Νέες παρατηρήσεις της Ευρώπης, ενός από τους δορυφόρους του Δία, δείχνουν έναν τεράστιο πίδακα από υδρατμούς να πηγάζει από το νότιο πόλο της.
Νέες παρατηρήσεις της Ευρώπης, ενός από τους δορυφόρους του Δία, δείχνουν έναν τεράστιο πίδακα από υδρατμούς να πηγάζει από το νότιο πόλο της. Ο δορυφόρος είναι γνωστό από καιρό πως πληρεί τις τυπικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μικροβιακής ζωής αφού καλύπτεται από ωκεανούς, ενώ περιέχει και τα κατάλληλα οργανικά χημικά στοιχεία. Καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις για τη φιλικότητα που παρουσιάζει το περιβάλλον της στο ενδεχόμενο ανάπτυξης μορφών ζωής, φαντάζει ένας ολοένα και πιο ελκυστικός προορισμός για μία διαστημική αποστολή.
Η Ευρώπη είναι ο μικρότερος από τους τέσσερις γαλιλαϊκούς δορυφόρους του Δία, τους τέσσερις μεγαλύτερους δηλαδή που είχε παρατηρήσει πρώτος ο Γαλιλαίος με το τηλεσκόπιό του. Έχει μέγεθος περίπου ίσο με αυτό της Σελήνης, και είναι συνολικά ο έκτος μεγαλύτερος δορυφόρος στο Ηλιακό Σύστημα.
Οι πρώτες ενδελεχείς παρατηρήσεις της επιφάνειάς της έγιναν από τα διαστημόπλοια Voyager τη δεκαετία του ’80. Αν και οι επιστήμονες ανέμεναν ένα χέρσο κόσμο, όπως αυτόν της Σελήνης, οι πρώτες εικόνες τους διέψευσαν. Η Ευρώπη θύμιζε μία μεγάλη λευκή μπάλα, σχεδόν χωρίς καθόλου κρατήρες, ενώ η ανάλυση των δεδομένων έδειξε πως η επιφάνειά της ήταν καλυμένη από καθαρό πάγο.
Ειδικά η απουσία κρατήρων έδωσε το ερέθισμα για ένα πλήθος θεωριών. Οι κρατήρες είναι ένα μέσο χρονολόγησης των ουράνιων σωμάτων, καθώς οτιδήποτε μεγάλο εντός του Ηλιακού Συστήματος, γίνεται ενίοτε στόχος μετεωριτών και αστεροειδών. Ο αριθμός των κρατήρων σε ένα σώμα είναι κατά συνέπεια ένας καλός τρόπος να μελετηθεί η ιστορία του.
Ακόμη και η Γη έχει ένα μεγάλο ιστορικό ενός κοσμικού βομβαρδισμού, όμως οι περισσότεροι κρατήρες της έχουν «λειανθεί» από γεωλογικά φαινόμενα, όπως η μετακίνηση των τεκτονικών πλακών ή η διάβρωση από ατμοσφαιρικές αιτίες. Στο φεγγάρι αντίθετα, όπου δεν συναντώνται αντίστοιχα φαινόμενα είναι εμφανή τα σημάδια από την πρόσκρουση άλλων σωμάτων στην επιφάνειά του.
Στην Ευρώπη, οι υπολογισμοί έδειχναν πως θα έπρεπε να υπάρχει μία σημαντική πρόσκρουση κάθε ένα περίπου εκατομμύριο χρόνια, όμως στην επιφάνειά της δεν απαντώνται παρά 12 εμφανείς κρατήρες, γεγονός αξιοπερίεργο αν αναλογιστεί κανείς την ηλικία της, αλλά και το γεγονός πως το ψύχος στην επιφάνειά της (-160ο C) δεν επιτρέπει στο νερό να βρίσκεται σε υγρή μορφή.
Το παράδοξο λύθηκε με μεταγενέστερες παρατηρήσεις από το σκάφος Galileo, το 1996 σύμφωνα με τις οποίες στην Ευρώπη συμβαίνουν αξιοσημείωτα γεωλογικά φαινόμενα. Τα νέα δεδομένα έδειξαν πως ο δορυφόρος ήταν όντως καλυμένος από ωκεανούς, με παγόβουνα να εξέχουν σε διάφορα σημεία τους. Καθώς η θερμότητα του Ήλιου δεν αρκούσε για να λιώσει το νερό της Ευρώπης, η μόνη πιθανή εξήγηση ήταν πως η θερμότητα αυτή παράγεται στο εσωτερικό της, από ηφαίστεια ή από τριβές των πλακών της που δημιουργεί η βαρύτητα από το περίπλοκο πλανητικό σύστημα του Δία.
Πλέον η εκτίμηση είναι πως η Ευρώπη αποτελείται από ένα βραχώδη φλοιό, που καλύπτεται εξ’ ολοκλήρου από ωκεανούς βάθους μεγαλύτερου ακόμη κι από 100 χιλιόμετρα, οι οποίοι είναι με τη σειρά τους καλύμένοι από ένα λεπτό στρώμα πάγου. Ο πίδακας που εντόπισε το Χαμπλ, ίσως σημαίνει πως υπάρχουν περιοχές που το νερό σε υγρή μορφή βρίσκεται ακάλυπτο, γεγονός που σίγουρα θα βοηθούσε την έρευνα μίας ενδεχόμενης διαστημικής αποστολής.
Για την ώρα ωστόσο τα κονδύλια είναι περιορισμένα, και οι ελπίδες γύρω από την εξερεύνηση ενός από τα πιο ενδιαφέροντα ουράνια σώματα στο Ηλιακό Σύστημα είναι εντοπισμένες στη μελλοντική πρόταση της NASA με το όνομα Europa Clipper, ένα σκάφος κόστους 2 δις δολαρίων το οποίο θα αναλύσει το νερό του δορυφόρου και θα μελετήσει την επιφάνειά του.