Μόνο αγοραστής υπηρεσιών υγείας ο ΕΟΠΥΥ

Αγοραστή και όχι πάροχο υπηρεσιών υγείας πρόκειται να αποτελέσει ο ΕΟΠΥΥ, σύμφωνα με την έκθεση για την υγεία, η οποία Παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Μεταρρύθμισης.

Η έκθεση εστιάζει στην αναγκαιότητα για τη δημιουργία ενός δημόσιου, ενιαίου και ολοκληρωμένου συστήματος παροχής αναβαθμισμένων υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με τον ΕΟΠΥΥ στο ρόλο του αγοραστή και όχι του παρόχου.

Ο ΕΟΠΥΥ προτείνεται να λειτουργήσει με κεντρικό αυστηρό έλεγχο και ενιαίο ταμείο, το οποίο ενδεχομένως να διασπάται σε 7 κλειστούς περιφερειακούς προϋπολογισμούς, σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε περιφέρειας, όπως αυτές καθορίζονται από κάθε ΥΠΕ Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ). Θα αποτελεί πλέον μόνο αγοραστή υπηρεσιών υγείας και, σύμφωνα με την έκθεση, θα μπορεί να αξιώνει και να προχωρά στις πιο συμφέρουσες συμβάσεις.

Το σύνολο των υπηρεσιών και των δομών του ΕΟΠΥΥ περνούν στο ΕΣΥ, καθώς η έκθεση «καταλήγει στη μεταφορά των υπηρεσιών υγείας από τον ΕΟΠΥΥ π.χ. στις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ), και προβλέπει τη λειτουργική ενοποίησή τους με τις μονάδες ΠΦΥ του ΕΣΥ (Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία)».

Σύμφωνα με την έκθεση, αυτό μειώνει τον κατακερματισμό του συστήματος, συμβάλλει στη δημιουργία δικτύων ΠΦΥ και επιτρέπει την ενδυνάμωση τόσο της ΠΦΥ όσο και των εξειδικευμένων υπηρεσιών.

Οι ασφαλισμένοι θα απολαμβάνουν 24ωρη καθημερινή Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) και όχι σε πρωινή πενθήμερη και σε περιορισμένη χρονικά βάση υπηρεσίες.

Οι 4 από τις 5 προτάσεις, που έγιναν στην επιτροπή, υποστηρίζουν την ανάγκη πλήρους 24ωρης εφημερίας του νέου συστήματος ΠΦΥ. Αναγκαιότητα χαρακτηρίζεται η εφαρμογή του οικογενειακού γιατρού και της κάρτας υγείας ανά ασφαλισμένο, καθώς και η φροντίδα στο σπίτι, όπου κρίνεται απαραίτητη. Επίσης ο ΕΟΠΥΥ στο εξής θα πρέπει να αναλάβει δράσεις και για τους ανασφάλιστους.

Η έκθεση αφήνει ανοιχτά τα θέματα των ειδικοτήτων που απαιτούνται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και των εργασιακών σχέσεων των γιατρών. Σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, τόσο το υπουργείο Υγείας, αλλά και οι συντάκτες της έκθεσης, αναμένουν να δουν πόσοι γιατροί του ΕΟΠΥΥ είναι διατεθειμένοι να ενταχθούν στο ΕΣΥ και πόσοι κρίνονται κατάλληλοι γι' αυτό, για να προχωρήσουν σε προτάσεις και νέο σχεδιασμό.

Προς το παρόν, οι εργαζόμενοι -κυρίως γιατροί- στον ΕΟΠΥΥ ως πάροχο, πιθανόν να μπουν σε διαθεσιμότητα έως ότου αποφασιστεί πόσοι και ποιοι μπορούν να επαναπροσληφθούν στο νέο ενιαίο σύστημα ΠΦΥ.

Όσον αφορά στη χρηματοδότηση του «νέου» ΕΟΠΥΥ, στην έκθεση αναφέρεται ότι οι πέντε προτάσεις δεν ξεκαθαρίζουν το πώς θα χρηματοδοτηθεί το νέο σύστημα, δηλαδή ο νέος ΕΟΠΥΥ και η νέα ΠΦΥ.

Σε ό,τι αφορά στη νέα ΠΦΥ, όλοι συμφωνούν στη δημόσια κρατική χρηματοδότηση, χωρίς να αναφέρονται στους ασφαλισμένους. Μόνο η πρόταση Μπασκώζου αναφέρει ότι πρέπει να «αναπροσαρμόζονται στην κατεύθυνση της δικαιότερης αναδιανομής οι εισφορές κλάδου υγείας εργοδοτών και εργαζομένων».

