Με τη συνδρομή του επίκουρου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Τμήματος Νομικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Μαντζούφα, το naftemporiki.gr παρουσιάζει το διαθέσιμο νομικό οπλοστάσιο αλλά και τα εμπόδια τα οποία καλείται να υπερπηδήσει η κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρωτόγνωρο φαινόμενο να διώκονται για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση στελέχη ενός κόμματος με κοινοβουλευτική παρουσία.
Έξι μέλη της Χρυσής Αυγής βρίσκονται στα κρατητήρια, διατηρώντας τη βουλευτική τους ιδιότητα. Μπορεί να ανασταλεί η βουλευτική αποζημίωση των συλληφθέντων; Είναι δυνατή η διακοπή της κρατικής επιχορήγησης στο κόμμα; Προβλέπεται η λειτουργία της Βουλής με λιγότερους βουλευτές; Θα προκληθούν εκλογές;
Με τη συνδρομή του επίκουρου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Τμήματος Νομικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Μαντζούφα, το naftemporiki.gr παρουσιάζει το διαθέσιμο νομικό οπλοστάσιο αλλά και τα εμπόδια τα οποία καλείται να υπερπηδήσει η κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρωτόγνωρο φαινόμενο να διώκονται για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση στελέχη ενός κόμματος με κοινοβουλευτική παρουσία.
Ο καθηγητής τονίζει ότι η περίπτωση της Χρυσής Αυγής δεν είναι πρωτόγνωρη μόνο για τα ελληνικά αλλά και για τα διεθνή δεδομένα και συνιστά μία μεγάλη πρόκληση για το πολιτικό σύστημα σε σχέση με την τήρηση του Συντάγματος. Εξηγώντας τους κινδύνους οι οποίοι ενδέχεται να προκύψουν από μία à la carte εφαρμογή της νομοθεσίας, μιλάει για την ανάγκη να μελετηθούν και να διατυπωθούν προσεκτικά οι όποιες τροποποιήσεις της υφιστάμενης νομοθεσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, προτρέπει χαρακτηριστικά για «συνταγματική» προσοχή, επικοινωνιακή ωριμότητα και νομική ουσία. Ο ίδιος καταγράφει τι θα σκεφτεί ο ηγετικός πυρήνας της Χρυσής Αυγής, προτού λάβει μία απόφαση παραίτησης από τη βουλευτική ιδιότητα.
Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να διακοπεί η χορήγηση της βουλευτικής αποζημίωσης στους 6 συλληφθέντες;
Αυτό που θα πρέπει να κάνει στην ουσία ο νομοθέτης είναι να προβλέψει ότι πλέον ο βουλευτής δεν θα λαμβάνει χρήματα εφόσον ασκείται σε βάρος του ποινική δίωξη. Αυτό όμως δεν είναι εύκολο, δεδομένου ότι το Σύνταγμα δεν μπορεί να ερμηνεύεται κάθε φορά υπό το πρίσμα των διαθέσεων του πολιτικού συστήματος, εν προκειμένω απέναντι στη Χρυσή Αυγή. Το Σύνταγμα λοιπόν αυτήν τη στιγμή συνδέει ευθέως την απώλεια της βουλευτικής αποζημίωσης με την απώλεια της βουλευτικής ιδιότητας. Και έκπτωση από τη βουλευτική ιδιότητα προβλέπεται εφόσον υπάρχει αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση του τρίτου βαθμού της δικαιοσύνης για κάποιο ποινικό αδίκημα. Επομένως, η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι αν ορίσει τώρα ο νομοθέτης ότι η βουλευτική αποζημίωση καταργείται ακόμη και στην περίπτωση της ποινικής δίωξης, τότε θα φτάσουμε στο σημείο μελλοντικά ένας βουλευτής να εκπίπτει από την ιδιότητά του και να χάνει τα χρήματα που δικαιούται επειδή κάποιος του ασκεί μία ποινική δίωξη. Χρειάζεται δηλαδή προσοχή, ώστε να μην μπούμε σε επικίνδυνες ατραπούς.
