Πολιτιστικά
Σάββατο, 17 Μαΐου 2014 09:00

Αγωνιώδης αναζήτηση του χαμένου χρόνου

Μετά τους 5 πρώτους τόμους του σπουδαίου έργου του Γάλλου συγγραφέα, δοκιμιογράφου και κριτικού, Μαρσέλ Προυστ (1871 - 1922),  η έκτη ενότητα του, με τίτλο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο VI: Η Αλμπερτίν αγνοούμενη», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία.

Μετά τους 5 πρώτους τόμους του σπουδαίου έργου του Γάλλου συγγραφέα, δοκιμιογράφου και κριτικού, Μαρσέλ Προυστ (1871 - 1922), «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», η έκτη ενότητα του, με τίτλο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο VI: Η Αλμπερτίν αγνοούμενη», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία, σε μετάφραση - επιμέλεια έκδοσης του Παναγιώτη Πούλου.

Ένα είδος αυτοβιογραφίας

Ο Μαρσέλ Προυστ έγραψε το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» μετά τον θάνατο της μητέρα του, όταν αναζήτησε περισσότερο τη μοναξιά και απομονώθηκε από γνωστούς και φίλους. Το έργο είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας και περιλαμβάνει επτά τμήματα, με τους τίτλους: «Από τη μεριά του Σουάν», «Στη σκιά των κοριτσιών με τα λουλούδια», «Από τη μεριά των Γκερμάν», «Σόδομα και Γόμορα», «Η αιχμάλωτη», «Η χαμένη Αλμπερτίν» και «Ο χρόνος που ξαναβρέθηκε». Μέσα από αυτό, αναδύονται θέματα της θλιμμένης νοσταλγίας του για την παιδική ηλικία, του έρωτα, της ζήλιας και του υπαινικτικού χαρακτήρα μερικών «στιγμών», που φαίνονται να ανοίγουν μία μυστηριώδη προοπτική προς μία απόλυτη πραγματικότητα. Έλαβε το βραβείο Γκονκούρ, το 1919, με την κυκλοφορία της δεύτερης ενότητας «Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών». Το έργο του, παγκόσμιας πλέον εμβέλειας, μεταφράζεται σε όλο και περισσότερες γλώσσες και συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ολοκλήρωση των περιπετειών της συνείδησης

Με την «Αλμπερτίν αγνοούμενη», έκτη ενότητα του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», δεν κλείνει απλώς ο κύκλος του «μυθιστορήματος της Αλμπερτίν», που περιλαμβάνει και την προηγούμενη πέμπτη ενότητα, τη «Φυλακισμένη», αλλά ολοκληρώνεται και η επεξεργασία της θεματικής των περιπετειών της συνείδησης, ειδικότερα των διεργασιών του έρωτα και της ζηλοτυπίας. Η ολοκλήρωση αυτή αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάδυση, στον επόμενο και τελευταίο τόμο, τον «Ανακτημένο χρόνο», ενός πρωτότυπου και ιδιαίτερα επίκαιρου στοχασμού για τον ρόλο και τη σημασία της μαθητείας της τέχνης στην οικοδόμηση της ατομικής και συλλογικής ζωής, στα συμφραζόμενα μιας ολοένα και πιο γενικευμένης μετάβασης της ανθρωπότητας από τις παραδοσιακές δομές της ύπαρξης στην κατάσταση του νεοτερισμού.

Ψυχολόγος, εφάμιλλος του Φρόυντ

Η «Αλμπερτίν αγνοούμενη», σύντομο, αλλά εξόχως συμπαγές επεισόδιο, και, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ίδιου του συγγραφέα, πιθανότατα το πιο καλογραμμένο τμήμα του μυθιστορήματος, απαρτίζεται από τέσσερα κεφάλαια, τα οποία αναφέρονται, αντίστοιχα, στις ψυχικές διακυμάνσεις του ήρωα, με αφορμή τη φυγή και τον θάνατο της Αλμπερτίν, στις επιπτώσεις της υιοθεσίας και της μετονομασίας της Ζιλμπέρτ Σουάν σε δεσποινίδα ντε Φορσβίλ, στο ταξίδι του ήρωα και της μητέρας του στη Βενετία, και, τέλος, στις αναδιατάξεις του κοινωνικού ιστού που προκαλούνται μέσα από την τέλεση δύο γάμων. Ο άξονας που διατρέχει τον τόμο είναι, ωστόσο, η εξαντλητική ανάλυση μιας από τις ψυχολογικές παραμέτρους της έννοιας του Χρόνου, της διεργασίας της Λήθης. Ο Μαρσέλ Προυστ δεν αναδεικνύεται απλώς εδώ, γι’ άλλη μια φορά, μεγάλος συγγραφέας, αλλά και ψυχολόγος, εφάμιλλος του Φρόυντ.

Μεγάλο μέρος από τις ύστερες δυνάμεις του

Η έκδοση περιλαμβάνει, σε ένα Επίμετρο, μια σύντομη παρουσίαση των ζητημάτων που εγείρει η προτελευταία αυτή ενότητα του έργου, στην οποία ο Προυστ αφιέρωσε μεγάλο μέρος από τις ύστερες δυνάμεις του. Καθώς επίσης, και τις τρεις τελευταίες απαντήσεις του συγγραφέα σε δημοσιογραφικές έρευνες και τη νεκρολογία του, την οποία συνέταξε ο πιο στοχαστικός από τους πρώτους αναγνώστες του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», ο διευθυντής της Νέας Γαλλικής Επιθεώρησης, Ζακ Ριβιέρ.

naftemporiki.gr