Η έκθεση «Ιδανικές μορφές κι αγαπημένες - Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη», παρουσιάζεται στο Μέγαρο Σταθάτου έως και τις 30 Μαρτίου 2014 [Βασ. Σοφίας και Ηροδότου 1].
Στο πλαίσιο των δράσεων για το «Έτος Καβάφη» το 2013, το οποίο αποτελεί επέτειο για τα 150 χρόνια από τη γέννηση και τα 80 από τον θάνατο του μεγάλου αλεξανδρινού ποιητή, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης διοργανώνει, σε συνεργασία με το Αρχείο Καβάφη του ιδρύματος Ωνάση και το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, την έκθεση «Ιδανικές μορφές κι αγαπημένες - Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη», η οποία θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Σταθάτου από σήμερα Τετάρτη 27 Νοεμβρίου έως και τις 30 Μαρτίου 2014 [Βασ. Σοφίας και Ηροδότου 1, Αθήνα].
Με αφορμή τον στίχο «Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες» από το ποίημα «Φωνές», στο οποίο παραπέμπει ο τίτλος της έκθεσης, επιχειρείται η εικονογράφηση με αρχαιολογικά αντικείμενα επιλεγμένων ποιημάτων με μυθολογικό και ιστορικής, κυρίως, έμπνευσης περιεχόμενο, που σύμφωνα με τους μελετητές αποτελεί το ένα τρίτο της καβαφικής ποιητικής δημιουργίας.
Παρουσιάζονται μορφές που «πρωταγωνιστούν» στην ποίηση του αλεξανδρινού ποιητή, και είτε συνδέονται με τον μύθο ή προβάλλουν μέσα από τις σελίδες μιας ιστορικής βιβλιοθήκης και, κυρίως από τον ευρύτερο ορίζοντα του ελληνιστικού κόσμου, όπως αυτός διαμορφώθηκε από τους διαδόχους και τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποιες άλλες ενότητες συνδέονται με ιστορικά πρόσωπα και συμβάντα από την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας έως την ύστερη αρχαιότητα, ενώ περιλαμβάνονται και αναφορές στη μεταβατική περίοδο, πριν από την επικράτηση του Χριστιανισμού, μέχρι και τη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή περίοδο.
Στην έκθεση αυτή, γίνεται προσπάθεια υπαινικτικής παρουσίασης του πραγματικού νοήματος ορισμένων σημαντικών ποιημάτων του Καβάφη, η οποία υποβοηθείται από τη μουσειογραφική παρουσίαση και τη σκηνογραφική επιμέλεια. Με τον τρόπο αυτόν, οσμώνεται το νόημα με τα αρχαία έργα και ο χρόνος της σύνθεσης και της συγγραφής του ποιήματος μεταφέρεται στην καρδιά του χρόνου δράσης των καβαφικών πρωταγωνιστών, προσφέροντας μιαν άλλη μέθεξη στον σημερινό αναγνώστη - επισκέπτη της έκθεσης.
Τα 67 αρχαία έργα, που πλαισιώνουν τα 27 επιλεγμένα ποιήματα, προέρχονται από 13 ελληνικά Μουσεία, Εφορείες Αρχαιοτήτων και ιδιωτικές συλλογές. Ανάλογα με την περίπτωση, η εικονογράφηση των ποιημάτων περιλαμβάνει γλυπτά (κυρίως μαρμάρινες κεφαλές, προτομές, αγαλματίδια ή συμπλέγματα μορφών), χάλκινα σκεύη, πήλινα ειδώλια και αγγεία, σκεύη μικροτεχνίας από φαγεντιανή, νομίσματα, νεκρικά πορτρέτα, επιτύμβιες στήλες, καθώς και εικόνες και εκκλησιαστικά σκεύη της μεταβυζαντινής περιόδου.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε 5 ενότητες
1. Ποιήματα με μυθολογικό περιεχόμενο, τα οποία αντλούν το θέμα από τον τρωικό κύκλο, το περιβάλλον του Αχιλλέα και τις σχέσεις θεών και θνητών.
2. Ποιήματα ιστορικής έμπνευσης, τα οποία εξετάζουν την ποικιλόμορφη περίοδο των ελληνιστικών χρόνων, με αφετηρία τον Μέγα Αλέξανδρο.
Στην ίδια ενότητα (στη δεύτερη αίθουσα) περιλαμβάνονται ποιήματα που αναφέρονται σε εξελληνισμένους «βάρβαρους» ηγεμόνες του Πόντου και της Παρθίας, στην περιοχή της Περσίας και Μεσοποταμίας, σε ρωμαϊκές προσωπικότητες της Δημοκρατικής περιόδου και των Αυτοκρατορικών Χρόνων, καθώς και σε σημαντικούς εκπροσώπους της ρητορικής (δεύτερης σοφιστικής) της Αδριάνειας περιόδου ( 2ος αι. μ. Χ.).
3. Ποιήματα με ψευδο-ιστορικό περιεχόμενο, με πρωταγωνιστές φανταστικούς γλύπτες ή τεχνουργούς μετάλλινων έργων οι οποίοι δημιουργούν παραγγελίες για επώνυμους άρχοντες, κινούμενοι σε ένα ευρύ περιβάλλον του ελληνιστικού κόσμου, από τη Σικελία του Ιέρωνα, τυράννου των Συρακουσών, μέχρι την επικράτεια του Αντιόχου Δ΄ Επιφανούς της Συρίας και την πρώτη περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Εξετάζεται η σχέση τέχνης και ζωής, η καλλιτεχνική ελευθερία και το ιδανικό στην τέχνη, σε συσχετισμό με τις αναγκαιότητες που μπορεί να υπαγορεύει η εκάστοτε εξουσία ή το προσωπικό όφελος, οικονομικό και κοινωνικό.
4. Ποιήματα «επιτύμβια», όπως έχουν χαρακτηρισθεί από τους μελετητές, με πρωταγωνιστές νέους, από το εθνικό ή το χριστιανικό περιβάλλον, που πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Η ενότητα εικονογραφείται με γλυπτά, νεκρικά πορτρέτα Φαγιούμ των πρώτων μεταχριστιανικών χρόνων και επιτύμβιες στήλες.
5. Ποιήματα που παραπέμπουν στη λατρεία κατά την ύστερη αρχαιότητα με σαφείς αναφορές στις εθνικές και χριστιανικές πρακτικές αλλά και στη βίαιη, σε περιπτώσεις, μετάβαση από την αρχαία στη νέα θρησκεία. Η ενότητα κλείνει με το ποίημα «Στην Εκκλησία», το οποίο αναπολεί, μέσα από ένα μεταβυζαντινό περιβάλλον, το ιστορικό παρελθόν της ελληνοχριστιανικής θρησκείας.
Την έκθεση θα πλαισιώσουν εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία, εργαστήρια για παιδιά και οικογένειες, ξεναγήσεις και διαλέξεις για το ευρύ κοινό. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν ο Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, η Μαρία Δόγκα-Τόλη και η
Μιμίκα Γιαννοπούλου.
naftemporiki.gr