Αυτό το δέχθηκε το Τριμελές Εφετείο για τα κακουργήματα και εξέδωσε την 1937/91 απόφασή του, με την οποία, με τις σκέψεις ότι «δεν έχω νομικό πλαίσιο που να στηρίζει αυτά τα προφυλακτικά› – καταρχήν τα λέμε έτσι, ως πλαίσιο – «αυτά τα μέτρα›, διέταξε την αποβολή από το Δικαστήριο. Διακόψαμε, ήρθαν οι τεχνικοί, αποσύνδεσαν αυτά τα αντικείμενα και προχώρησε ομαλώς και εξελίχθη ομαλώς αυτή η διαδικασία.
Η σκέψης της είναι, ότι «όταν δεν έχω νομικό πλαίσιο› – αυτό είπε το Εφετείο τότε - «που να ρυθμίζει αυτό το ζήτημα, με αντίστοιχο διάταγμα του Υπουργού Δικαιοσύνης, τότε πρέπει αυτά να αποβληθούν›. Αυτές οι σκέψεις είναι πολύ συσταλτικές προσεγγίσεις του ζητήματος, γιατί υπάρχουν και ευρύτερες προσεγγίσεις, ότι ο κανόνας της τίμιας δίκης, προσβάλλεται όταν, χωρίς να έχω προηγούμενο πλαίσιο, δημιουργώ πλέγμα τέτοιο, ώστε να εμφανίσω στους κατηγορουμένους ότι γι’ αυτούς δεν ξεκινώ, όπως είπατε κι εσείς από το τεκμήριο αθωότητας, αλλά από άλλο τεκμήριο βαρύτητας και επικινδυνότητας.
Με την έννοια αυτή λοιπόν, ζητώ από το Δικαστήριό σας, σύμφωνα και με τη νομολογία που έχετε, την οποία πολλές φορές τώρα θα την επικαλεστούμε σε άλλα ζητήματα για να επιλύσουμε άλλα προβλήματα, όπως θα είναι η αρμοδιότητα, το πολιτικό αδίκημα κτλ., εδώ η νομολογία είναι σαφής: Πλέγμα δεν μπορεί να μπει, ούτε άλλο διάφραγμα, ούτε άλλως τέτοια κατασκευή να γίνει που δεν προβλέπεται από το σύστημα το δικονομικό.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τις έτερος θέλει αγορεύειν; Ποιος άλλος θέλει να μιλήσει;
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Είμαι ο υπερασπιστής του κ. Παπαναστασίου. Θα είμαι σύντομος. Το ζήτημα αυτό κ. Δικαστές, μπορεί να αντιμετωπισθεί ή με τον μικρόκοσμο της ποινικής μας δικονομίας ή με τον μεγάκοσμο της συμβάσεως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Εγώ θα επιχειρήσω να εξορύξω ό,τι μπορώ μέσα στα στενά πλαίσια της ποινικής μας δικονομίας.
Λέω λοιπόν: Ποιο είναι το νομικό περιβάλλον επί τη βάσει του οποίου θα κρίνουμε αυτό το κλουβί; Διαβάζω: Πρώτα απ’ όλα κύριοι Δικαστές, κατά την άποψή μου, εγώ θέτω και θέμα στη Βουλή, είναι από το 366 παρ. 3: «Ο κατηγορούμενος μπορεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας να συνεννοείται με τον συνήγορό του, όχι όμως όταν πρόκειται να δώσει απάντηση σε ερώτημα›.
Εγώ εκτιμώ κύριοι Δικαστές, ότι εάν δεν μπορώ άμεσα να επικοινωνήσω με τον εντολέα μου, παρακωλύω. Ήδη, κύριοι Δικαστές, σε ένα πρόσφατο εκ των συγγραμμάτων της ποινικής δικονομίας, δεν θα αναφερθώ στον συγγραφέα, η μοναδική εξαίρεση ότι ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να συνεννοηθεί με τον συνήγορό του, είναι να δώσει απάντηση σε ερώτηση.
Ο περιορισμός, η παρακώλυση ή ο αποκλεισμός του δικαιώματος συνεννόησης του κατηγορουμένου με τον συνήγορό του στο Δικαστήριο, στον οποίον πρέπει να προσφεύγει ο κατηγορούμενος εάν ο διευθύνων παρακωλύει, περιορίζει ή αποκλείει τη συνεννόηση, συνεπάγεται απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας.
Προφανώς, ο συγγραφέας, την απόλυτη ακυρότητα κύριοι Δικαστές, την οποία εγώ θα επικαλεστώ εάν δεν φύγει, την συνάγει από το 171 προφανώς παρ. 2, - τη γνωστή παράγραφος κ. Πρόεδρε –, υπάρχει απόλυτη ακυρότητα και τελικώς έχουμε να κάνουμε με την εμφάνιση, την εκπροσώπηση, την άσκηση των δικαιωμάτων που του παρέχονται στις περιπτώσεις που επιβάλλει ο νόμος.
Συνεπώς, ένα ζήτημα είναι αυτό. Το δεύτερο ζήτημα είναι μια άλλη διάσταση, πάντα από τον Κώδικα της Ποινικής μας Δικονομίας: Οι κατηγορούμενοι κρατούνται προσωρινά, παρίστανται χωρίς χειροπέδες και μόνο φυλάσσονται. Είναι η έννοια της φύλαξης. Συνεχίζω κ. Πρόεδρε: Ποιος είναι αρμόδιος να τα δει αυτά; Εγώ νομίζω ότι .. κ. Πρόεδρε προσωπικώς. Υπάρχει μια φράση, η οποία σπανίως προφέρεται, με τη διάταξη του 366 κ. Πρόεδρε που λέει «με την ανωτέρω διάταξη παρέχονται ορισμένα δικαιώματα στον διευθύνοντα την Συνεδρίαση, που αναφέρονται στην αποκαλούμενη «αστυνομία των Συνεδριάσεων›. Δεν μ’ αρέσει ο όρος κ. Πρόεδρε.
