Κόσμος
Τετάρτη, 17 Νοεμβρίου 2004 17:12

Μια «ατσάλινη μανόλια» στο τιμόνι του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ

«Εάν η εσωτερική πολιτική σε φθείρει, η εξωτερική μπορεί να σε σκοτώσει». Μόνο που η Κοντολίζα Ράϊς είναι πολύ σκληρή για να πεθάνει. Η Κοντολίζα Ράις, έως τώρα σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ -η μοναδική γυναίκα και η μοναδική μαύρη που είχε ποτέ αυτή τη θέση- τοποθετήθηκε επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Είναι η πρώτη Αφροαμερικανή που αναλαμβάνει τόσο υψηλό αξίωμα στις ΗΠΑ, και μόλις η δεύτερη γυναίκα, μετά τη Μαντλίν Ολμπράϊτ, στο τιμόνι του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ.

Η Κοντολίζα Ράις γεννήθηκε στις 14 Νοεμβρίου του 1954 σε μια ρατσιστικά διαχωρισμένη γειτονιά στο Μπέρμινγκχαμ, στην Αλαμπάμα, μοναχοπαίδι μιας εύπορης οικογένειας εκπαιδευτικών. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αλαμπάμα», λέει ο Κοντολίζα Ράις, «όταν ήταν το επίκεντρο των φυλετικών διακρίσεων. Δεν μπορούσα να πάω σε ένα μαγαζί να φάω ένα χάμπουργκερ. Ομως, οι γονείς μου δεν έπαψαν ποτέ να μου λένε πως θα μπορούσα μια μέρα να γίνω πρόεδρος των ΗΠΑ».

Ο πατέρας της, αιδεσιμώτατος Τζον Ου. Ράις, είχε αναλάβει τη λειτουργία της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας του Ουέστμινστερ, την οποία είχε ιδρύσει ο παπούς της. Η μητέρα της, ¶ντζελα Ρέι, ήταν μια δασκάλα σε ένα αφρο-αμερικανικό λύκειο στο Μπέρμιμγκχαμ. Η Ράις ήταν μια εξαιρετική μαθήτρια. Μπήκε στην ογδόη τάξη στην ηλικία των 11. Σε μόλις ένα χρόνο ολοκλήρωσε τόσο τον τελευταίο χρόνο του λυκείου όσο και τον πρώτο χρόνο του κολλεγίου.

Το 1974 στην ηλικία των 19 απέκτησε πτυχίο (Φι Βήτα Κάππα) σε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ. Ο μέντορας της Ράις, Τζόζεφ Κόρμπελ, πατέρας της πρώην υπουργού Εξωτερικών Μαντλίν Κ. Ολμπράιτ, την ενέπνευσε να εγκαταλείψει τις βλέψεις της να γίνει σολίστ του πιάνου και να επιδιώξει μια εξειδίκευση σε θέματα Σοβιετικής Ενωσης και ανατολικής Ευρώπη. «Η Ρωσία με γλίτωσε από ένα πτυχίο μουσικής», είπε σε μια συνέντευξη. Η Ράϊς, άνθρωπος ιδιαίτερα φιλόδοξος και με στοχοπροσήλωση, συνειδητοποίησε ότι δεν θα γινόταν μια από τις καλύτερες πιανίστριες στον κόσμο. Και στράφηκε εκεί όπου διέβλεπε προοπτικές ανόδου.

Η Ράις απέκτησε ένα πτυχίο από το Πανεπιστήμιο της Νοτρ Νταμ το 1975 και ένα διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ το 1981. Μετά την αποφοίτησή της μπήκε στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Στάνφορντ ως υπότροφος βοηθός καθηγητή στο πρόγραμμα ελέγχου του εξοπλισμού και αφοπλισμού. Πέντε χρόνια αργότερα μετέβη στην Ουάσιγκτον με υποτροφία σε ένα Συμβούλιο για Εξωτερικές Σχέσεις για να εργαστεί στο πυρηνικό στρατηγικό σχεδιασμό υπό το ναύαρχο Ουίλιαμ Κρόου στο Κοινό Αρχηγείο Γενικού Επιτελείου. Επέστρεψε στην Ουάσιγκτον για δεύτερη φορά το 1989 για να εργαστεί υπό τον Μπρεντ Σκόουκροφτ του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας ως διευθύντρια των σοβιετικών και ανατολικοευρωπαϊκών υποθέσεων. Υπό τον πρόεδρο Τζόρτζ Μπους τον πρεσβύτερο διορίστηκε επίσης ειδικός βοηθός του προέδρου για θέματα εθνικής ασφαλείας και ανώτερη διευθύντρια για σοβιετικές υποθέσεις στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας. Από αυτά τα αξιώματα βοήθησε στην προώθηση μεταρρυθμίσεων στην Πολωνία και διαδραμάτισε καίριο ρόλο στη διαμόρφωση πολλών από τις πολιτικές της κυβέρνησης του Μπους με την πρώην Σοβιετική Ενωση.