Αδ. Γεωργιάδης: Δεν συζητώ με απεργούς, το κράτος δεν εκβιάζεται

«Δεν συζητώ με απεργούς, το κράτος δεν εκβιάζεται», δήλωσε ο υπουργός Υγείας, Αδ. Γεωργιάδης, αναφερόμενος στη συνέχιση της απεργίας στα ιατρεία του ΕΟΠΥΥ.

Δεν είναι ώρα για αγωνιστικές διεκδικήσεις, είναι ώρα για δουλειά, πρόσθεσε. «Ελπίζω οι γιατροί να το καταλάβουν. Θέλουμε να είναι μέρος της μεταρρύθμισης, να συζητήσουμε μαζί και να βρούμε λύσεις. Αν, όμως, επιλέξουν τη συνέχιση της απεργίας η μεταρρύθμιση θα προχωρήσει χωρίς αυτούς» υπογράμμισε.

Αναλυτικότερα τα συμπεράσματα όσον αφορά στις προτάσεις για τον ΕΟΠΥΥ και την ΠΦΥ  

• Και οι 5 προτάσεις διαπιστώνουν απερίφραστα ότι το υφιστάμενο σύστημα που λειτουργεί δεν είναι αποτελεσματικό και απαιτεί άμεσες αλλαγές.
• Και οι 5 προτάσεις προτείνουν ότι η ΠΦΥ οφείλει να είναι καθολική, ολοκληρωμένη και ενιαία για όλους τους πολίτες (δημόσια).
• Και οι 5 προτάσεις αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα του οικογενειακού ιατρού στην εύρυθμη λειτουργία του ΠΦΥ (υπάρχει μια σχετική διαφοροποίηση αν θα είναι υποχρεωτική ή όχι η επιλογή του οικογενειακού ιατρού) . 
• Οι 4 από τις 5 προτάσεις συμφωνούν ότι ο ΕΟΠΥΥ πρέπει να παραμείνει μόνο ως αγοραστής. Διαφέρει μόνο η πρόταση του ίδιου του ΕΟΠΥΥ η οποία προτείνει την ενδυνάμωση του υφιστάμενου συστήματος, με την μεταφορά των δομών του ΕΣΥ (Κέντρα Υγείας - περιφερειακά ιατρεία) στον ΕΟΠΠΥ.
• Καμία από τις 5 προτάσεις δεν προτείνει την παράλληλη ανάπτυξη (με οποιονδήποτε τρόπο) του υφιστάμενου συστήματος ΠΦΥ που παρέχεται τόσο από το ΕΣΥ όσο και από τον ΕΟΠΥΥ. 
• Οι 4 από τις 5 προτάσεις  υποστηρίζουν (διαφωνεί η πρόταση του ίδιου του ΕΟΠΥΥ) ότι το νέο σύστημα ΠΦΥ πρέπει να "κρεμαστεί" στην δομή της Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) ή γενικότερα στις δημόσιες δομές των Νοσοκομείων και του ΕΣΥ. Αν και αυτές οι 4 κοινές προτάσεις συμφωνούν στην αρχική βασική δομή διαχείρισης του νέου συστήματος ΠΦΥ, διαφέρουν αισθητά μεταξύ τους σε σχέση με την μορφή της διοίκησης και των επιπέδων διοίκησης των μονάδων ΠΦΥ. Κυρίως οι προτάσεις της ΟΕΓΝΕ και Μπασκώζου, προτείνουν την μεγαλύτερη εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας (λαϊκό έλεγχο) στην διοίκηση και στον έλεγχο των μονάδων και του συστήματος γενικότερα.
• Οι 4 από τις 5 προτάσεις υποστηρίζουν την ανάγκη πλήρους 24ης εφημερίας του νέου συστήματος ΠΦΥ. Η πρόταση του ΕΟΠΥΥ υποστηρίζει την ολοήμερη λειτουργία του συστήματος (8π.μ.-8μ.μ.) και εφημερία "όπου απαιτείται".
• Η πρόταση της μελέτης του ΕΟΠΥΥ, που διαφέρει αισθητά από τις άλλες, προτείνει την δημιουργία ξεχωριστής Γενικής Διεύθυνσης, την Γενική Διεύθυνση Παροχής Υγείας, στον Υφιστάμενο ΕΟΠΥΥ, η οποία θα αναλάβει συνολικά για όλη την χώρα και όλους τους πολίτες την ΠΦΥ. Η συγκεκριμένη πρόταση δηλ. να αναλάβει μια Γενική Διεύθυνση του ΕΟΠΥΥ όλη την ΠΦΥ στην χώρα (π. Ιατρεία ΕΟΠΥΥ, π. Κέντρα Υγείας ΕΣΥ, π. Περιφερειακά Ιατρεία) αποτελεί διοικητική «αστοχία», στο πλαίσιο των κανόνων ορθού management. Το εύρος των αρμοδιοτήτων και των θεμάτων όλης της ΠΦΥ της χώρας αναμφισβήτητα δεν μπορεί να εκπληρωθεί διοικητικά από μια Γενική Διεύθυνση ενός Οργανισμού, όσο και μεγάλη να είναι αυτή.
