Μ. Δαμανάκη: Επιστροφή στις αγορές έστω με στοιχειωδώς αποδεκτά επιτόκια

Την πεποίθηση ότι το «διαπιστωμένο πλέον» πρωτογενές πλεόνασμα και η αναγκαία πρόοδος στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αποτελούν ικανές προϋποθέσεις για την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές, ως μοναδικού δρόμου απαλλαγής από τα μνημόνια και την επιτήρηση, εκφράζει η Ευρωπαία Επίτροπος Μαρία Δαμανάκη με συνέντευξη στο naftemporiki.gr, ενόψει της συμμετοχής της σε συνέδριο του Economist στη Θεσσαλονίκη για την Ελληνική Προεδρία της ΕΕ.

Το 2014 θα είναι μια σημαντική χρονιά για την Ευρωπαϊκή Αλιεία. Τέθηκε σε εφαρμογή η Nέα, ριζικά διαφορετική Κοινή Αλιευτική Πολιτική. Στόχος της η ανατροπή του σημερινού αδιεξόδου. Όλοι γνωρίζουμε πως τα ψάρια λιγοστεύουν και κάποια ήδη έχουν από χρόνια εξαφανιστεί ή έχουν καταλήξει να είναι σπάνια. Ειδικά στη Μεσόγειο το ποσοστό των θαλασσίων ειδών που υπεραλιεύονται φτάνει το 80%. Λιγότερα ψάρια, σημαίνει λιγότερο εισόδημα, περισσότερα έξοδα για τον ψαρά, σκληρότερες συνθήκες δουλειάς, χρέη και αδιέξοδα. Σημαίνει επίσης φτωχότερη και υποβαθμισμένη θάλασσα, πληγωμένο και ασθενές οικοσύστημα, αλλά και σοβαρές οικονομικοκοινωνικές επιπτώσεις για τις παράκτιες περιοχές.

Με τη νέα πολιτική αλιείας η βιωσιμότητα των ειδών είναι ο πρώτος βασικός μας στόχος. Βιώσιμη αλιεία σημαίνει αλιεία σε επίπεδα που δε θέτουν σε κίνδυνο την αναπαραγωγή των αποθεμάτων και εξασφαλίζουν υψηλές μακροπρόθεσμες αποδόσεις.

Επίσης, η νέα πολιτική στηρίζει την αλιεία μικρής κλίμακας, κάτι που για την Ελλάδα είναι ιδιαίτερα επωφελές. Έτσι, το μελλοντικό χρηματοδοτικό ταμείο για την αλιεία θα περιλαμβάνει μέτρα υπέρ της αλιείας μικρής κλίμακας και θα βοηθήσει τις τοπικές οικονομίες να προσαρμοσθούν στις αλλαγές. Προωθείται επίσης η αποκέντρωση των αποφάσεων ώστε να υπάρχει για κάθε Ευρωπαϊκή θαλάσσια λεκάνη ξεχωριστή πολιτική. Η Μεσόγειος, η Βαλτική κλπ θα έχουν δική τους διαδικασία αποφάσεων. Αναμορφώνεται επίσης πλήρως η πολιτική μας σε διεθνές επίπεδο και οι σχέσεις με άλλες χώρες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα είναι πια μόνο ο πρώτος καταναλωτής αλλά και ο πρώτος παίκτης στη διεθνή σκηνή στα θέματα αλιείας. Τέλος, προωθείται η ανάπτυξη της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας, η βελτίωση της επιστημονικής γνώσης, νέα πρότυπα εμπορίας και σήμανσης που θα βοηθήσουν την καινοτόμο και ήπια μορφής αλιεία.

Σε ποιον βαθμό και με ποιον τρόπο ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός για τη «γαλάζια ενέργεια» αφορά την Ελλάδα; Παρεμπιπτόντως, μέρος ευρύτερων αναλύσεων θεωρεί πρακτικά μη βιώσιμους τους φιλόδοξους στόχους της Κομισιόν για τη συνδρομή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει φιλόδοξους στόχους στον ενεργειακό τομέα, όπως η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας. Οι στόχοι αυτοί, όχι μόνο βοηθούν στην αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, αλλά επίσης οδηγούν στην εξοικονόμηση ενέργειας και την απεξάρτηση της Ευρώπης από εισαγόμενες ενεργειακές πηγές, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Άρα, αυτή η πολιτική μας στοχεύει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς και της ευημερίας μας.