Μάλιστα προβλέπει η διάταξη, στην παρ. 3, ότι την αστυνομική εξουσία κτλ., - αυτά είναι γνωστά – κατά την διάρκεια των διαλειμμάτων την ασκεί ο κ. Εισαγγελεύς. ¶ρα, κ. Πρόεδρε, εναπόκειται πρώτα απ’ όλα σε σας. Εγώ θεωρώ ότι είναι ζήτημα εικόνας της αστυνομίας της Συνεδρίασης, αφορά εσάς, σε περίπτωση που αρνηθείτε να το κάνετε, θα προσφύγω. θα θεωρήσω την άρνηση του Δικαστηρίου σας να απαντήσει ή να απαντήσει σύμφωνα με αυτό που σας είπα, διότι εγώ θεωρώ ότι παρακωλύεται και θα σας εξηγήσω πολύ σύντομα γιατί, η συνεννόηση με τον πελάτη μου, οπότε ευρισκόμεθα κ.κ. Δικαστές εμπρός απολύτου ακυρότητας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πιστεύω ότι με αυτά που λέτε εισφέρετε και σας ακούω.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Λοιπόν, από πολύ στενή δικονομική πλευρά, έθιξα τρεις-τέσσερις διατάξεις από τις οποίες προκύπτει αυτό. Ναι μεν, λέει για συνεννόηση, δεν λέει βέβαια η διάταξη για την παρακώλυση. Εγώ δεν μπαίνω στο κλουβί κ. Δικαστές. Εγώ δεν μπορώ να μπω. Και ένα σημείωμα που είχε να μου δώσει για τους μάρτυρες σήμερα, δεν μπήκα μέσα.
Εγώ κ. Πρόεδρε, για λόγους πολιτισμού, για λόγους πολιτιστικούς, σε μια χώρα στην οποία ξέρω με χαρά ότι υπήρξαν μικτά ορκωτά και ξέρουμε τον τρόπο με τον οποίο ακόμα κατηγορούμενοι, έρχονταν πριν από πολλά χρόνια εδώ σ’ αυτό τον τόπο, εννοώ στην Αθήνα και στον πρώτο ελληνικό διαφωτισμό, ότι ήταν διαφορετικοί, η συμπεριφορά και υπήρξαν έκτοτε και ο αρχαίος ελληνικός διαφωτισμός και ο ευρωπαϊκός, ο δυτικοευρωπαϊκός και ο σύγχρονος διαφωτισμός κ.κ. Δικαστές, που είναι ο διαφωτισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Συνεπώς, από τον μικρόκοσμο της Ποινικής Δικονομίας εγώ εκεί κατέληξα, για να μην πάω ακόμα στον πιο μικρό μικρόκοσμο, δηλαδή τον Οργανισμό Δικαστηρίων στον οποίο αναφέρθηκε ο πρώτος εκ των συναδέλφων μου και ο οποίος μίλησε για τον Οργανισμό Δικαστηρίων, ο οποίος, αν θυμάμαι καλά, στο άρθρο 18, αναφέρει πώς είναι η διάταξη της αίθουσας.
Τώρα βέβαια υπάρχει ένα άλλο ζήτημα κ. Πρόεδρε, για τον μεγάκοσμο. Ο μεγάκοσμος αναφέρεται στα θεμελιώδη δικαιώματα. Υπάρχουν συμβάσεις – και μόνο αυτό θα πω κ. Πρόεδρε, δεν ξέρω εάν θα επακολουθήσουν συνάδελφοι οι οποίοι θα χειριστούν το θέμα λεπτομερέστερα, γιατί δεν θέλω να μονοπωλήσω τη συζήτηση – είναι το ζήτημα των συμβάσεων για την εξευτελιστική και ταπεινωτική μεταχείριση των κατηγορουμένων. Έχουμε δυο διατάξεις, δυο συμβάσεις γύρω από όλα αυτά. Δε θέλω τώρα να αναμιχθώ σε ζητήματα άλλα γύρω από αυτό το θέμα και να αναφερθώ λεπτομερώς.
Με πολλή χαρά θα το έκανα, αλλά δε θέλω να χαθεί άλλος χρόνος. Δηλαδή πέρα από την Ποινική μας Δικονομία εκτιμώ, ότι είναι εξευτελιστική και ταπεινωτική η συγκεκριμένη συμπεριφορά του κράτους, εγώ αυτό λέω και εκείνων οι οποίοι το έκαναν, απέναντι στον εντολέα μου, Ανέστη Παπαναστασίου. Αυτό έχει να κάνει με πολλά κύριοι Δικαστές. Υπάρχουν και αποφάσεις οι οποίες βγήκαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με τον κλωβό, με τις χειροπέδες κτλ. Δεν θα αναφερθώ σε αυτά, υποθέτω ότι κάποιοι συνάδελφοί μου θα το κάνουν, επισημαίνω μόνο ένα πράγμα και τελειώνω:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν σας έβαλα εγώ κλεψύδρα.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Λέω κ. Πρόεδρε ότι έχετε να κάνετε με τόσο κόσμο, πρέπει να είμαστε όσο γίνεται πιο σύντομοι. Εννοώ κ. Πρόεδρε, ότι ζούμε πλέον σε ένα παγκοσμιοποιημένο νομικό περιβάλλον και είναι γνωστή κ. Πρόεδρε η διάταξη που ψηφίστηκε με νόμο, τον 2064/2000, ότι : «οποιαδήποτε παραβίαση των διατάξεων της σύμβασης της γνωστής, συνεπάγεται επανάληψη της δίκης›. Ακόμα δεν μας έχει συμβεί. Σκεφτείτε κύριοι Δικαστές, εμείς θα προσφύγουμε, γι’ αυτό το κλουβί θα φτάσω στο Στρασβούργο δέκα φορές. Εάν σταθεί κ. Πρόεδρε για τον Παπαναστασίου, θα επαναληφθεί η δίκη.