Το 1993, η Ράις, η οποία αγαπά τον αθλητισμό, έγινε η νεότερη, πρώτη γυναίκα και πρώτη μη λευκή κοσμήτωρ στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Ενας πρώην συνάδελφος στο Στάνφορντ την αποκάλεσε «ατσάλινη μανόλια». Ο Κόιτ Μπλέικερ, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου του Στάνφορντ Διεθνών Σπουδών, είπε ότι η Ράις «ασκεί ένα θαυμάσιο είδος επιρροής του Νότου με θετική έννοια, ένα είδος χάρης. Αλλά αναμεμιγμένος με αυτήν είναι ένας πολύ ατσάλινος εσωτερικός πυρήνας. Πάντα γνωρίζει τί θέλει και είναι εξαιρετικά πειθαρχημένη, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο».

Η Κόντι, όπως την αποκαλούν οι παροικούντες την εξουσία στην Ουάσινγκτον, ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Chevron. Μάλιστα, ένα από τα δεξαμενόπλοια της εταιρείας φέρει το όνομά της. Το 2000, πριν τις προεδρικές εκλογές, η κα Ράις συγκρότησε μια ομάδα ειδικών, οι οποίοι πήραν τη δηλωτική ονομασία «Ηφαίστειοι» (Vulcans). Πρόκειται για μια αναφορά στον αρχαίο θεό, ο οποίος τιμάται με άγαλμα στην ιδιαίτερη πατρίδα της, όπου εδρεύει η ομώνυμη χαλυβουργία.

Οι ειδικοί που συγκέντρωσε η Ράις υποχρέωσαν ακόμα και τον συντηρητικό αρθρογράφο Ρόμπερτ Νόβακ να γράψει στην «Ουάσιγκτον Ποστ» ότι πρόκειται για μια φωλιά γερακιών.

«Αν η ομάδα των εγκεφάλων ανταποκρίνεται σε αυτούς που πρόκειται να επιλέξει ως υπουργούς ο κυβερνήτης εφόσον εκλεγεί πρόεδρος, τότε η κυβέρνησή του θα είναι δεξιότερη όχι μόνο από του πατέρα του, αλλά ακόμα και από του Ρόναλντ Ρέιγκαν».

Ο αρθρογράφος επιβεβαιώθηκε. Τα γεράκια απέκτησαν το πάνω χέρι στο Λευκό Οίκο και επέβαλαν τις απόψεις τους.

Η Ράϊς δουλεύει δεκατέσσερις ώρες την ημέρα, και το βράδυ σηκώνει βάρη στο γυμναστήριο. Πίνει μεταλλικό νερό, φοράει συνήθως μπλε αυστηρά ταγιέρ, αποφεύγει τις κοσμικές εμφανίσεις και διαφυλάσσει την προσωπική της ζωή με ιδιαίτερο ζήλο. Στην πρώτη τετραετία Μπους, ο αμερικανικός Τύπος τη «χτύπησε» για πολλά, αλλά δεν βρήκε τίποτα να της προσάψει για τον ιδιωτικό της βίο. Με τον Μπους έχει αποκτήσει στενή προσωπική σχέση, σε βαθμό που την καλεί στο ράντσο του τα Σαββατοκύριακα για να δουν ταινίες στο βίντεο, τρώγοντας ποπ κορν. Η Ράις παραμένει «η πρώτη γυναίκα με την οποία μιλάει ο Μπους κάθε πρωί, μετά τη σύζυγό του».

Η Κοντολίζα Ράις, το πρωί της 11ης Σεπτεβρίου 2001, έσπευσε στην Αίθουσα Επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου λίγα λεπτά μετά την πρόσκρουση του πρώτου αεροπλάνου στο World Trade Center. Μελετούσε τα δεδομένα μαζί με τον αντιπρόεδρο Ντικ Τσέινι όταν έπεσε στον δεύτερο πύργο και το άλλο αεροπλάνο. Τα όσα διημείφθησαν κατόπιν στο καταφύγιο κάτω από τη Δυτική Πτέρυγα τα περιγράφει ένας μάρτυρας στην εφημερίδα «New York Times»: «Υπήρξε μια στιγμιαία παύση της δραστηριότητας. Αλλά κανείς δεν μίλησε, ούτε καν είπαν «Ω, Θεέ μου». Απλώς επέστρεψαν στη δουλειά τους».

Η Ράις ανέλαβε σημαντικό ρόλο στον πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας.

Δική της ήταν η ιδέα της οικοδόμησης μιας ευρείας συμμαχίας. Δική της ήταν η ιδέα της προετοιμασίας της Αμερικής για μια μακρά εκστρατεία αντί για άμεσα αντίποινα. Και είναι μία από τις βασικές εκπροσώπους της κυβέρνησης για το μήνυμα που έστειλε η Ουάσιγκτον, ότι μπορεί να αναλάβει και μόνη της δράση εάν οι σύμμαχοι δεν συμφωνήσουν.

«Οι ΗΠΑ έχουν το δικαίωμα της αυτοάμυνας», απάντησε όταν τη ρώτησαν εάν είχε σημασία η έγκριση του ΟΗΕ καθώς τα αμερικανικά αεροσκάφη και πλοία κατευθύνονταν ήδη προς τη βάση Ντιέγκο Γκαρσία. «Εάν νομίζετε ότι αυτό δεν είναι αυτοάμυνα, ξανακοιτάξτε τις φωτογραφίες της 11ης Σεπτεμβρίου».

Η Κοντολίζα δεν είναι το είδος γυναίκας που προκαλεί κανείς σε «μπρα ντε φερ».