Τις βαλίτσες τους ετοιμάζουν πολλοί υποψήφιοι που ετοιμάζονται να ξενιτευτούν σε άλλη πόλη για να σπουδάσουν. Δύο είναι οι ομάδες των φοιτητών που γίνονται εσωτερικοί μετανάστες. Αυτοί που μένουν σε μικρές πόλεις της περιφέρειας που δεν φιλοξενούν τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης ή φιλοξενούν τμήματα που δεν αποτελούν στόχο των υποψηφίων. Αυτή η κατηγορία υποψηφίων γνωρίζει εξαρχής ότι θα υποχρεωθεί να σπουδάσει σε άλλη πόλη.
Τις βαλίτσες τους ετοιμάζουν πολλοί υποψήφιοι που ετοιμάζονται να ξενιτευτούν σε άλλη πόλη για να σπουδάσουν. Δύο είναι οι ομάδες των φοιτητών που γίνονται εσωτερικοί μετανάστες. Αυτοί που μένουν σε μικρές πόλεις της περιφέρειας που δεν φιλοξενούν τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης ή φιλοξενούν τμήματα που δεν αποτελούν στόχο των υποψηφίων. Αυτή η κατηγορία υποψηφίων γνωρίζει εξαρχής ότι θα υποχρεωθεί να σπουδάσει σε άλλη πόλη.
Η δεύτερη κατηγορία αποτελείται από τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων, που, όμως, δεν συγκεντρώνουν τα απαραίτητα μόρια για να σπουδάσουν στην πόλη τους και ετοιμάζονται, αν το επιτρέπουν οι οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας, να φύγουν για σπουδές σε άλλη πόλη, όπου η βάση της σχολής θα είναι μικρότερη και οι σπουδές δυνατές.
Αυτή η πρακτική δεκαετιών έγινε εξαιρετικά επώδυνη τώρα με την οικονομική κρίση καταδικάζοντας μερικές οικογένειες στην οικονομική εξαθλίωση, προκειμένου να σπουδάσουν τα παιδιά τους και άλλες στην αδυναμία να στείλουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε άλλη πόλη. Φανταστείτε τους γονείς που θα πουν στα παιδιά τους ότι δεν μπορούν να τους στηρίξουν στις σπουδές τους σε άλλη πόλη και, συνεπώς, δεν θα σπουδάσουν. Πώς θα νιώθουν αυτοί οι γονείς και αυτά τα παιδιά; Δεν υπερβάλλω, αφού 57 επιτυχόντες στο πολυτεχνείο Ξάνθης δεν ενεγράφησαν λόγω αδυναμίας παρακολούθησης το 2011.
Με την οικονομική κρίση απέκτησε ιδιαίτερη σημασία ακόμη ένα λάθος στο σχεδιασμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα: Δεν υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στον πληθυσμό της κάθε διοικητικής περιφέρειας και των θέσεων εισακτέων που προσφέρονται στις ανώτατες σχολές, με αποτέλεσμα η εσωτερική μετανάστευση να αυξάνεται.
Λογικό είναι, αφού τα τμήματα της ανώτατης εκπαίδευσης δημιουργήθηκαν με στόχο να στηριχτεί οικονομικά η περιφέρεια, που πρώτα την εγκατέλειψαν οι κυβερνήσεις των περασμένων δεκαετιών και μετά τους έστειλαν φοιτητές για να τους δώσουν ζωή. Έτσι έχουμε αυξημένη συγκέντρωση τμημάτων και θέσεων εισακτέων στις φτωχότερες περιφέρειες και έλλειψη θέσεων εισακτέων στην Αθήνα, κυρίως, αλλά και στη Θεσσαλονίκη.
Στον πίνακα βλέπουμε τους κατοίκους ανά περιφέρεια και το ποσοστό των κατοίκων κάθε περιφέρειας στο σύνολο της χώρας, τον αριθμό των τμημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ και τον αριθμό των εισακτέων του 2014, καθώς και το ποσοστό των εισακτέων κάθε περιφέρειας σε σχέση με το σύνολο εισακτέων στη χώρα. Διαπιστώνουμε ότι στο λεκανοπέδιο της Αττικής κατοικεί το 35,4% των κατοίκων της χώρας, αλλά οι θέσεις εισακτέων είναι το 25,62% των συνολικών θέσεων. Δηλαδή οι παρεχόμενες θέσεις εισακτέων είναι περίπου 7.000 λιγότερες στο λεκανοπέδιο, με δύο επιπτώσεις: την υψηλή βάση των σχολών της Αθήνας σε σχέση με τις αντίστοιχες σχολές στις άλλες πόλεις της Ελλάδας και την επιπλέον μετανάστευση περίπου 7.000 περισσότερων φοιτητών από ό,τι θα ήταν κοινωνικά δίκαιο. Αυτή η λύση επιλέχθηκε από τους Υπουργούς Παιδείας για να μεταφέρουν χρήματα στην περιφέρεια και να έχουμε μια κάποια ισορροπία του ΑΕΠ στις περιφέρειες. Μόνο που το λογαριασμό τον πληρώνουν οι οικογένειες και τώρα, με τις δύσκολες συνθήκες, μερικές οικογένειες οδηγούνται στην απόγνωση και στην αδυναμία στήριξης των σπουδών των παιδιών τους. Δεν υπάρχουν στην Ελλάδα και τα φοιτητικά δάνεια και οι εκτεταμένες υποτροφίες που θα βοηθούσαν κάποιους να σπουδάσουν.
ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ
Μαθηματικός - ερευνητής