Τι ισχύει με την παράμετρο της κρατικής επιχορήγησης της Χρυσής Αυγής ως κόμματος;
Στην προκειμένη περίπτωση, η Χρυσή Αυγή δεν διώκεται ως πολιτικός φορέας. Διώκονται στελέχη της για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση (άρθρο 187, παράγραφος 1, του ποινικού κώδικα). Συνεπώς, το κόμμα δεν μπορεί να απαγορευτεί ως τέτοιο. Δεδομένου ότι η κρατική χρηματοδότηση αφορά στον φορέα και όχι στα στελέχη του, υπάρχει και εδώ δυσκολία. Δηλαδή, μπορεί να παραιτηθούν οι βουλευτές και να έρθουν να εκλεγούν οι πρώτοι επιλαχόντες. Το κόμμα δεν είναι υποκείμενο διάπραξης αδικημάτων. Είναι νομικό πρόσωπο. Οπωσδήποτε πρέπει να βρεθεί μία λύση, διότι έως τώρα η Χρυσή Αυγή έχει χρηματοδοτηθεί με 2,5 εκατ. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή, διότι μπορεί το κράτος να προβεί σε ενέργειες τις οποίες στη συνέχεια να καταγγείλει η Χρυσή Αυγή και να κερδίσει χρόνο.
Τα τελευταία 24ωρα καταγράφονται διχογνωμίες ανάμεσα σε εμπειρογνώμονες επί του συνταγματικού δικαίου, αναφορικά με τη στάση της πολιτείας απέναντι στη Χρυσή Αυγή. Κάποιοι θεωρούν ότι το Σύνταγμα θα πρέπει να τηρηθεί απαρέγκλιτα, ενώ άλλοι προκρίνουν την ανάγκη λήψης δραστικών μέτρων από το πολιτικό σύστημα. Η γνώμη του καθηγητή Μαντζούρα βρίσκεται κάπου στη μέση. Θεωρεί ότι χρειάζονται ορισμένα «τρικ» από την πλευρά των δημοκρατικών δυνάμεων, με ιδιαίτερα προσεκτικές διατυπώσεις, ώστε να «φωτογραφίζονται» οι σημερινοί βουλευτές της Χρυσής Αυγής και μόνο, γεγονός το οποίο θα αποτρέπει μία ανορθόδοξη χρήση της νομοθεσίας στο μέλλον.
Πόσο πιθανό είναι να παραιτηθούν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής;
Τα δεδομένα έχουν ως εξής: Αν το κάνουν, θα προκαλέσουν μεν αναστάτωση στο πολιτικό σύστημα, αλλά θα χάσουν την κρατική επιχορήγηση και τη βουλευτική αποζημίωση. Επίσης, θα αρθεί οριστικά η βουλευτική τους ασυλία, η οποία βέβαια αυτήν τη στιγμή αίρεται ούτως ή άλλως, στο πλαίσιο της αυτόφωρης διαδικασίας για τα άτομα που συνελήφθησαν.
Τι θα συμβεί στη Βουλή αν τελικά παραιτηθεί η Κ.Ο. της Χρυσής Αυγής;
Αν παραιτηθούν οι σημερινοί βουλευτές της Χρυσής Αυγής, έρχονται στη θέση τους οι επιλαχόντες από κάθε περιφέρεια στην οποία το κόμμα κατέχει κοινοβουλευτική έδρα. Αν παραιτηθούν και οι επιλαχόντες, θα πρέπει υποχρεωτικά να διεξαχθούν εκλογές στις συγκεκριμένες περιφέρειες, οι οποίες όμως εν προκειμένω δεν είναι αμελητέες, καθώς μιλάμε για τις Ά και ΄Β Αθηνών, Ά και ΄Β Θεσσαλονίκης κλπ.
