Η άγνωστη αλληλογραφία του Κώστα Ταχτσή

Το νέο βιβλίο τού ελληνικής καταγωγής Αυστραλού πανεπιστημιακού Γιάννη Βασιλακάκου με τίτλο «Η άγνωστη αλληλογραφία του Κώστα Ταχτσή», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Οδός Πανός» φέρνοντας στην επιφάνεια μια σειρά μεταγενέστερων και ανέκδοτων έως τώρα επιστολών του Ταχτσή προς τον Αυστραλό εικαστικό και φίλο του Καρλ Πλάτε και τη σύζυγο του τελευταίου, Τζόσελιν.

Στο δεύτερο βιβλίο του ο Γιάννης Βασιλακάκος, ουσιαστικά, συνεχίζει την έρευνά του για τον Έλληνα συγγραφέα, που άρχισε με τη δημοσίευση της βιογραφίας του το 2009. Έτσι, στο εισαγωγικό του κεφάλαιο εξετάζει τη «ζωή του Ταχτσή στην Αυστραλία» (ο τελευταίος έζησε συνολικά 5 χρόνια στο Σίδνεϊ, τη δεκαετία του ’60).

Στο νέο πόνημα του Βασιλακάκου θίγεται  η άγνωστη όσο κι επίμαχη σχέση του Ταχτσή με τον Αυστραλό νομπελίστα συγγραφέα Πάτρικ Γουάιτ και τον σύντροφο του τελευταίου, Μανόλη Λάσκαρη. Επίσης, δημοσιεύονται άγνωστες επιστολές μεταξύ Ταχτσή και ξένων εκδοτών, αναφορικά με την έκδοση του «Τρίτου στεφανιού».

Αν δεν ξενιτευόταν ο Ταχτσής, ίσως να μην είχε δώσει ποτέ το «Τρίτο στεφάνι», ισχυρίζεται ο βιογράφος του: «Ο εκπατρισμός, η αποκοπή και αποστασιοποίησή του από τον ομφάλιο λώρο της μητέρας - πατρίδας πρέπει να τον βοήθησαν να αυτοπειθαρχηθεί συγγραφικά, να συγκεντρωθεί και να δει τα πράγματα με πιο ψυχρό, ουδέτερο και αντικειμενικό μάτι». Δεν είναι σαφές σε ποια χώρα ολοκλήρωσε ο ίδιος αυτό το έπος των μικροαστών με φόντο τις εθνικές μας περιπέτειες από τις αρχές έως τα μέσα του 20ού αιώνα, έχοντας πετάξει εγκαίρως από πάνω του τους κορσέδες της φιλολογίας και της καλλιέπειας. Το σίγουρο όμως είναι πως με το μοναδικό του μυθιστόρημα – απ’ το οποίο προέκυψε σίριαλ και θεατρική παράσταση, όχι όμως και ταινία- ο Ταχτσής μπόλιασε τα γραπτά πολλών νεότερων πεζογράφων, δίνοντάς τους το ελεύθερο να χρησιμοποιούν χωρίς ενοχές την προφορικότητα.

Υπήρξαν βέβαια και ορισμένοι, όπως ο Αλέξανδρος Κοτζιάς ή η Έλλη Αλεξίου, οι οποίοι διάβασαν το “Τρίτο Στεφάνι” σαν ένα... ακατάπαυστο κουτσομπολιό ανάμεσα σε μπουγαδόνερα. Ανάλογη άποψη - αλίμονο - έτρεφαν και ο Αυστραλός νομπελίστας συγγραφέας Πάτρικ Γουάιτ με τον ερωτικό του σύντροφο Μανόλη Λάσκαρη. Στο επίμετρο του νέου του βιβλίου, ο Γιάννης Βασιλακάκος παραθέτει χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το “Recollections of Mr. Manolis Laskaris” του νεοελληνιστή Βρασίδα Καραλή, Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, στα οποία φωτογραφίζεται ο Έλληνας συγγραφέας κι όπου οι κρίσεις του Λάσκαρη για εκείνον δεν είναι καθόλου κολακευτικές.

“Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο υποφέραμε” φέρεται να λέει ο εραστής του Γουάιτ, ανακαλώντας τα “αισθήματα απόλυτης αηδίας” που προκαλούσε στο ζεύγος ο “C.Τ”: “Ήταν πολύ διεφθαρμένος χαρακτήρας”, “ο άνθρωπος ήταν ένας ακόρεστος νυμφομανής”. Ο Ταχτσής, πάντως, απτόητος, εξακολουθούσε να τους επισκέπτεται και να τους διαβάζει “με τον πιο θεατρικό τρόπο” το μυθιστόρημα που έγραφε. “Η ιδέα του περί λογοτεχνίας ήταν να γράφει για το κουτσομπολιό του πλυσταριού. Έγραφε μακροσκελή υβρεολόγια γελοίων χυδαιοτήτων. Καμία ανάταση, καμία ενδοσκόπηση, τίποτα. Κενότης. Πνευματική κενότης”, σχολιάζει ο Λάσκαρης. “Μετά από τόσες συναντήσεις, έχοντας ανεχθεί του ανιαρούς μονολόγους του, τόλμησα να του πω την ταπεινή μου γνώμη. Την είπα διακριτικά, χωρίς να υπερτονίζω την αντιπάθειά μου. Πετάχτηκε θυμωμένος από τον καναπέ στον οποίο ξάπλωνε σα νωχελική αυτοκράτειρα και φώναξε: “Και τι ξέρεις εσύ από λογοτεχνία, απένταρε, πομπώδη πατρίκιε;”».

Το «Τρίτο στεφάνι» - κορυφαίο έργο του Κώστα Ταχτσή - δραματοποιήθηκε από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας το 1979 σε παραγωγή του Γιώργου Παυριανού. Τους ρόλους της Εκάβης και της Νίνας ενσάρκωσαν αντίστοιχα η Σμάρω Στεφανίδου και η Ρένα Βλαχοπούλου. Η ραδιοφωνική παραγωγή του βιβλίου αποτέλεσε και αυτή σημείο σύγκρουσης του συγγραφέα με την παραγωγή. Αρχικά οι ρόλοι της Εκάβης και της Νίνας είχαν προταθεί στη Μελίνα Μερκούρη και τη Δέσπω Διαμαντίδου, οι οποίες αρνήθηκαν. Αργότερα ο ρόλος της Εκάβης δόθηκε στη Γεωργία Βασιλειάδου, αλλά μετά από ενστάσεις του συγγραφέα το ρόλο τελικά πήρε η Στεφανίδου. Ο Ταχτσής είχε αντιρρήσεις και για την συμμετοχή της Βλαχοπούλου στο ρόλο της Νίνας.

naftemporiki.gr