• Οι 2 από τις 5 προτάσεις (ΟΕΝΓΕ και Μπασκώζου) προτείνουν ένα σύστημα ΠΦΥ που «θα κάνει τον ιδιωτικό τομέα βαθμιαία περιττό». Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις προτείνουν ταυτόχρονα και την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των ιατρών στο σύστημα υγείας, προκύπτει ότι το ιδεατό σύστημα των δύο αυτών συγκεκριμένων προτάσεων αποκλείει, επί της ουσίας, την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες από ιδιώτες ιατρούς και υγειονομικούς.
• Και οι 5 προτάσεις δεν συγκεκριμενοποιούν τις προτεινόμενες υπηρεσίες υγείας που θα παρέχονται στην νέα μορφή της ΠΦΥ. Οι προτάσεις είναι γενικές (δεν συγκεκριμενοποιούν σε ειδικότητες ιατρών και υγειονομικών εκτός της Μελέτης Υγεία εν Δράση), αλλά συγκλίνουν γενικά σε ένα πλέγμα παροχής υπηρεσιών υγείας που μπορούν να αποτελέσουν "ανάχωμα" στην ΔΦΥ.
• Ο νέος ΕΟΠΥΥ σχηματοποιείται, σε ένα βαθμό, μόνο στις προτάσεις του Υγεία εν Δράσει, της Επιστημονικής Επιτροπής και της πρότασης του ίδιου του ΕΟΠΥΥ. Οι δύο προτάσεις της ΟΕΓΝΕ και Μπασκώζου, αν και υποστηρίζουν την πρόταση του ΕΟΠΥΥ σαν αγοραστή μόνο, δεν αναλύουν αυτόν τον νέο ρόλο.
• Εργασιακές Σχέσεις. Οι δύο προτάσεις του «Υγεία εν Δράσει» και της «Επιστημονικής Επιτροπής» προτείνουν στην ΠΦΥ να υπάρχουν εργασιακές σχέσεις «πλήρους απασχόλησης». Η πρόταση του ίδιου του ΕΟΠΥΥ προτείνει στην ΠΦΥ να διατηρηθούν οι υφιστάμενες σχέσεις εργασίας. Δηλαδή οι ιατροί, οι υγειονομικοί και οι διοικητικοί του ΕΟΠΥΥ να διατηρήσουν τις εργασιακές τους σχέσεις που έχουν σήμερα (Μόνιμοι, ΙΔΑΧ, ΙΔΑΧ μερικής απασχόλησης, ΙΔΑΧ κατ' αποκοπή, Ορισμένου Χρόνου κ.ά.) ενώ οι Ιατροί, Υγειονομικοί και Διοικητικοί του ΕΣΥ που θα περάσουν στον νέο ΕΟΠΥΥ θα κρατήσουν και αυτοί τις σχέσεις εργασίας τους που είχαν ως ΕΣΥ. Η πρόταση αυτή δεν κρίνεται δόκιμη καθώς είναι αδύνατον ένας Οργανισμός να δουλεύει με εργαζόμενους με εντελώς διαφορετικά συστήματα σχέσεων εργασίας και φυσικά αποδοχές και ώρες εργασίας. Οι προτάσεις ΟΕΓΝΕ και Μπασκώζου προτείνουν στο νέο σύστημα ΠΦΥ όλοι οι ιατροί να έχουν "πλήρη και αποκλειστική απασχόληση", με ένα διάστημα προσαρμογής.  
• Οι 4 από τις 5 προτάσεις (η πρόταση της ΟΕΓΝΕ δεν έχει σχετική αναφορά) προτείνουν την δημιουργία Ηλεκτρονικής Κάρτας Υγείας για κάθε πολίτη.
• Οι 4 από τις 5 προτάσεις (η πρόταση του ίδιου του ΕΟΠΥΥ δεν το αναφέρει ξεκάθαρα) προτείνουν την κατ' οίκον φροντίδα των ασθενών.
• Και οι 5 προτάσεις δεν ξεκαθαρίζουν το πως θα χρηματοδοτηθεί το νέο σύστημα δηλ. ο νέος ΕΟΠΥΥ και η νέα ΠΦΥ. Σε ότι αφορά την νέα ΠΦΥ όλοι συμφωνούν στην δημόσια κρατική χρηματοδότη, χωρίς να αναφέρονται στους ασφαλισμένους. Μόνο η πρόταση Μπασκώζου αναφέρει ότι πρέπει να: «αναπροσαρμόζονται στην κατεύθυνση της δικαιότερης αναδιανομής οι εισφορές κλάδου υγείας εργοδοτών και εργαζομένων», υπονοώντας την ανάγκη μείωσης των εργασιακών εισφορών και την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών.
• Και οι 5 μελέτες – προτάσεις διαπραγματεύονται τόσο την αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών ΠΦΥ όσο και κατά συνέπεια την αξιολόγηση του ρόλου του ΕΟΠΥΥ, που κατά το υφιστάμενο σύστημα είναι ένας από τους κύριους παρόχους ΠΦΥ. 