Δεν έγινε ποτέ ακόμα αυτό, ξέρουμε πολύ καλά ότι θα γίνει βέβαια, εκεί υπάρχουν ορισμένα νομικά ζητήματα, ποια διάταξη και ποια διάταξη δεν παραβιάσθηκε, αλλά εμείς θα φτάσουμε εκεί. Και ύστερα απ’ όλα αυτά κ. Πρόεδρε, θεωρώ ότι το Δικαστήριό σας, για λόγους του μικρόκοσμου πάλι ??
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (εκτός μικροφώνου)
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Θεώρησα ότι δεν υπάρχει θέμα κ. Εισαγγελέα, διότι το έγκλημα για το οποίο κατηγορείται ο Παπαναστασίου είναι πολυπρόσωπο. Δεν μπαίνουν καν ζητήματα συμμετοχής και ?.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δεν μιλάτε επί άλλης δικογραφίας.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Εκφωνήθηκε το όνομά του??
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Το έχει γράψει νομίζω ο κ. Γραμματέας ότι διετάχθη η συνεκδίκαση. Αλλά ακόμα είναι νωρίς.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Σας ευχαριστώ θερμά κύριοι Δικαστές. Ζητώ να καθαιρεθεί το συγκεκριμένο κλουβί.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έτερος; Αν είναι κανένας ο οποίος τη θέλει, ας το πούμε, αυτή την κατασκευή. Είναι κανένας από τους κατηγορουμένους που τη θέλει για λόγους δικούς του; Ρωτώ μήπως το θέλει κάποιος. «Πει, εγώ κύριε το θέλω γιατί νιώθω ότι κινδυνεύω›. Το θέλει κανένας; Κανένας. Μιλάμε λοιπόν σε αυτή τη βάση. Τώρα μιλάμε στη βάση της επιχειρηματολογίας.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Βρισκόμαστε σε μία αίθουσα που είναι μέσα στον Κορυδαλλό αλλά είναι έξω του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών. Όπως όλοι ξέρουμε, όλες οι άλλες αίθουσες του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, δεν έχουν μια τέτοια κατασκευή.
Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ειδική νομική ρύθμιση, αν κάνω λάθος παρακαλώ διορθώστε με, εννοώ για το ότι συνεδριάζει εδώ το Τριμελές Εφετείο υπάρχει συγκεκριμένη Υπουργική απόφαση, με δεδομένο ότι, όσον γνωρίζω, δεν υπάρχει ειδική νομική ρύθμιση ή διάταξη γι’ αυτή την κατασκευή, θεωρώ ότι πρέπει να αποσυρθεί για πολλούς και διαφόρους λόγους. Έχει βέβαια ακουστεί μια άποψη, την έχει εκφράσει δημόσια και ο κ. Υπουργός Δικαιοσύνης, ότι είναι για την ασφάλεια των κατηγορουμένων.
Δε νομίζω, ότι κανείς κατηγορούμενος θεωρεί ότι κινδυνεύει η ασφάλειά του, αν δεν υπάρχει αυτός ο κλωβός. Νομίζω όλοι τώρα ότι ρωτήσατε και όλοι είπαν, ότι δεν τίθεται θέμα ασφάλειας γι αυτούς. Να δούμε όμως ένα άλλο ενδεχόμενο: Μήπως υπάρχει αυτό το κλουβί, όπως το έχουν χαρακτηρίσει οι δημοσιογράφοι, επειδή θεωρούνται επικίνδυνοι οι κατηγορούμενοι; Επιπρόσθετα να πω ότι επί τρεις ώρες μέχρι τώρα που έχει ξεκινήσει αυτή η δίκη, δεν υπήρχε κανένα σημάδι επικινδυνότητας εκ μέρους των κατηγορουμένων. Αυτό είναι ένα πραγματικό δεδομένο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τόση Αστυνομία τώρα.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Μία σειρά αστυνομικών από μπροστά, μία σειρά αστυνομικών από πίσω. Όμως υπάρχει κι ένα άλλο νομικό επιχείρημα: Η παραμονή αυτού του κλουβιού, με δεδομένο ότι οι ίδιοι οι κατηγορούμενοι δεν θεωρούν ότι προσβάλλεται η ασφάλειά τους, έχει νομίζω, κατά την ταπεινή μου γνώμη, μόνο μία αιτιολόγηση: Ότι θεωρούνται οι κατηγορούμενοι από το Δικαστήριό σας που θα ανεχθεί αυτή την κατασκευή, ότι είναι επικίνδυνοι.