Μπορούν να αποφευχθούν οι εκλογές στις περιφέρειες από τις οποίες ενδεχομένως θα παραιτηθούν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής;
Αυτό επιχειρείται να προβλεφθεί τώρα, με βάση τις εισηγήσεις συνταγματολόγων περί τροποποίησης του εκλογικού νόμου (δεν χρειάζεται αυξημένη πλειοψηφία), ώστε να δοθεί η συγκεκριμένη δυνατότητα πάνω στη βάση της καταχρηστικής στάσης κοινοβουλευτικών ομάδων. Ουσιαστικά, θα επιτρέπεται η λειτουργία της Βουλής και με λιγότερους βουλευτές από 300. Σε αυτήν την περίπτωση ωστόσο προκύπτουν άλλα θέματα τα οποία θα πρέπει επίσης να ρυθμιστούν: να αλλάξουν οι προϋποθέσεις εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας (2015) οι οποίες σήμερα απαιτούν πλειοψηφία με βάση τους 300, να οριστούν οι συσχετισμοί στη λήψη των αποφάσεων κ.ο.κ.
Υπάρχει το ενδεχόμενο εθνικών εκλογών;
Όχι. Αν δηλαδή παραιτηθεί ο βουλευτής Επικρατείας της Χρυσής Αυγής, δεν θα πάμε σε εθνικές εκλογές, διότι το Σύνταγμα αναφέρεται σε αναπληρωματικές εκλογές μόνο σε επίπεδο περιφερειών. Συνεπώς, η ερμηνεία του Συντάγματος μπορεί να είναι τέτοια ώστε να μην οδηγηθούμε σε εθνικές εκλογές. Από την άλλη πλευρά όμως είναι προβληματικό να αποφύγουμε τις εκλογές στις περιφέρειες.
Είναι δυνατή η επιστολική ψήφος των βουλευτών της Χρυσής Αυγής μέσα από τα κελιά τους;
Πρακτικά, δεν υπάρχει η δυνατότητα άσκησης των καθηκόντων τους από το κελί -εφόσον κριθούν προφυλακιστέοι. Η επιστολική ψήφος ισχύει για τις περιπτώσεις απουσίας στο εξωτερικό ή ασθένειας. Δεν προβλέπεται να ψηφίζει ένας... υπόδικος βουλευτής.
«Μέχρι πρότινος, όλες αυτές τις παραμέτρους, δεν θα τις βάζαμε ούτε ως άσκηση σε φοιτητή», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο καθηγητής στο ΑΠΘ, επισημαίνοντας άλλωστε ότι έως τώρα η ερμηνεία του Συντάγματος στις διατάξεις που αφορούν στους βουλευτές, γινόταν πάντοτε στην κατεύθυνση προστασίας τους, ως θεμελιώδους για τη λειτουργία του κοινοβουλευτισμού: «Συχνά μάλιστα φτάσαμε και σε κάποιες υπερβολές. Σήμερα αντιμετωπίζουμε ακριβώς το αντίστροφο. Αυτό είναι και το παράδοξο».
Στις επόμενες εκλογές, όποτε αυτές γίνουν, ποιες είναι οι δυνατότητες του Αρείου Πάγου σε σχέση με μία νέα υποψηφιότητα της Χρυσής Αυγής;
Ο Άρειος Πάγος δεν έχει πολλά περιθώρια. Δεν μπορεί εύκολα να απαγορεύσει τη συμμετοχή της Χρυσής Αυγής στις εκλογές, διότι βάσει του ελληνικού πλαισίου αρκεί για ένα κόμμα να δηλώσει προσήλωση στο δημοκρατικό πολίτευμα. Και όπως είπαμε, άλλο ένας αριθμός στελεχών, άλλο το κόμμα. Μόνο η Γερμανία και η Τουρκία διαθέτουν ρητές διατάξεις τέτοιου τύπου στη νομοθεσία τους. Σημειωτέον, στη Γερμανία, αμέσως μετά την απαγόρευση του νεοναζιστικού κόμματος τη 10ετία του 1956, εμφανίστηκαν πάνω από 5 νεοναζιστικά κόμματα τα οποία απλώς δεν αυτονομάζονταν νεοναζιστικά. Συνεπώς, η λύση είναι αυτό που συμβαίνει τώρα, μέσω της δικαιοσύνης, αδίκημα προς αδίκημα. Απλώς, μπορούσε και έπρεπε να έχει συμβεί εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο. Όταν για παράδειγμα βλέπαμε μέλη της Χρυσής Αυγής δίπλα σε αστυνομικούς να ρίχνουν πέτρες.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ - [email protected]