Εκ μέρους ξένων εμπειρογνωμόνων από την Ομάδα Δράσης για την Κομισιόν προτάθηκε ένα συγκεντρωτικό και ένα αποκεντρωμένο μοντέλο διάρθρωσης του ΕΟΠΥΥ ως αγοραστή υγείας και συζητήθηκαν οι ειδικότητες, που πρέπει να στελεχώσουν, κατά κύριο λόγο, την ΠΦΥ.  Ο ΕΟΠΥΥ, προτάθηκε να έχει τις εξής αρμοδιότητες:

• τον καθορισμό της δέσμης παροχών
• τη διαπραγμάτευση  με τους παρόχους και την τιμολογιακή πολιτική της παροχής φροντίδας υγείας
• την υλοποίηση ενός συστήματος ποιότητας σε επίπεδο ορισμού κατευθυντήριων γραμμών
• τη διασφάλιση της πληρωμής των παρόχων
• τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των παροχών υγείας

Σε αυτό το σενάριο, το υπουργείο Υγείας θα διατηρήσει τις παρακάτω αρμοδιότητες ως προς τον ΕΟΠΥΥ:

• η κανονιστική αρμοδιότητα για τις υπηρεσίες υγείας
• ο καθορισμός των στόχων της δημόσιας υγείας
• η διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ των πόρων και των δαπανών μέσα από ένα συνολικό προϋπολογισμό
• ο καθορισμός των όρων για την επίτευξη των στόχων της δημόσιας υγείας
• ο καθορισμός της οργάνωσης της παροχής υπηρεσιών υγείας: τους αντίστοιχους ρόλους του ΕΣΥ και ιδιωτικών φορέων

Συγκεντρωτικό μοντέλο

Προτείνεται η δημιουργία ενός οργανογράμματος όπου επικεφαλής θα είναι ο Πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος θα προΐσταται τμημάτων με τις εξής αρμοδιότητες:

• Ο καθορισμός πολιτικών υγείας (προγραμματισμός δράσεων και προϋπολογισμός, μελέτες κόστους και αναλογιστικές, κατάλογος τιμών και DRGs, νομική υποστήριξη)
• Η λειτουργία του οργανισμού (διεθνείς δραστηριότητες, διαπραγματεύσεις και συμβάσεις με παρόχους, αξιολόγηση ποιότητας και έλεγχος, έλεγχος της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών, βάση δεδομένων με ασθενείς, παρόχους υπηρεσιών, μονάδες και πληρωμές)
• Η διοικητική και τεχνική υποστήριξη (προμήθειες, IT, HR, λογιστήριο, προϋπολογισμός για λειτουργικά έξοδα ΕΟΠΥΥ, επικοινωνία)

Στο συγκεντρωτικό μοντέλο προτείνεται η δημιουργία ενός Ενιαίου-Κεντρικού Ταμείου το οποίο θα χρηματοδοτείται από:

• κοινωνικές εισφορές,
• κρατικό προϋπολογισμό,
• φόρους (π.χ. έσοδα από καπνό, αλκοόλ κ.λ.π.),

Το ταμείο θα κατανέμει τους πόρους του στους παρόχους υπηρεσιών υγείας ανά περιοχή, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που έχει καταρτίσει το Υπουργείο Υγείας ανά περιφέρεια (ΕΣΥ, και ιδιώτες πάροχοι ).