Εδώ όμως, θα έχουμε μία παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας, που θεσπίζει το άρθρο 6 παρ. 2 της ?., σύμφωνα με το οποίο, μέχρι να τελειώσει η ακροαματική διαδικασία η οποία δυστυχώς προβλέπεται να έχει πολύ μεγάλη διάρκεια στην παρούσα δίκη, μέχρι λοιπόν να τελειώσει αυτή η ακροαματική διαδικασία, το Δικαστήριο οφείλει νομικά να αντιμετωπίζει τους κατηγορουμένους ως αθώους και οπωσδήποτε να μην τους αντιμετωπίζει ως επικίνδυνους αν δεν έχει συγκεκριμένα στοιχεία που προκύπτουν από την ακροαματική διαδικασία.
Με αυτό το δεδομένο αν ανεχθείτε εσείς, το θεωρώ επίσης ως προφανές δεδομένο ότι δεν διατάξατε εσείς αυτή την κατασκευή, κάποιοι άλλοι εκπρόσωποι της εκτελεστικής εξουσίας την έχουν τοποθετήσει με δική τους πρωτοβουλία, που υποθέτω δεν τηρούν τους νόμους. Αν όμως το Δικαστήριό σας ανεχτεί αυτή την κατασκευή, θεωρώ ότι θα υπάρξει μια απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο, η οποία θα βασίζεται στο συνδυασμό των άρθρων 171 παρ. 1δ και με το άρθρο 6 παρ. 2 της ? προεχόντος για τους λόγους που σας ανέπτυξα και επιπλέον, γιατί με το άρθρο 6 παρ. 3β και 3γ της ?, το οποίο επιτάσσει, πρώτον οι κατηγορούμενοι να έχουν σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας τις αναγκαίες ευκολίες για την υπεράσπισή τους, οι οποίες βεβαίως δεν υπάρχουν όταν υπάρχει το κλουβί ανάμεσά μας, και δεύτερον, η παράγραφος 3γ: «πρέπει να μπορούν να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τους συνηγόρους τους›.
Για να μην σας κουράζω, θεωρώ ότι πρέπει εσείς ως Πρόεδρος που διευθύνει τη συζήτηση, να προλάβετε μία τυχόν ακυρότητα όλης της διαδικασίας στο ακροατήριο, και βάσει του άρθρου 236 παρ. 1 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, να διατάξετε την καθαίρεση, την απομάκρυνση αυτού του συγκεκριμένου κλουβιού, το οποίο, πρώτον δεν έχει νομικό έρεισμα και δεύτερον και σημαντικότερο δεν εξυπηρετεί κανέναν λόγο για την ομαλή διεξαγωγής αυτής της δίκης, με δεδομένο ότι οι κατηγορούμενοι δεν αισθάνονται ότι προσβάλλεται η ασφάλειά τους πρώτον και με δεύτερο δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμία επικινδυνότητα και κανένας κίνδυνος να επιτεθούν οι κατηγορούμενοι σε κάποιον παράγοντα της δίκης. Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για όνομα του Θεού, δεν είπε κανένας τέτοιο πράγμα. Λοιπόν, από την πλευρά σας, αν συμφωνείτε όλοι με τους προλαλήσαντες, να μην αναλίσκεστε άλλο.
??: Συντάσσομαι σαφώς και δεν θέλω να προσθέσω τίποτε πάνω σ’ αυτά, θεωρώντας ότι καλύφθηκα απ’ όλους τους προλαλήσαντες, ενόψει όμως της αναφοράς ???. Παράγραφος 2. Εκεί λέει ότι οι κατηγορούμενοι ? κατά μείζονα λόγο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση οι συγκεκριμένοι κατηγορούμενοι όταν δεν επιτρέπεται να έχουν χειροπέδες? Έχω την άποψη ότι πέρα του γεγονός ότι προσβάλει το δικαίωμα ? Εάν εσείς θεωρείτε ότι έχει ήδη συνενωθεί η δίκη, η πρώτη με τη δεύτερη, έχετε υπόψη σας ότι το σύνολο των δικηγόρων της πρώτης δίκης δεν έχουν καθόλου γνώση της δεύτερης δικογραφίας.
Η δικογραφία του Α. Παπαναστασίου είναι άγνωστη για τους δικηγόρους της πρώτης, με δεδομένο το εξής, ότι όταν ζήτησα στοιχεία της δικογραφίας, δεν δόθηκαν. Αυτό σημαίνει ότι επειδή είναι συνάφεια, το θέμα είναι το εξής, ποια θα είναι η δυνατότητα του δικαστηρίου και ποια θα είναι η δυνατότητα των δικηγόρων που εκπροσωπούν κάποιους άλλους κατηγορούμενους, των οποίων η κατηγορία μπορεί να έχει σχέση, να λάβουν γνώση των στοιχείων της δικογραφίας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όλα τα θα πάρετε.
??..: Εγώ το δέχομαι ότι θα τα πάρουμε, θα πρέπει όμως να ξέρουμε περισσότερα πως θα τα πάρουμε. Διότι η δικογραφία αυτή είναι σε εσάς. Θα την πάρουμε πριν ξεκινήσει η ακροαματική διαδικασία. Αυτή τη στιγμή η δικογραφία βρίσκεται σε εσάς, δεν βρίσκεται στην γραμματεία. Δεν υπάρχει δυνατότης να την προσεγγίσουμε εμείς και δεν νομίζω ότι υπάρχει δυνατότης να ξεκινήσει η διαδικασία με δύο συναντήσεις. Το θέτω αυτό σαν προκριματικό ζήτημα στη συγκεκριμένη δίκη και ζητάω να αποφανθείτε σήμερα και επ’ αυτού.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θέσατε θέμα γνώσης της δικογραφίας. Πάνε παρέα αυτά τα δύο. Αλίμονο, τι θα σας πω διαβάστε το και μην πάρετε αντίγραφο; θα τα πάρετε μαζί σας. Ναι κ. Οικονομίδη.
