Στους Φρανσουά Ενγκλέρ και Πίτερ Χιγκς δόθηκε το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής για τη θεωρία τους που εξηγεί το πώς τα σωματίδια αποκτούν μάζα την οποία είχαν ανεξάρτητα προτείνει το 1964 (ο Ενγκλέρ είχε συνεργαστεί με τον Ρόμπερτ Μπράουτ, ο οποίος όμως δε ζει πια). Το καλοκαίρι του 2012 επιστήμονες από τα πειράματα στο CERN της Ελβετίας είχαν ανακοινώσει την εύρεση του σωματιδίου Χιγκς.
Δε διέψευσε η Ακαδημία της Σουηδίας τις φήμες πως το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής θα απονεμηθεί στους θεμελιωτές της θεωρίας του σωματιδίου Χιγκς.
Το συγκεκριμένο σωματίδιο είχε προταθεί τη δεκαετία του ’60 ως αποτέλεσμα του μηχανισμού με τον οποίο αποκτά μάζα η ύλη και χρειάστηκαν σχεδόν 50 χρόνια ερευνών προτού βρεθεί τελικά το 2012 με το «πείραμα του αιώνα» στον επιταχυντή σωματιδίων LHC στο CERN της Ελβετίας. Ο πρώτος που είχε περιγράψει το σωματίδιο και τις ιδιότητές του ήταν ο βρετανός φυσικός Πίτερ Χιγκς το 1964, 35 χρονών τότε.
Ταυτόχρονα όμως με το Χιγκς, μια πληθώρα επιστημόνων συνέβαλε με δημοσιεύσεις στην περιγραφή του φαινομένου που ονομάζεται «αυθόρμητη ρήξη συμμετρίας» και έκτοτε έχει κεντρικό ρόλο στη σύγχρονη φυσική. Σύμφωνα με αυτή την ιδέα, η ίδια η μάζα είναι συνυφασμένη με τη ρήξη κάποιας βαθύτερης συμμετρίας στη φύση. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός ονομάζεται και μηχανισμός Brout-Englert-Higgs, προς τιμήν των τριών επιστημόνων που συνέβαλαν στην επινόησή του.
Στη συγκεκριμένη ανακάλυψη είχαν συνεισφέρει σημαντικά και οι αμερικανοί Τζέραλντ Γκούραλνικ και Καρλ Χάγκεν όπως και ο βρετανός Τομ Κίμπλ, μεταξύ άλλων, με σχεδόν ταυτόχρονες δημοσιεύσεις. Καθώς το βραβείο όμως μπορεί να μοιραστεί μέχρι και σε τρεις υποψήφιους, η επιτροπή είχε βρεθεί σε ένα μεγάλο δίλημμα.
Ταυτόχρονα με τους θεωρητικούς φυσικούς που πρότειναν το μηχανισμό, υπήρχε και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN), στο οποίο εργάστηκαν παραπάνω από 6.000 επιστήμονες και μηχανικοί προκειμένου να γίνει εφικτή η πειραματική ανακάλυψη του σωματιδίου, και θα μπορούσε θεωρητικά να πάρει κι εκείνο ένα μέρος του βραβείο.
Η απόφαση της επιτροπής ήταν τελικά το βραβείο να μοιραστούν ο καθηγητής Χιγκς, 83 χρονών πλέον μαζί με το βέλγο συνάδελφό του Φρανσουά Ενγλέρ, 80 χρόνων. Ο τρίτος επιστήμονας του μηχανισμού Brout-Englert-Higgs, ο βέλγος καθηγητής Ρόμπερτ Μπράουτ δε ζει πλέον.
Σύμφωνα με την επιτροπή, η επινόηση και η ανακάλυψη του σωματιδίου Χιγκς αποτέλεσε ένα θρίαμβο της φυσικής και της ανθρώπινης διανόησης.
«Το φετινό βραβείο είναι για κάτι μικρό, που κάνει όλη τη διαφορά», είπε ο Στάφαν Νόρμαρκ, γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών. «Για τη θεωρητική ανακάλυψη του μηχανισμού που συνεισφέρει στην κατανόησή μας για την προέλευση της μάζας των υποατομικών σωματιδίων, ο οποίος πρόσφατα επιβεβαιώθηκε με την ανακάλυψη του προβλεπόμενου στοιχειώδους σωματιδίου, από τα πειράματα CMS και ATLAS του επιταχυντή LHC του CERΝ», κατέληξε.
Ο Φρανσουά Ενγκλέρ δήλωσε πολύ ευτυχισμένος που κέρδισε το βραβείο, σχολιάζοντας πως εξαιτίας της καθυστέρησης περίπου μίας ώρας για τη συνέντευξη τύπου, νόμισε πως δε θα βραβευόταν, αφού δεν είδε κάποια σχετική ανακοίνωση.
Ο Πίτερ Χιγκς, από το πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου δήλωσε πως είναι συγκλονισμένος που έλαβε ένα τέτοιο βραβείο και ευχαρίστησε την Σουηδική Βασιλική Ακαδημία.«Θα ήθελα επίσης να συγχαρώ όλους όσους συνεισέφεραν στην ανακάλυψη αυτού του σωματιδίου αλλά και την οικογένειά μου, τους φίλους και τους συναδέλφους για την υποστήριξη», είπε. «Ελπίζω αυτή η αναγνώριση για τη στοιχειώδη επιστήμη να βοηθήσει στην αναγνώριση της αξίας της επιστήμης η οποία δεν έχει απαραίτητα χρηστικά οφέλη».
Εξίσου χαρούμενος αισθάνεται και ο διευθυντής του CERN, Ρόλφ Χόιερ, που δήλωσε πως «η ανακάλυψη του μποζονίου Χιγκς στο CERN πέρυσι, η οποία αποδεικνύει το μηχανισμό Brout-Englert-Higgs, ήταν το αποκορύφωμα δεκαετιών πνευματικής δουλειάς πολλών ανθρώπων στον κόσμο».
O βρετανός καθηγητής Τομ Κίμπλ, ο οποίος συμμετείχε κι αυτός στη θεωρητική ανακάλυψη του σωματιδίου Χιγκς δήλωσε κι εκείνος χαρούμενος που το φετινό βραβείο δόθηκε στο μηχανισμό απόκτησης μάζας για τα σωματίδια, αναφέροντας πως κι εκείνος μαζί με τους συναδέλφους του Γκουράλνικ και Χάγκεν, έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Παραδέχτηκε ωστόσο πως η δημοσίευσή τους, αν και πιο περιεκτική, ήταν μεταγενέστερη των Χιγκς, Ενγκλέρ και Μπράουτ.