Πρωταγωνιστής στον μύθο ενός αλύγιστου ήρωα, ενός προδομένου συντρόφου, που χαράζει τη δύσκολη πορεία της συμφιλίωσης με την απώλεια, ο ηθοποιός Θάνος Τοκάκης μάς μιλά για την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης».
Πρωταγωνιστής στον μύθο ενός αλύγιστου ήρωα, ενός προδομένου συντρόφου, που χαράζει τη δύσκολη πορεία της συμφιλίωσης με την απώλεια, ο ηθοποιός Θάνος Τοκάκης μάς μιλά για την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης». Η τραγωδία του Αισχύλου θα παρουσιαστεί - στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου - για μία και μόνο βραδιά, στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, το Σάββατο 12 Ιουλίου, στις 9 το βράδυ, με αγγλικούς υπέρτιτλους.
Σε μια παράσταση, όπου ο Προμηθέας έρχεται σε σύγκρουση με τον ίδιο του τον εαυτό και αναδεικνύει την ανάγκη του άλλου, καθώς όλοι οι ήρωες χαράζουν μια διαδρομή προς την αυτογνωσία και την ενηλικίωση, ο Θάνος Τοκάκης «μοιράζεται» τον ρόλο του, και μιλά για το έργο, για το παρόν και για το μέλλον μας.
Τι διαδραματίζεται στην τραγωδία του Αισχύλου;
O Προμηθέας, αν και Τιτάνας, είχε ταχθεί με τη μεριά των θεών και έχει συνδράμει καθοριστικά στην επικράτησή τους. Αντικρούει την επιθυμία του Δία να αφανίσει τους ανθρώπους και τον αγνοεί. Δίνει στους ανθρώπους διάφορα πράγματα, κυρίως τη φωτιά, αλλά και πράγματα, όπως τη μαντική, την ιατρική. Η τραγωδία ξεκινάει από το σημείο, που ο Δίας δίνει εντολή να καρφωθεί ο Προμηθέας, στους αιώνες των αιώνων, σε έναν βράχο. Εκείνος διαμηνύει ότι ο Δίας, κάποια στιγμή, θα πέσει από τον θρόνο του, χωρίς να πει πώς, και ο Δίας στέλνει τον Ερμή να τον φοβερίσει κατά κάποιον τρόπο. Όταν αυτός αρνείται, αρχίζει η καταστροφή.
Ποια θέματα διερευνώνται μέσα από την ιστορία του Προμηθέα;
Έχει πολλά επίπεδα. Κυρίως, μιλάει για τη γνώση, όπως πολλές τραγωδίες. Μιλάει για την προδοσία, την αγάπη, την αδικία, για το πόσο οι θνητοί είναι ανήμποροι σε σχέση με το θεϊκό στοιχείο. Μιλάει για την αρχή μιας καινούριας εποχής, που είναι η εξουσία του Δία.
Πού στρέφεται η διασκευή του Έκτορα Λυγίζου;
Ο λόγος είναι το πιο σημαντικό συστατικό της παράστασης. Να λειτουργούν όλοι οι ρόλοι σαν σκέψεις του Προμηθέα. Οι διπλοί χαρακτήρες που υποδυόμαστε (παίζουμε δυο άτομα τον κάθε ρόλο) αποσκοπούν στο να υπογραμμίσει ο σκηνοθέτης τον διαλογικό χαρακτήρα των ρόλων μας, σαν να υπάρχει το alter ego τους.
Τι αναδεικνύεται μέσα και πίσω από την οργή;
Το μέγεθος της οργής του Δία αντικατοπτρίζεται στη φράση: “Είναι αρρώστια κάθε τυραννίας να δείχνει δυσπιστία στους φίλους της”. Άρα η οργή είναι ένα μέτρο, που χρησιμοποιεί ο Δίας ως νέος τύραννος. Δεν διστάζει να πάρει κεφάλια. Ο Προμηθέας το διαχειρίζεται αυτό, περιμένοντας κάποια στιγμή που η οργή θα σβήσει. Αλλά, ταυτόχρονα, τον προκαλεί, είναι εριστικός.