κ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ: (εκτός μικροφώνου)
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, όταν ζήτησα τον λόγο μόνος σας ομολογήσατε ότι δεν με είδατε. Αυτό είναι ομολογία τραυματισμού της αρχής της αμεσότητας της δίκης.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
Όταν είμαι πίσω απ’ την κολόνα και ανάμεσα εδώ στο στυλοβάτη του κλουβιού, εγώ βλέπω μόνο την μισή σύνθεση του δικαστηρίου. Νομίζω ότι η αρχή της αμεσότητας στη συγκεκριμένη περίπτωση έτσι όπως είναι το συγκεκριμένο κλουβί, ότι καταργείται άμεσα. Εγώ με τους συνηγόρους της πολιτικής αγωγής, δεν μπορώ να επικοινωνήσω. Δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε άμεσα με το δικαστήριο και με τους μάρτυρες και με τους συναδέλφους της πολιτικής αγωγής.
¶ρα λοιπόν τίθεται πρακτικά ένα πολύ σοβαρό ζήτημα εδώ πέρα και το ζήτημα αυτό εντείνεται και από ένα άλλο πρόβλημα που υπάρχει με τη διαμόρφωση της αίθουσας. Σας θέτουμε αυτά τα προβλήματα από την αρχή, διότι εδώ θα συνυπάρξουμε αρκετό καιρό και εδώ πρέπει να βιώσουμε δικονομία. Πρέπει ακόμη και ο χώρος και η διαρρύθμιση να είναι κατάλληλος, ώστε πραγματικά η δικονομία να εφαρμόζεται.
Οι συνήγοροι της υπεράσπισης στους οποίους ανήκω και εγώ, έχουν εντονότατο πρόβλημα να δουλέψουν καθίμενοι σε έδρανα που είναι το μισό απ’ ότι είχα εγώ στο σχολείο μου. Όταν θα έρθει η ώρα της ακροαματικής διαδικασίας, δεν θα ξέρουμε που να βάλουμε το στυλό μας. Γνωρίζω ότι όλα αυτά σύμφωνα με τον κανονισμό του δικαστηρίου αρμόδιος είναι ο υπουργός. Όμως το δικαστήριό σας πρέπει να κάνει χρήση όλων των δυνατοτήτων που έχει, όπου θα διευκολυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η κατάσταση μέσα σ’ αυτή την αίθουσα.
Έτσι όπως είναι διαμορφωμένη θίγεται η έννοια της σωστής διαδικασίας της δίκης.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα μπορούσατε να κάνετε κάποια υπόδειξη σχετικά με το τι να τους κάνουμε τόσους δικηγόρους και που να τους βάλουμε;
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Κύριε Πρόεδρε αυτό δεν είναι δική μας δουλειά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σταθείτε, θα κάνετε μία πρόταση με τα συγκεκριμένα υλικά μέσα που διαθέτουμε, τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε. Εμείς αυτό μπορούμε. Αλίμονο. Δεν με βάλανε εμένα αρχιτέκτονα να την φτιάξω την αίθουσα. Και όταν ερωτήθηκα από οποιονδήποτε, τους έλεγα εγώ δεν είμαι αυτή τη στιγμή τίποτα, Πρόεδρος του δικαστηρίου θα είμαι μόλις συγκροτηθεί το δικαστήριο. Αυτή τη στιγμή είμαι εγώ.
Πέστε μου τι μπορώ να κάνω για να σας διευκολύνω το έργο σας, το οποίο ξέρετε πόσο το τιμώ το έργο των συνηγόρων. Μου είπατε για τον κλώβο. Εντάξει, αυτό θα το σκεφτούμε. Θα μου πείτε τώρα με τα έδρανα τι μπορώ να κάνω. Γιατί είδα και τον Πρόεδρό σας που ήρθε και τα είδε.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Όποιος σκέφτηκε την τοποθέτηση του κλώβου, είχε όλο τον καιρό να σκεφτεί και όλο το υπόλοιπο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν μπορώ να πάω στη θέση αυτού. Πέστε στον Πρόεδρο τι μπορεί να κάνει. Όταν δικάζω εδώ δεν έχω ούτε υπουργό, ούτε κυβέρνηση. Είμαι όργανο το οποίο, το δικαστήριο εννοώ, έλκει την εξουσία του απευθείας απ’ το Σύνταγμα. Δεν έχω υπουργό. Ο υπουργός είναι για τα διοικητικά μέσα. Δεν έχω εγώ καμιά σχέση μαζί του.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Πρέπει να ορίσετε, σύμφωνα με τον ορισμό δικαστηρίων, μια άλλη αίθουσα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βρέστε μου εσείς, υποδείξτε μου μια πιο μεγάλη αίθουσα που να τα έχει όλα αυτά. Ελάτε κ. συνήγορε, τώρα να πατάμε και λίγο στο χώμα. Αυτό που είπατε το πρώτο να το ακούσουμε. Πατήστε και εσείς λίγο.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Εκείνο που μπορείτε να κάνετε και πρέπει να κάνετε σήμερα, είναι να διασφαλίσετε το δικαίωμα στην υπεράσπιση των κατηγορουμένων. Ήδη τέθηκε το θέμα του κλωβού. Περιορίζει το δικαίωμα επικοινωνίας. Η θέση των δικηγόρων, ο αριθμός των δικηγόρων είναι γνωστός στο Υπουργείο Δικαιοσύνης μέσω του Δικηγορικού Συλλόγου το λιγότερο ένα μήνα. Τόσο για τους συνηγόρους υπεράσπισης τους διορισμένους, όσο και για τους εικαζομένους συνηγόρους πολιτικής αγωγής.