Αποκεντρωμένο μοντέλο

Στο αποκεντρωμένο μοντέλο, οι ΠΕΔΙ θα έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Θα αναλαμβάνουν την υπογραφή συμβάσεων, την πληρωμή των παρόχων, την επεξεργασία των αιτήσεων και τον έλεγχο της εύρυθμης λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ.  Το Ενιαίο Ταμείο θα διασπάται σε 7 κλειστούς περιφερειακούς προϋπολογισμούς, σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε περιφέρειας, όπως αυτές καθορίζονται από κάθε ΥΠΕ.

Μεταρρυθμιστική πρόταση

Όσον αφορά στον επανακαθορισμό του ρόλου του ΕΟΠΥΥ αποκλειστικά σαν αγοραστή υπηρεσιών Υγείας, η Ομάδα Εργασίας για την Αξιολόγηση του ΕΟΠΥΥ καταλήγει στην ακόλουθη μεταρρυθμιστική πρόταση:

Α. Διαχωρισμό του κλάδου αγοράς υγείας από τον κλάδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), στο ενιαίο σχήμα του ΕΟΠΥΥ

Προτείνεται οι δομές παροχής υπηρεσιών υγείας, και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας που λειτουργούν σήμερα υπό τον ΕΟΠΥΥ να μεταφερθούν σε έναν άλλο δημόσιο φορέα. Η οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος υγείας είναι ευκολότερο να επιτευχθεί με έναν αγοραστή, ο οποίος δεν εμπλέκεται στην παροχή υπηρεσιών.

Βασικά στοιχεία της συμβολαιακής πολιτικής η οποία οφείλει να ακολουθηθεί από τον ΕΟΠΥΥ είναι (α) η κάλυψη να αναφέρεται μόνο σε ιατρικές παρεμβάσεις τεκμηριωμένης αποτελεσματικότητας, (β) η σύναψη συμβάσεων να υπακούει στα κριτήρια της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της ισότητας, (γ) ο έλεγχος και η αξιολόγηση να συνιστούν θεμελιώδεις παραμέτρους της διαχειριστικής διαδικασίας.

Β. Ο ΕΟΠΥΥ να παραμείνει μόνο αγοραστής υπηρεσιών υγείας, από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

Ο ΕΟΠΥΥ πρωτίστως θα πρέπει να εγγυάται την πλήρη κάλυψη του συνόλου των ασφαλισμένων, με την υιοθέτηση ενός βασικού πακέτου παρεχομένων υπηρεσιών. Υπό το πρίσμα αυτό, προτείνεται να εστιάσει το ενδιαφέρον του στην καλύτερη δυνατή χρήση των πόρων με περαιτέρω διαπραγμάτευση με την πλευρά της προσφοράς. Επιπλέον, να θέσει απαιτήσεις ποιότητας και αποτελεσμάτων στους παρόχους των υπηρεσιών υγείας και να συνδέσει τα παραπάνω με το σύστημα αποζημίωσης. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι οι δομές του θα αξιοποιηθούν, εντασσόμενες στο νέο, ενιαίο δημόσιο σύστημα ΠΦΥ.

Η σύναψη συμβάσεων με όλες τις ιδιωτικές δομές πρέπει να είναι η βασική του αρμοδιότητα ενώ, προοπτικά, η διαχείριση του συνόλου των δημόσιων πόρων για την υγεία θα μπορούσε να αναληφθεί επίσης από τον ΕΟΠΥΥ και να αναλάβει και τη φροντίδα των ανασφάλιστων μ’ ένα ειδικό πακέτο βασικών υπηρεσιών και με εκτιμώμενο ελάχιστο κόστος με τη διαχείριση του συνόλου των δημόσιων πόρων για την υγεία. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να συνάπτει προγραμματικές συμφωνίες με τις ΥΠΕ για την παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ και νοσοκομειακής περίθαλψης. Έτσι, εισάγεται ένας εσωτερικός ανταγωνισμός στο σύστημα υγείας μεταξύ των δομών ΠΦΥ και δευτεροβάθμιας περίθαλψης, για τη «διεκδίκηση» των πόρων του ΕΟΠΥΥ.