Τα πάντα στη φύση εκπέμπουν ακτινοβολία: ο διπλανός σας στο λεωφορείο, τα σωματίδια της ατμόσφαιρας, το Σύμπαν, ακόμη και οι μπανάνες!
Τα πάντα στη φύση εκπέμπουν ακτινοβολία: ο διπλανός σας στο λεωφορείο, τα σωματίδια της ατμόσφαιρας, το Σύμπαν, ακόμη και οι μπανάνες!
Κάθε άνθρωπος βομβαρδίζεται από μια πληθώρα ειδών ακτινοβολίας: ακτίνες γάμμα, σωματίδια άλφα, νετρίνα, μιόνια κ.ά. Υπολογίζεται πως ένας μέσος άνθρωπος λαμβάνει κάθε χρόνο 360 μιλιρέμ ακτινοβολίας (το μιλιρέμ είναι δείκτης απορρόφησης ακτινοβολίας) κατά μέσο όρο, που ισοδυναμεί με την ακτινοβολία που λαμβάνουμε από 36 ακτινογραφίες.
Τα 200 μιλιρέμ, προέρχονται από το ουράνιο που υπάρχει σχεδόν παντού στη φύση σε μικρές ποσότητες, το οποίο παράγει ένα άοσμο και άχρωμο αέριο, το ραδόνιο. Εκτός από περιπτώσεις που υπάρχουν αυξημένες ποσότητες ραδονίου σε οικίες και κλειστούς χώρους, οι ποσότητες ραδιενέργειας που λαμβάνουμε από το ραδόνιο δεν είναι επικίνδυνες για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Το επόμενο αίτιο για την ακτινοβολία που δεχόμαστε είναι οι ακτινογραφίες, και οι υπόλοιπες ιατρικές εξετάσεις που χρησιμοποιούν ακτίνες. Στην επόμενη θέση όμως βρίσκονται όλα τα κοινά αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά: τα ρούχα που φοράμε, το χαρτί από τις εφημερίδες που διαβάζουμε, ακόμη και το φαγητό μας.
Για παράδειγμα, κάθε ζωντανός οργανισμός χρειάζεται κάλιο. Περίπου ένα άτομο καλίου στα 8.550 είναι το ραδιενεργό στοιχείο κάλιο-40. Το κάλιο-40 διασπάται πολύ σπάνια, κάθε ένα δισεκατομμύριο χρόνια, ωστόσο μεγάλες ποσότητες ατόμων καλίου σημαίνει και αυξημένη πιθανότητα διάσπασης ενός από αυτά. Έτσι, οι μπανάνες που έχουν μεγάλη συγκέντρωση καλίου είναι ένα από τα πιο «ραδιενεργά» φαγητά. Υπολογισμοί δείχνουν πως μια μέση μπανάνα, παράγει μέσω ραδιενεργών διασπάσεων ένα ποζιτρόνιο (το αντισωματίδιο του ηλεκτρονίου) κάθε 75 λεπτά! Τα ποζιτρόνια αυτά αλληλεπιδρούν με την ύλη και εξαϋλώνονται, απελευθερώνοντας ακτίνες γάμμα και άλλες ακτινοβολίες. Με αυτό τον τρόπο, φυσική που για να παρατηρηθεί αλλού χρειάζονται εξεζητημένα και ακριβά πειράματα, μπορεί να συμβαίνει μέσα στον ίδιο μας το οργανισμό, αν και πολύ πιο σπάνια.
Αξίζει να σημειωθεί πως η ποσότητα ακτινοβολίας που λαμβάνουμε από τέτοια φαγητά είναι ελάχιστη και σε καμία περίπτωση επικίνδυνη, ενώ το κάλιο είναι απαραίτητο για την υγεία μας. Ωστόσο, όταν κανείς καταναλώσει 600 περίπου μπανάνες, έχει δεχτεί ακτινοβολία ίση με μία ακτινογραφία!
Στην τελευταία θέση από τις ακτινοβολίες που δεχόμαστε από το περιβάλλον, είναι η κοσμική ακτινοβολία: κυρίως πρωτόνια και σωματίδια άλφα που έρχονται από το διάστημα. Σε όσο μεγαλύτερο υψόμετρο μένουμε τόσο μεγαλύτερη είναι και η ακτινοβολία που δεχόμαστε, ενώ σε κάθε ταξίδι με αεροπλάνο διάρκειας έξι ωρών που κάνουμε, λαμβάνουμε περίπου 2 μιλιρέμ παραπάνω.
Άλλες πηγές ακτινοβολίας μπορεί να είναι οι πυρηνικές δοκιμές σε κάποιο απομακρυσμένο μέρος του πλανήτη (1 μιλιρέμ) ή η σύγκρουση ενός νετρίνου με κάποιο άτομο του οργανισμού μας, ένα σπάνιο φαινόμενο που προκαλεί κάθε ένα εκατομμύριο χρόνια όση ακτινοβολία δεχόμαστε από μία μπανάνα! Τέλος, το αν κοιμάμαστε μαζί με κάποιον τα βράδια, προσθέτει άλλο ένα μιλιρέμ ετήσιως!