Ήταν γνωστό στο υπουργείο ότι εδώ θα παραστούν 60 περίπου δικηγόροι απ΄ τη μία πλευρά και περισσότεροι ακόμα απ’ την άλλη. Το υπουργείο επέδειξε μεγίστη επιμέλεια στη κατασκευή του κλωβού, για τη διαρρύθμιση της αίθουσας για την οποία ειρήσθω εν παρόδω έχουν διατεθεί σύμφωνα με δημοσιεύματα μη διαψευσθέντα 2,1 εκατ. ευρώ και εμάς τους δικηγόρους μας έχουν να καθόμαστε κάτω από συνθήκες οι οποίες εξευτελίζουν το θεσμό του δικηγόρου, σε κάποια θρανιάκια τα οποία είναι ανακλινόμενα και άμα σηκωθεί κάποιος πρέπει να σηκωθεί το θρανίο.
Μας έχουν φέρει με 20 χιλιάδες σελίδες δικογραφίας να δικάσουμε σ’ αυτά εδώ πέρα τα θρανιάκια που δεν χωράνε ένα χαρτί Α4 για να γράψω μία αίτηση στο πόδι και να καταθέσω στο δικαστήριο. Εάν αυτό εσείς το θεωρείτε απεριόριστο δικαίωμα υπεράσπισης, εγώ θα μου επιτρέψετε να πω κατά την ταπεινή μου αντίληψη ότι και εδώ έχουμε ακυρότητα.
Τι μπορεί να κάνει το δικαστήριο: Το δικαστήριο αν διαγνώσει κύριε Πρόεδρε ότι είναι βάσιμη η αιτίασή μας, και παρακαλώ και τους συναδέλφους της πολιτικής αγωγής, δεν θεωρώ ότι υπολείπονται σε δημοκρατικές ευαισθησίες ημών και σε ευαισθησίες για τα δικονομικά, να πουν την άποψή τους και είμαι βέβαιος, ότι το δικαστήριο θα διακόψει προκειμένου να εξασφαλίσει από την πολιτεία είτε τη διαμόρφωση της επίπλωσης της αίθουσας αυτής κατά τρόπο που να εξασφαλίζει το δικαίωμα στην υπεράσπιση.
Παρένθεση. Ετέθη απ’ το συνάδελφο προηγουμένως τον κ. Ρουμελιώτη, το ζήτημα της αγνοίας της δικογραφίας. Για πέστε μου, πως θα πάω να βγάλω τη φωτοτυπία εγώ, που δεν υπάρχει ένα φωτοτυπικό στη διπλανή αίθουσα για να λάβω γνώση μέχρι να αρχίσει η ακροαματική διαδικασία;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα τα βρούμε όλα.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
Ο κ. Κουφοντίνας κάτι θέλει να πει.
Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Είναι δύο ζητήματα. Ένα είναι η ακουστική. Δεν με ακούτε όπως είδατε και δεν μας ακούν καλά. Αυτό είναι ένα ζήτημα. Εξαρτάται απ’ τις δυνατότητες που έχουμε τώρα και πως μπορεί να διορθωθεί, αλλά εξαρτάται και απ΄ την ακουστική ?
(Διαλογικές Συζητήσεις)
Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Κύριε Πρόεδρε θέλω να θέσω ακόμα ένα ζήτημα όσον αφορά το κλουβί. Πέρα απ’ το θέμα της αξιοπρέπειας των κατηγορουμένων, νομίζω είναι ένα ζήτημα που δεν σας τιμάει και εσάς σαν δικαστήριο αυτό, να δικάζετε κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες.
Τέλος θέλω να ρωτήσω και κάτι ακόμη. Είναι αλήθεια ότι πριν από μερικές μέρες ήρθαν εδώ και επιθεώρησαν και το κλουβί φαντάζομαι και όλα τα άλλα, Αμερικανοί ειδικοί; Είναι γνωστό. Έχει ακουστεί στον τύπο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν το ξέρω.
Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Νομίζω ότι έχει γίνει.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτά πέστε τα σε άλλα επίπεδα. Εδώ εμείς ήρθαν ή δεν ήρθαν δεν έχουμε καμιά αρμοδιότητα. Μπορούμε τώρα εμείς να πούμε ότι μιας και πέρασαν Αμερικανοί ας πούμε ότι είναι αληθές, δεν κάνουμε άραγε εδώ μέσα συνεδρίαση; Εμείς μπορούμε να πούμε τώρα ή το αφήνουμε ή το βγάζουμε. Αυτό είναι άλλο θέμα. καταλάβατε;
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε οι λόγοι που προβάλλονται έχουν μια βάση.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Όλο το θέμα που τέθηκε ενώπιον του δικαστηρίου σας, πολύ σωστά επεσημάνθη από τον κ. Αγιοστρατίτη, ότι προβλέπεται και ρυθμίζεται ειδικώς απ’ τη διάταξη του άρθρου 18 παρ. 4 του κανονισμού των δικαστηρίων. Και επιτρέψτε μου την ανάγνωση. «Στην αίθουσα συνεδριάσεων υπάρχει ιδιαίτερη έδρα για το δικαστήριο, ειδικά έδρανα για τους δικηγόρους και χωριστές θέσεις για τους διαδίκους, τους κατηγορουμένους, τους μάρτυρες και τους ακροατές›.
