Στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου φαίνεται να βρίσκεται το Νότιο Σουδάν, με κεντρικές φιγούρες της σύγκρουσης τον πρόεδρο και τον πρώην αντιπρόεδρό του.
Την Κυριακή το βράδυ ξέσπασαν αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ αντιμαχόμενων μονάδων του στρατού στην Τζούμπα, πρωτεύουσα του Νότιου Σουδάν.
Ο πρόεδρος της χώρας Σάλβα Κιίρ δήλωσε ότι κατεστάλη απόπειρα πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησής του και κατηγόρησε ευθέως ως ιθύνοντα νου της κίνησης τον πρώην αντιπρόεδρο της χώρας Ρίεκ Ματσάρ.
Ο τελευταίος, από την πλευρά του, σε συνέντευξη του στο δίκτυο BBC από άγνωστη τοποθεσία - καθώς καταζητείται από τις αρχές - αρνήθηκε τις κατηγορίες, σημειώνοντας μάλιστα ότι δεν υπήρξε καμιά απόπειρα πραξικοπήματος, αλλά συγκρούσεις οι οποίες προκλήθηκαν από μέλη της προεδρικής φρουράς που διαφώνησαν μεταξύ τους.
Προσέθεσε δε ότι ο πρόεδρος προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το συμβάν ως πρόφαση για να εξοντώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους ώστε να εδραιώσει την εξουσία του.
Ο Ρίεκ Ματσάρ απολύθηκε μαζί με όλο το υπουργικό συμβούλιο τον περασμένο Ιούλιο από τον πρόεδρο Κιίρ.
Η εξέλιξη χαρακτηρίστηκε από τα διεθνή μέσα ως απόρροια της εξελισσόμενης μάχης εξουσίας εντός του κυβερνώντος κόμματος. Έκτοτε οι ήδη προβληματικές σχέσεις των δύο ανδρών έγιναν συγκρουσιακές.
Ο Ματσάρ την επομένη της απόλυσης του ανακοίνωσε ότι θα διεκδικήσει την προεδρία της χώρας στις επερχόμενες εκλογές του 2015 και κατήγγειλε τον Κιίρ για δικτατορικές πρακτικές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ρίεκ Ματσάρ είναι ηγετικό στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σουδάν (SPLM).
Ανήκει στην φυλή Νούερ, την δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας, ενώ ο πρόεδρος Κιίρ στην φυλή Ντίνκα. Θεωρείται αδιαμφισβήτητα από τις σημαντικότερες πολιτικές φυσιογνωμίες του Νότιου Σουδάν αλλά παράλληλα και η πλέον διφορούμενη.
Μια κόντρα με ιστορικό βάθος
Κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην Φιλοσοφία και στο Στρατηγικό Σχεδιασμό από το πανεπιστήμιο του Μπράντφορντ, ο Ματσάρ στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 εντάχθηκε στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό του Σουδάν και γρήγορα αναδείχθηκε σε ηγετικό του στέλεχος.
Το 1991 ήρθε σε διάσταση με τον ηγέτη των ανταρτών Τζον Γκάρανγκ και αυτονομήθηκε δημιουργώντας δική του αντάρτικη ομάδα, απαρτιζόμενη κυρίως από αντάρτες Νούερ.
Ακολούθησαν αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα στην φυλή Ντίνκα και την φυλή Νούερ.
Το 1991 δυνάμεις πιστές στον Ματσάρ θεωρήθηκαν υπεύθυνες για τη σφαγή εκατοντάδων Ντίνκα στην πόλη Μπορ, πρωτεύουσα του κρατιδίου του Τζόνγκλεϊ.
Το 1997, στα πλαίσια της σύγκρουσης του με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό, ο Ματσάρ δεν δίστασε να συμμαχήσει επίσημα με την κυβέρνηση Μπασίρ του Σουδάν, θανάσιμου έως τότε εχθρού για το κίνημα αυτονόμησης του Νότιου Σουδάν.
Το 2002 επέστρεψε στο Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό ύστερα από συμφωνία με τον Τζον Γκάρανγκ. Γι’ αυτό και αντιμετωπίζεται με έντονη καχυποψία και πολλοί του προσάπτουν ότι διαμορφώνει ευκαιριακές συμμαχίες προκειμένου να εξυπηρετήσει ιδιοτελή συμφέροντα του ίδιου και της φυλής του.
Πολλοί φοβούνται την εξάπλωση της κρίσης σε όλη την χώρα και την αναζωπύρωση της φυλετικής βίας. Οι συγκρούσεις επεκταθήκανε στη Μπορ και, όπως ανακοίνωσε ο στρατός, η περιοχή έπεσε στα χέρια των ανταρτών.
Ο ΟΗΕ κάνει λόγο για περίπου 500 νεκρούς από την έναρξη των συγκρούσεων την Κυριακή.
Το νεότερο κράτος στον κόσμο και το Σουδάν
Το Νότιο Σουδάν αποτελεί το νεότερο κράτος του κόσμου, καθώς ανεξαρτητοποιήθηκε μόλις το 2011 ύστερα από δεκαετίες εμφύλιας σύρραξης.
Με την απόσχισή του από το Σουδάν πήρε τα ¾ της συνολικής παραγωγής πετρελαίου της ενιαίας πάλαι ποτέ χώρας, γεγονός που αποτελεί αγκάθι στις σχέσεις των δύο χώρων.
Τα κρατικά του έσοδα προέρχονται κατά 98% περίπου από τις εξαγωγές πετρελαίου. Ωστόσο, όντας περίκλειστο κράτος, για την εξαγωγή του πετρελαίου του εξαρτάται από τους κινεζικής κατασκευής αγωγούς που βρίσκονται στο έδαφος του Σουδάν.
Το Σουδάν χρησιμοποιεί τους αγωγούς ως μέσο πίεσης του Νότιου Σουδάν. Οι εντάσεις στις σχέσεις των δύο χωρών οδήγησαν στο πάγωμα της παραγωγής πετρελαίου για 15 μήνες, γεγονός που αφυδάτωσε οικονομικά το νεόκοπο Νότιο Σουδάν που εξαρτιόταν πλέον από διεθνείς φιλανθρωπίες για την επιβίωση του. Αν και πλούσιο σε ενεργειακούς πόρους είναι από τα φτωχότερα κράτη της Αφρικής.