής κληρονομιάς που εξάγεται, για να παρουσιαστεί εκτός συνόρων, από συστάσεως του κράτους της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.
Η εικόνα, «ομιλούσα» θα έλεγε κανείς, καθώς δίνει με ιδιαίτερη σαφήνεια το θεολογικό μήνυμα που θέλει να περάσει, είναι γνωστή στην έρευνα από τη δεκαετία του'80 (από Έλληνες ερευνητές) και φέρει, όπως και τα υπόλοιπα έργα του καλλιτέχνη από τον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), το ιδιαίτερο ύφος και τις πρωτότυπες μικρογραφικές και πολυπρόσωπες συνθέσεις, που χαρακτηρίζουν την τεχνοτροπία του.
Τρεις είναι οι ενότητες, στις οποίες διαρθρώνεται η έκθεση, που αναπτύσσεται σε όλους τους χώρους του Μουσείου.
Η πρώτη ενότητα, που παρουσιάζεται στο τμήμα των περιοδικών εκθέσεων, αφορά την «Κρήτη τον 16ο αιώνα». Δίνει έμφαση στην κοινωνική διαστρωμάτωση, αλλά και στον τρόπο που το θρησκευτικό δόγμα, οι συγκρούσεις και οι θεολογικές συμπορεύσεις διαμορφώνουν μια πολύ συγκεκριμένη εικονογραφία, καθώς και στον ρόλο που έπαιξε η οικονομία και το εμπόριο στη διαμόρφωση, οικονομικά και καλλιτεχνικά, των κατευθύνσεων αυτών. Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Οι καταβολές του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου», που παρουσιάζεται στο κτήριο της Δουκίσσης Πλακεντίας, αποτελεί, ίσως, το λαμπρότερο κομμάτι. Στην ενότητα αυτή, μπορεί κανείς να αντιληφθεί τα διαβάσματα του καλλιτέχνη, τις στάσεις της ζωγραφικής, τους παραγγελιοδότες του, καθώς και την κατανομή της εργασίας μέσα στο εργαστήριό του.
Στην τρίτη και τελευταία ενότητα, παρουσιάζονται τρία έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (δύο από το Μουσείο Μπενάκη και ένα από τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου από τη Μητρόπολη Σύρου) σε καλλιτεχνικό διάλογο με τα έργα των συγχρόνων του, ρίχνοντας φως στα εικονογραφικά πρότυπα του Ελ Γκρέκο, στη μοναδική χρήση του χρώματος, ειδικά του χρυσού, καθώς και στον τρόπο που διαπλέκει τον πραγματικό με τον υπερβατικό κόσμο.
Τα εκθέματα είναι περίπου 200 και προέρχονται από τις συλλογές του Βυζαντινού Μουσείου, τα περισσότερα, ωστόσο, από διάφορους ελληνικούς και ξένους φορείς: Μουσεία, ιδρύματα, βιβλιοθήκες, Εφορείες Αρχαιοτήτων, ιερές μονές κ.ά.. Η έκθεση θα διαρκέσει έως το τέλος Μαρτίου 2015, χωρίς δυνατότητα παράτασης, λόγω του χρονικού περιορισμού από τα έργα που συμμετέχουν ως δάνεια, ενώ ο κατάλογός της, που αναμένεται σε δύο μήνες από τώρα, θα γίνει πραγματικότητα με χορηγία.
Πληροφορίες
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο: Βασ. Σοφίας 22 - Αθήνα, τηλ.: 213 2139500.
naftemporiki.gr