Η εννοιολογική διαφορά έδρας, εδράνων και θέσεων είναι γνωστή απ’ την φύση της ελληνικής γλώσσας, δεν χρειάζεται να το αναλύσω. «Τη διαρρύθμιση των αιθουσών όπου συνεδριάζουν τα δικαστήρια, καθορίζει ειδικότερα με απόφασή του ο υπουργός Δικαιοσύνης›. Συνεπώς εναπέκειτο στην κανονιστική αρμοδιότητα για την οποία έχει εξουσιοδοτηθεί απ’ τη διάταξη του κανονισμού δικαστηρίων ο κ. υπουργός, με την απόφασή του να ρυθμίσει όλες αυτές τις λεπτομέρειες.
Ανεζήτησα αυτή την απόφαση και παρά το γεγονός ότι κατ΄ επανάληψη και αυτοπροσώπως ο κύριος υπουργός, εισελθών στην αίθουσα αυτή την επέδειξε και την ανέλυσε, δεν υπήρξε επίκληση γραπτής αποφάσεώς του δια της οποίας να ορίζει ότι θα πρέπει να τοποθετηθεί αυτό το υαλόφρακτο κατασκεύασμα. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτή η απόφαση αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη και εάν σε κάθε περίπτωση πάσχει από πλευράς νομιμότητας, αντιλαμβάνεστε ότι υπόκειται στην κρίση τη δικαστική για το κύρος της.
Συνεπώς διατηρείται το αίτημα από πλευράς υπερασπίσεως, αν είναι δυνατόν να βεβαιωθεί επισήμως το υπαρκτόν ή ανύπαρκτον σχετικής αποφάσεως. Δεν υπάρχει. Εγώ πρέπει να σας πω ότι το αναζήτησα. Αν αυτή η Υπουργική Απόφαση ως κανονιστική είναι δημοσιευτέα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, θα πρέπει για να ισχύσει η ύπαρξη αυτού του υαλόφρακτου, να το διαβάσουμε και να δούμε εάν κατ’ αυτής της αποφάσεως υπάρχουν ενστάσεις, υπάρχουν αιτήσεις ακυρώσεως και αν τελικώς κριθεί ότι ισχύει νόμος, απεφασίσθη απ’ τον κανονιστικό νομοθέτη, η κατασκευή αυτού του κατασκευάσματος.
Σ. ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Σε δύο ζητήματα πολύ γρήγορα. Θέλω να πω στο δικαστήριό σας ότι φυσικά η εξουσία της υπάρξεως ή όχι αυτού του κατασκευάσματος εναπόκειται εις υμάς. Έχω την αίσθηση ότι καλώς ρωτήσατε μεν τους κατηγορουμένους εάν θεωρούν ότι τους προστατεύει ή όχι, αλλά φυσικά τελικά το ζήτημα της ασφαλείας και της ευταξίας στην αίθουσα ανήκει στο δικαστήριό σας και ειδικά στον διευθύνοντα τη συζήτηση.
Από πλευράς δικής μου και από πλευράς του πελάτου μου του κ. Πέτσου, δεν υπάρχει απολύτως καμία αντίρρηση να αφαιρεθεί ολόκληρος ο κλωβός ή να μείνουν τμήματά του, τα οποία κατά τη γνώμη σας θα χωρίζανε τους κατηγορουμένους από το ακροατήριο για λόγους ασφαλείας.
Αλλά το λιγότερο το οποίο θα μπορούσε να γίνει, εφ’ όσον ζητάτε και τη δική μας τοποθέτηση, είναι υπερβεί τα πλάγια τμήματα, ώστε να μπορούν οι συνάδελφοί μας να επικοινωνούν με τους πελάτες τους. Δεν νομίζω ότι θα υπάρχει ιδιαίτερο θέμα, όσον αφορά την επικοινωνία φυσικά.
Και θέλω να πω και στο δεύτερο ζήτημα το οποίο ετέθηκε απ’ τους συναδέλφους μας, της κατασκευής αυτών των υποτίθεται θρανίων, δεν θέλω να προβώ σε απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς αν είναι δημοτικού ή γυμνασίου, αλλά η πραγματικότητα είναι αυτή ακριβώς την οποία σας είπαν οι συνάδελφοι.
Και βεβαίως το πρόβλημα κυρίως είναι για τους συναδέλφους υπερασπίσεως οι οποίοι περισσότερο θα είναι παρόντες καθημερινά σ’ αυτή τη δίκη, ενώ για μας της πολιτικής αγωγής περισσότερο θα είμαστε στα τμήματα που μας αφορούν στους πελάτες που εκπροσωπούμε. Αλλά ο καθένας όπως κρίνει.
Αλλά έχω την αίσθηση ότι επειδή είναι ζητήματα τα οποία γίνονται μέσα σε μία, δύο ή τρεις μέρες εάν το αποφασίσετε, πρέπει το δικαστήριο να παράσχει πλήρη άνεση στους συναδέλφους και της πολιτικής αγωγής και της υπερασπίσεως, για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε το έργο μας ή μάλλον να το πράξουμε.
Αυτοί οι οποίοι – με συγχωρείτε για τη φράση – δεν πρέπει να ήταν δικηγόροι οι οποίοι κατασκεύασαν αυτά τα πράγματα. Να ‘ρθουν οι αρχιτέκτονες της αιθούσης να τα ξηλώσουν και να βάλουν ευπρεπή θρανία μεγάλα, για να μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας. Και όταν διακόψουμε το Σαββατοκύριακο ή και την Καθαρά Δευτέρα που είναι τρεις μέρες, να ‘ρθουν να δουλέψουν 20, 30, 40 εργάτες.
