Πολιτιστικά
Πέμπτη, 23 Σεπτεμβρίου 2004 21:11

«Εσβησε» η Διδώ Σωτηρίου

H μυθιστοριογράφος των εθνικών καταστροφών, η «γλυκιά γιαγιά των γραμμάτων μας» με τη ζωντάνια και την εφηβική ματιά, Διδώ Σωτηρίου, άφησε την τελευταία της πνοή στις 6 το απόγευμα, σε ηλικία 95 χρόνων.

Με ένα ολάνθιστο χαμόγελο ζωής, φορώντας στραβά τον μπερέ της αισιοδοξίας εβίωσε ένα ολόκληρο αιώνα στα ματωμένα χώματα ξεριζωμών, και διαψεύσεων.

Αδελφή της επίσης συγγραφέως και δημοσιογράφου Eλλης Παππά, βρέθηκε «από τον κήπο της Eδέμ στο καμίνι του αιώνα», όπως είναι και ο τίτλος του βιβλίου με θέμα τη ζωή και το έργο της.

Γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας. Τα βιβλία της είναι βιωματικά και με μεγάλη ευαισθησία απέναντι στην ιστορία. Από τα προπολεμικά χρόνια, το 1935 έκανε τα πρώτα της βήματα στη δημοσιογραφία, ξεκινώντας από τον «Νέο Κόσμο» για να γίνει στη συνέχεια αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Γυναίκα» και στα τέλη του '44 αρχισυντάκτρια του «Ριζοσπάστη».

«Η Διδώ Σωτηρίου από παιδί βρίσκεται πρώτα ανάμεσα σε μια οικογένεια που ξεπέφτει οικονομικά και κοινωνικά, σε γονείς που κάνουν τραγική προσπάθεια να προσγειωθούν. Υστερα ζει την όλη τραγωδία του ξεριζωμού, της σφαγής και της προσφυγιάς, μ' όλα όσα περιέχει αυτή η λέξη. Ζει τις αντιφάσεις της ελληνικής κοινωνίας μετά το 22, οξυμένες στο κατακόρυφο, και τις ζει ακριβώς στο επίκεντρό τους. Κι όσα ακολουθούν, κάθε άλλο παρά χαλαρώνουν την ένταση: δικτατορία, κατοχή, εμφύλιος πόλεμος, σημερινή κρίση. Είναι υπεραρκετά για να φορτίσουν την ευαισθησία μιας καλλιτεχνικής φύσης.

Η Διδώ Σωτηρίου δεν έπαιξε στο μαύρο ούτε στο ζερό. Ποντάρει στο κόκκινο, που είναι η κατάργηση του πολέμου, ο θρίαμβος της αγάπης...

Δεν μπήκε στην κατάψυξη της άμορφης μάζας των γεγονότων, των εικόνων, των αποδείξεων. Εβαλε τη θέρμη των δικών της ιδεών, συνειδητά, φροντίζοντας να μην τις προδώσει: να μην κατασκευάσει πλαστές αποδείξεις, αφού οι γνήσιες αφθονούν, να μην παραμορφώσει τον κόσμο για να τον διορθώσει. Πρόκειται για την πιο ευτυχισμένη ως τώρα σχετική περίπτωση στα γράμματά μας, νομίζω. Θ' άξιζε λοιπόν να μιλήσει κανείς πιο ανοιχτά πάνω σ' αυτό, παίρνοντας αφορμή από τα "Ματωμένα Χώματα"», σχολιάζει ο κριτικός λογοτεχνίας Δημήτρης Ραυτόπουλος στο περιοδικό «ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ», Νο 92, Αύγουστος 1967.

Αγαπήθηκε και στην Τουρκία γιατί τα «Ματωμένα Χώματα» είναι ένα «κλαδί ελιάς στα χέρια όσων ανθρώπων αγαπούν την ειρήνη». Μάλιστα τιμήθηκε με το βραβείο Ιπεκτσί.

Στενή φίλη του Aντρέ Mαλρό και του Aντρέ Zιντ, έχει τιμηθεί και από τον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Zακ Σιράκ με το παράσημο «Kομαντέρ ντελ ορντρ ντε μερίντ», που θεωρείται η υψηλότερη διάκριση που απονέμεται σε προσωπικότητα των γραμμάτων και της τέχνης.

Εργογραφία

Οι νεκροί περιμένουν, Αθήνα, Κέδρος, 1959

Ηλέκτρα, Αθήνα, Αναγέννηση, 1961

Ματωμένα χώματα, Αθήνα, Κέδρος, 1962

Η Μικρασιάτικη καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, Αθήνα, Κέδρος, 1975

Εντολή, Αθήνα, Κέδρος, 1976

Μέσα στις φλόγες, Αθήνα, Κέδρος, 1978

Επισκέπτες, Αθήνα, Κέδρος, 1979

Κατεδαφιζόμεθα, Αθήνα, Κέδρος, 1982

Θέατρο, Αθήνα, Κέδρος, 1995

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