Η θάλασσα προσφέρει μοναδικό δυναμικό εκμετάλλευσης των ενεργειακών της πόρων, οι οποίοι είναι κατά κανόνα ανανεώσιμοι. Αναφέρομαι στην αιολική και ηλιακή ενέργεια, αλλά και σε λιγότερο αξιοποιημένες μορφές ενέργειας, όπως η παλιρροιακή ή η εκμετάλλευση των κυμάτων ή των θαλάσσιων υπόγειων ρευμάτων, του θαλάσσιου θερμοδυναμικού, της περιεκτικότητας σε αλάτι κλπ. Μαζί με τον Επίτροπο Oettinger ανακοινώσαμε πρόσφατα το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για τη διευκόλυνση επενδύσεων στον τομέα. Αντιλαμβάνεστε ότι για την Ελλάδα οι ευκαιρίες θα είναι εξίσου σημαντικές, αρκεί να αντιληφθούμε την δυναμική που ανοίγεται και να οργανωθούμε για να είμαστε έτοιμοι την κατάλληλη στιγμή.

Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το πολιτικό διακύβευμα στις επικείμενες ευρωεκλογές, συνολικά για την Ευρώπη αλλά και ειδικότερα για την Ελλάδα;

Οι προσεχείς ευρωεκλογές αποτελούν σημαντικό σταθμό της κοινής ευρωπαϊκής μας ιστορίας. Από τον συσχετισμό των δυνάμεων που θα διαμορφωθεί θα κριθεί το αν θα προχωρήσουμε με λιγότερη ή με περισσότερη Ευρώπη. Θα προχωρήσουμε μαζί και ως ενιαία οντότητα με ένα άλλο μίγμα πολιτικής που θα αμβλύνει τις ανισότητες μεταξύ του «πλούσιου» Βορρά και του «προβληματικού» Νότου; Θα προτάξουμε την αναπτυξιακή παράμετρο με στόχο τη σύγκλιση; Η θα επιμείνουμε στην αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα και θα αναδιπλωθούμε μέσα στα εθνικά τείχη του καθενός μας;

Βεβαίως αυτό ήταν πάντα το δίλημμα που σημάδευσε την Ευρωπαϊκή πορεία και ενοποίηση. Ωστόσο τώρα η αναζωπύρωση του εθνικισμού και η ενίσχυση αντιευρωπαϊκών πολιτικών του δίνουν άλλη βαρύτητα. Η δική μου απάντηση είναι πως η λύση βρίσκεται σε περισσότερη και αναπτυξιακά προσανατολισμένη Ευρώπη. Μόνο μια τέτοια οντότητα μπορεί να έχει λόγο και ρόλο στο παγκοσμιοποιημένο ανταγωνιστικό περιβάλλον της εποχής μας. Κανείς δεν μπορεί μόνος του όσο ισχυρός και αν είναι ή αισθάνεται σήμερα. Οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου που έχουν πληγεί βάναυσα από την οικονομική κρίση και κυρίως η Ελλάδα έχουν κάθε λόγο να συνταχθούν με την Ευρωπαϊκή αυτή στρατηγική.

Έχετε ταχθεί υπέρ του στόχου της επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές, έστω μερικώς, εντός του 2014. Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση το επιτόκιο δανεισμού αναμένεται να είναι κατά πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης. Γιατί θεωρείτε ότι θα συνέφερε πρακτικά την Ελλάδα μία ανάλογη εξέλιξη;

Έχω πει πως ο μόνος δρόμος για να απαλλαγεί η χώρα από τα κάθε μορφής μνημόνια και την ιδιότυπη επιτήρηση στην οποία βρίσκεται, είναι η επιστροφή της στις αγορές. Η επιστροφή της, δηλαδή, στην οικονομική κανονικότητα της ευρωζώνης. Προφανώς για να συμβεί αυτό χρειάζεται να συντρέξουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μία από τις οποίες είναι και το διαπιστωμένο πλέον πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά όχι μόνο. Η πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις είναι ένας επίσης κρίσιμος παράγοντας, που θα επιτρέψει στη χώρα να πείσει τις αγορές και να δανειστεί έστω και μερικώς με στοιχειωδώς αποδεκτά επιτόκια. Ασφαλώς το επιτόκιο δανεισμού πρέπει να ληφθεί υπόψη. Θεωρώ όμως το στοίχημα ανοικτό και ρεαλιστικό υπό προϋποθέσεις. Θα πρέπει επίσης να συνυπολογισθούν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες, γιατί αν τα καταφέρουμε, θα μεταβληθεί καθοριστικά το οικονομικό κλίμα και θα πριμοδοτηθεί η προοπτική αναπτυξιακών επενδύσεων στη χώρα.

