Εφυγε πλήρης ημερών και σε ηλικία 100 χρονών, ο ακαδημαϊκός και πρώην πρωθυπουργός, Ξενοφών Ζολώτας, ένας άνθρωπος που επί 40 χρόνια, με τη δραστηριότητά του, σφράγισε ουσιαστικά τις εξελίξεις της ελληνικής οικονομίας.
Ο Ξενοφών Ζολώτας έγινε καθηγητής των οικονομικών, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε ηλικία μόλις 30 χρονών και από τα 40 του χρόνια ανέλαβε ουσιαστικά την Τράπεζα της Ελλάδος, πρωταγωνίστησε σε όλες τις μεγάλες αποφάσεις, από την υποτίμηση της δραχμής το 1953, που ενσωμάτωσε την Ελλάδα στη διεθνή οικονομία, μέχρι τη θυελλώδη ανάπτυξη της δεκατία του '50 και του '60, όπου όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα, χωρίς πόρους από το εξωτερικό, αλλά με μία σωστή οικονομική πολιτική απογειώθηκε, επέτυχε ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 8%, με μηδενικό σχεδόν πληθωρισμό, και επετεύχθησαν συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Ο Ξενοφών Ζολώτας έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός κυβέρνησης εθνικής συνεργασίας στα τέλη του 1989 με αρχές του 1990 και κατέβαλε προσπάθειες, ενώνοντας όλες τις δυνάμεις και από τα τρία κόμματα, τη Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και την Αριστερά, προσπάθησε να φτιάξει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης, αλλά ο διαγκωνισμός των δύο μεγάλων κομμάτων δεν τον άφησε. Είναι μία μεγάλη απώλεια για την ελληνική η οικονομία.
Ο Ξενοφών Ζολώτας ήταν πάντοτε προσκεκλημμένος όλων των μεγάλων διεθνών οργανισμών και παρά τη μεγάλη του ηλικία, ταξίδευε συχνά στην Ουάσινγκτον για να παρακολουθήσει, ως επίσημος προσκεκλημμένος, τη συνεδρίαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Μνημειώδεις δύο ομιλίες του στην Τράπεζα Ανασυγκρότησης, το 1957 και το 1959, όπου χρησιμοποίησε μόνο αγγλοποιημένες ελληνικές λέξεις για να καταδείξει τη συμβολή της ελληνικής γλώσσας στη διεθνή σκέψη.
Διετέλεσε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, από το 1955 έως το 1967 και από το 1974 έως το 1981, ενώ ήταν μέλος της Διεθνούς Επιτροπής των Τεσσάρων Σοφών για τη συγκρότηση του ΟΟΣΑ, το 1960.
Η προβολή της ελληνικής γλώσσας
Μία από τις όχι μόνο εντυπωσιακές, αλλά και ουσιαστικές ενέργειες του καθηγητή Ζολώτα, ήταν η προβολή της ελληνικής γλώσσας - ως ρίζας και πηγής του ευρωπαϊκού πολιτισμού - ενώπιον του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Από το βιβλίο «Ξενοφών Ζολώτας - Επιλογή κειμένων από το έργο του», το οποίο εξεδόθη το 1996 από τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, με εισαγωγή και επιμέλεια του Βάσου Μαθιόπουλου, διαβάζουμε:
Στη συνεδρίαση, που γινόταν η επισκόπηση και αναλύονταν τα συμπεράσματα από τις εργασίες του ΔΝΤ και της Διεθνούς Τράπεζας για το 1957, ως αντιπρόσωπος της Ελλάδος - πάγια από τα 1946 - ο Ξενοφών Ζολώτας προκάλεσε την έκπληξη από τον απροσδόκητο λόγο του στις 26 Σεπτεμβρίου 1957.
Μίλησε ελληνικά και τον κατάλαβαν όλοι γιατί χρησιμοποίησε ατόφια την αγγλική γλώσσα! Επακολούθησε ανυπόκριτος ενθουσιασμός και χειροκροτήματα από όρθιους τους συνέδρους.
Την επομένη είχαν πρωτοσέλιδο το λόγο του οι «New York Times» και η «Washington Post». Το μήνυμα πέρασε σε όλο τον κόσμο. Η διαχρονική δύναμη της ελληνικής γλώσσας, που έμενε ζωντανή από την ποίηση του Ομήρου - και πολύ παλαιότερα - μέχρι σήμερα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να λειτουργήσει σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες.
Ένα χρόνο μετά την πρώτη αυτή παγκόσμια προβολή της στην αγγλική από τον Ξενοφώντα Ζολώτα, ο μεγάλος αρχαιολόγος και φιλόλογος Γερμανός καθηγητής Σάντεβαλντ, σε διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο της Βόννης, στα 1958, απέδειξε ότι η γερμανική γλώσσα, πλούσια όπως είναι γνωστό, χρησιμοποιεί σε όλα τα πεδία : Την επιστήμη, τη λογοτεχνία, τον ευρύτερο πολιτισμικό χώρο, τρεις χιλιάδες ελληνικές λέξεις στην αρχική τους μορφή!
Τόση ήταν η εντύπωση, που προκάλεσε η πρώτη αυτή ομιλία στα αγγλικά, ώστε ο τότε πρόεδρος της Διεθνούς Τράπεζας Eugin Black, τον παρακάλεσε και σε επόμενη ετήσια συνεδρίαση του ΔΝΤ και της Διεθνούς Τράπεζας να μιλήσει πάλι αγγλικά, αλλά με ελληνικές λέξεις και το επανέλαβε στα 1959. Και ο ίδιος ο Ζολώτας μας ανέφερε σχετικά :
«Βέβαια τη δεύτερη φορά (σημ. στα 1959) ο λόγος είχε περιεχόμενο ουσιαστικό. Αναφερόταν στην ουσία : Για το νομισματικό και οικονομικό πρόβλημα της εποχής».
Με την ευκαιρία μάλιστα αυτή ο Έλληνας καθηγητής υπενθύμισε το ιστορικό γεγονός, ότι οι πατέρες της αμερικανικής ανεξαρτησίας : Ο Ουάσιγκτον, ο Τζέφερσον, ο Ανταμς και άλλοι όταν συνέτασσαν το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών στα 1787 - που ισχύει με μερικές νέες παραγράφους, που ψηφίστηκαν για προσαρμογή στις νέες εξελίξεις, μέχρι σήμερα στον αρχικό κορμό του - είχαν προτείνει η γλώσσα του νέου κράτους να είναι η ελληνική, προς τιμή της γλώσσας του Έθνους εκείνου, που πρώτο γέννησε και ελίκνισε τη Δημοκρατία και τη διέδωσε στον κόσμο.
Για μια ψήφο μόνο προκρίθηκε και υιοθετήθηκε τελικά η αγγλική αντί της ελληνικής.
Το πρώτο κείμενο του Ξ. Ζολώτα, του 1957 έχει ως εξής:
Kyrie,
I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas.
With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and syntherized.
Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is charateristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therepeutic practices as a prophylacis from chaos and catastrophe.
In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic.
I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to your Kyrie to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Ampitctyony and the gastronomic symposia.