Ποια πορεία διανύουν τα πρόσωπα του έργου;
Ο Προμηθέας ξεκινάει δεμένος πάνω στον βράχο. Ζει την αρχή μιας αιώνιας τιμωρίας και τελειώνει, έχοντας αποδεχτεί αυτό που είναι, την υπόστασή του. Και γι’ αυτό πια, δεν τον ενδιαφέρει η κατάσταση που βρίσκεται. Υφίσταται με σθένος το βασανιστήριό του. Οι Ωκεανίδες, στην αρχή, αντιπροσωπεύουν την άγνοια, τον φόβο, και καταλήγουν να παίρνουν ρίσκο, παίρνοντας την πλευρά του Προμηθέα, κάνοντας, έτσι, μέσα στο έργο, ένα ταξίδι προς τη γνώση. Η Ιώ είναι το μόνο ανθρώπινο στοιχείο μέσα στο έργο. Ξεκινάει βασανισμένη από την Ήρα και δέχεται και αυτή τη μοίρα της, όταν ο Προμηθέας απαλύνει τον πόνο της, λέγοντας πως από τη δική της γενιά θα έρθει η τιμωρία του Δία. Οι ήρωες μιλούν για τη μοίρα, που δεν μπορεί να την αποφύγει κανείς.
Ο Προμηθέας, ως σύμβολο αντίστασης, τι χρήσιμο - ιδιαίτερα για τη δύσκολη εποχή που διανύουμε - έχει να μας πει;
Η αντίσταση του Προμηθέα είναι μόνο ένα από τα στοιχεία του. Υπάρχουν πολλά περισσότερα, που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε. Αν πρέπει να μιλήσουμε μόνο για αυτό, σημαντικό είναι να αναφέρουμε την πίστη του, την εμμονή στην πίστη του, που είναι, ουσιαστικά, η απαρχή της αντίστασής του. Ο Προμηθέας μάς δείχνει ότι δεν πρέπει να αλλοιώνονται οι αξίες μας.
Τι θεωρείτε αδιανόητο στο παρόν μας;
Όλη την κοινωνικοπολιτική κατάσταση που ζούμε. Είναι αδιανόητο να υπάρχουν τεράστιες οικονομικές διαφορές στην κοινωνία μας, άνθρωποι χωρίς δουλειά, φαγητό, στέγη. Είναι τεράστια η λίστα. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να δείξουν τον δρόμο προς την καινούρια κατάσταση, ενώ άλλοι επιμένουν στην ίδια θέση. Πολλοί προσπαθούν να σώσουν μόνο τον εαυτό τους.
Τι εύχεστε για το μέλλον μας;
Εύχομαι ανάκαμψη. Εύχομαι να αλλάξουμε νοοτροπία.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς, προσαρμογή μετάφρασης - διασκευή - σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος, σκηνικό - κοστούμια: Κλειώ Μπομπότη, φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης, μακιγιάζ: Ιωάννα Λυγίζου, δραματουργική συνεργασία: Κατερίνα Κωνσταντινάκου, βοηθός σκηνοθέτη: Εύα Βλασσοπούλου, διεύθυνση παραγωγής: Ηλέκτρα Αρζιμάνογλου, βοηθός σκηνογράφου: Ελένη Φαρδέλλα, διδασκαλία τεχνικής Alexander: Βίκυ Παναγιωτάκη, φωνητική προετοιμασία: Κωστής Σφυρικίδης, κατασκευή σκηνικού: Γκάυ Στεφάνου - Κλειώ Μπομπότη, κατασκευή κοστουμιών: www.modistroula.gr, παραγωγή: Grasshopper. Ερμηνεύουν: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Στεφανία Γουλιώτη, Τζίνα Θλιβέρη, Μιχάλης Κίμωνας, Έκτορας Λυγίζος, Άννα Μάσχα, Θάνος Τοκάκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη.
Πληροφορίες
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου: Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου Επιδαύρου - Αργολίδα, τηλ.: 27530 22026, 27530 22096. Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: διακεκριμένη ζώνη: 35 ευρώ, ζώνη Α: 30 ευρώ, ζώνη Β: κανονικό: 20 ευρώ - φοιτητικό: 15 ευρώ, άνω διάζωμα: κανονικό: 15 ευρώ, φοιτητικό: 10 ευρώ, ανέργων - ΑΜΕΑ: 5 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: κεντρικά εκδοτήρια του Φεστιβάλ: Πανεπιστημίου 39 - εντός Στοάς Πεσμαζόγλου (Δευτέρα - Παρασκευή: 9:00 - 17:00, Σάββατο: 9:00 - 15:00), καταστήματα Public, Παπασωτηρίου, Ιανός, τηλεφωνικά: 210 3272000 (καθημερινά και Κυριακές: 9:00 - 21:00), ηλεκτρονικά: greekfestival.gr. Εκδοτήρια εισιτηρίων λειτουργούν σε όλους τους χώρους των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών και ανοίγουν δύο ώρες πριν την έναρξη των παραστάσεων.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]