Θεωρείτε ότι το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα είναι σε θέση να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες υπαγορεύουν οι προδιαγραφές τις Ευρωζώνης χωρίς την πίεση των εταίρων και δανειστών της;

Θεωρώ ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Αν θέλουμε οι αιματηρές θυσίες του Ελληνικού λαού να μην πάνε χαμένες και η χώρα να βαδίσει με σταθερότητα τον ευρωπαϊκό δρόμο, είμαστε όλοι υποχρεωμένοι, Εκόντες – άκοντες, να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Όσο και αν σήμερα υπάρχει αγανάκτηση και δυσφορία για τις δύσκολες αποφάσεις που οι πολιτικές δυνάμεις καλούνται να πάρουν, είμαι βέβαιη πως οι Έλληνες πολίτες στη μεγάλη τους πλειοψηφία τελικά θα τις επιδοκιμάσουν. Πιστεύω ότι είναι πολλοί αυτοί που αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε κόβοντας μισθούς και συντάξεις. Που γνωρίζουν συγχρόνως ότι ο δρόμος της ανάκαμψης και της ευημερίας της χώρας και του κάθε πολίτη προσωπικά βρίσκεται στην Ευρώπη και την Ευρωζώνη. Η επιλογή είναι λοιπόν κατ’ αρχήν δική μας και όχι γενικά προϊόν πίεσης των εταίρων και δανειστών μας.

Θα προτιμούσατε για την Ελλάδα μία «τρόικα» χωρίς το ΔΝΤ;

Το ερώτημά σας είναι εντελώς υποθετικό. Προφανώς ως Ευρωπαία θα προτιμούσα από την αρχή της κρίσης, να ζούσα σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση έτοιμη να συνδράμει ουσιαστικά και αποκλειστικά, έτσι ώστε να προστατέψει το κράτος – μέλος της και όλη την Ευρωζώνη. Όμως, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ήταν έτοιμη. Δε διέθετε ούτε το απαραίτητο πλαίσιο, ούτε τους ανάλογους μηχανισμούς και τεχνογνωσία. Η κρίση μας βρήκε αρκετά απροετοίμαστους. Η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα διάσωσης ήταν προϋπόθεση που έθεταν πολλά και ισχυρά κράτη-μέλη προκειμένου να συγκροτηθεί και να προχωρήσει το ελληνικό πρόγραμμα. Στην Κομισιόν κάποιοι από μας – λίγοι – δεν είχαν την ίδια γνώμη. Την απόφαση όμως έλαβε η Σύνοδος Κορυφής των Κυβερνήσεων ομοφώνως. Επί του πρακτέου λοιπόν: στον κρίσιμο χρόνο, επιλογή, χωρίς το ΔΝΤ, για μένα δεν υπήρξε.

Ποιο κλίμα αφουγκράζεστε στις Βρυξέλλες αναφορικά με τα επόμενα βήματα στο ζήτημα του ελληνικού δημόσιου χρέους;

Το κλίμα σήμερα είναι σαφώς καλύτερο απ’ ότι στο παρελθόν. Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης και οι θυσίες του ελληνικού λαού αναγνωρίζονται από όλες τις πλευρές και αντιμετωπίζονται με σεβασμό. Ωστόσο το γενικό κλίμα δεν αρκεί. Οι εταίροι μας ζητούν συγκεκριμένα απτά αποτελέσματα στο κρίσιμο πεδίο των μεταρρυθμίσεων, που έχει αναδειχθεί σε Αχίλλειο πτέρνα της εθνικής μας προσπάθειας. Ελπίζω να προχωρήσουμε γρήγορα ώστε το καλό κλίμα, να οδηγήσει σε πράξεις. Να οδηγήσει στην υλοποίηση των καλών σχεδίων, που προβλέπουν την ουσιαστική ελάφρυνση μας .

Η λεγόμενη ανασυγκρότηση της ελληνικής κεντροαριστεράς εξελίσσεται προβληματικά. Είστε σε θέση να δείτε στο άμεσο μέλλον ένα σενάριο με βάση το οποίο θα μπορούσαν να αμβλυνθούν οι διαφορές των διασπασμένων δυνάμεων και να συγκροτηθεί ένα κοινό πολιτικό μέτωπο; Επίσης, εκτιμάτε ότι η άρνηση της ΔΗΜΑΡ να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ και την Κίνηση των 58 τη φέρνει πιο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ;

Θα μου επιτρέψετε να μην σας απαντήσω επί της ουσίας. Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα και ενημερώνομαι. Ωστόσο από την αρχή της θητείας μου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μετέχω και δεν κρίνω δημόσια τα πολιτικά κόμματα και τις εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική ζωή της χώρας.

Με βάση το πολιτικό σας κριτήριο, πόσο πιθανή θεωρείτε την εκδοχή της «τριπλής» κάλπης τον Μάιο;

Δεν έχει καλό πολιτικό κριτήριο για όλα αυτά όποιος δεν ζει στην Ελλάδα. Αλλά με βάση όσα δεδομένα έχω δεν βρίσκω ουσιαστικό λόγο να αμφισβητήσω τις σχετικές κατηγορηματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού και της Ελληνικής Κυβέρνησης που αποκλείουν τέτοια εξέλιξη.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
[email protected]