Πάντως τμηματικά μπορούν να αντικατασταθούν, γιατί πραγματικά είναι αναξιοπρεπείς οι συνθήκες με τις οποίες έχουμε τη δικογραφία μπροστά μας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πράγματα που γίνονται να τα κάνουμε.
ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Βεβαίως, αυτό λέω. Δεν είμαι αρχιτέκτονας ή μηχανικός, αλλά αυτοί είναι ειδικοί, θα σας πουν. Πάντως αυτή η εικόνα εδώ κύριε Πρόεδρε είναι τραγική επιτρέψτε μου. Ούτε καν τα μολύβια δεν χωράνε.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
ΛΥΚΟΥΡΕΖΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, κύριοι δικασταί, μετά από 40 χρόνια στη μαχομένη δικηγορία, δεν είμαι καθόλου ευτυχής να παραβρίσκομαι σε μια αίθουσα σε μια τόσο σημαντική δίκη, μ’ αυτό το υαλόφραχτο κατασκεύασμα. Θα πω απλώς για την ιστορία, επειδή έτυχε να είμαι εδώ, αυτή η αίθουσα εγκαινιάστηκε το ’75 με την δίκη των πρωταιτίων και τόσο επίσης μετά από λίγο με τη δίκη των υπαιτίων του Πολυτεχνείου.
Δεν υπήρχε κανένα κλουβί. Οι κατηγορούμενοι ήταν ακριβώς εδώ και εμείς εκεί. Δεν ήταν πολιτική αγωγή, οι μάρτυρες της εποχής εκείνης. Προφανώς ποιος είναι ο στόχος αυτού του κατασκευάσματος; Είναι η προστασία της σωματικής ακεραιότητας των κυρίων κατηγορουμένων. Αυτό προφανώς πρυτάνευσε για να αποφασιστεί αυτή η κατασκευή.
Θα ήθελα και εγώ σαν δικηγόρος αυτή τη στιγμή της πολιτικής αγωγής, να ζητήσω και να συνταχθώ με την άποψη των συναδέλφων της πολιτικής υπεράσπισης και να ρωτήσω εάν πράγματι υπάρχει αυτή η Υπουργική Απόφαση η οποία να έχει προβλέψει αυτή την κατασκευή.
Εάν πράγματι οι συνάδελφοι υπερασπίσεως ισχυρίζονται ότι αυτή η κατασκευή υπονομεύει ή τραυματίζει την επικοινωνία τους με τους πελάτες τους, δηλαδή υπονομεύει τραυματίζει τα δικαιώματα των κατηγορουμένων, τότε νομίζω και η πολιτική αγωγή δεν θα είχε καμία αντίρρηση, επειδή αυτό είναι βασική προϋπόθεση για τι δίκαιη δίκη, να αφαιρεθεί για να μην υπάρξουν αυτά τα παράπονα ή οι καταγγελίες.
Θέλω μόνο δύο παρατηρήσεις σε όσα είπε ο πρώτος συνάδελφος υπερασπίσεως να τονίσω. Παρόλα αυτά όμως, δεν νομίζω ότι η κατασκευή αυτή παραβιάζει το άρθρο 26 του Συντάγματος, το οποίο είναι ένα άρθρο το οποίο απλώς καθιερώνει τη διάκριση των εξουσιών αγαπητέ κύριε συνάδελφε.
Επίσης δεν θα κάνω αναφορά στο τι έχει συμβεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τι συμβαίνει και τώρα, πρόσφατα, σε μια δίκη που θ’ αρχίσει στο Βερολίνο, διότι δεν θέλω ν’ αντλούμε από εκεί παραδείγματα, αλλά εν πάση περιπτώσει δεν νομίζω ότι παραβιάζει τόσο έντονα, όπως περιγράφεται το νομικό μας πολιτισμό.
Αυτό όμως που έχει σημασία και θέλω να ολοκληρώσω κλείνοντας αυτή την παρατήρηση είναι, εάν υπάρχει από την πλευρά της υπερασπίσεως τέτοιο παράπονο, ότι ουσιαστικά δεν μπορούνε μ’ αυτή την κατασκευή να επιτελέσουν τα χρέη τους ως υπερασπισταί, θα πρέπει αυτό να βαρύνει αποφασιστικά την κρίση σας, με βασική προϋπόθεση την ύπαρξη αυτής της Υπουργικής Αποφάσεως, η οποία ορθά τονίστηκε, είναι προϋπόθεση, με βάση την εξουσιοδότηση που παρέχει το ¶ρθρο 18 του Οργανισμού των Δικαστηρίων.
(Διαλογικές συζητήσεις)
κ.ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: (Αρχικά χωρίς μικρόφωνο) Κύριε Πρόεδρε όσον αφορά το κλουβί, νομίζω ότι δεν τίθεται θέμα. Περισσότερα προβλήματα δημιουργεί, από εκείνα που ήδη χρειάζονται, όταν υπάρχει η Υπουργική Απόφαση δεν νομίζω ότι τίθεται ζήτημα αναγωγής σε ημετέρας ισχύος διατάξεις για να κρίνομε, μια έστω βασική τυπική νομιμότητα.
Επαναλαμβάνω, ότι όσον αφορά τον κλωβό, θα πρέπει να γίνει δεκτό το αίτημα της υπερασπίσεως, κυρίως όταν δεν υπάρχει καν η Υπουργική Απόφαση η οποία θα όφειλε να το προβλέπει. Το δεύτερο θέμα είναι, ότι επειδή η πολιτική αγωγή έχει ιδιαίτερο συμφέρον να μη δημιουργούνται ακυρότητες στην δίκη αυτή, δεν αντιλαμβάνομαι, βάσει ποιας εμπνεύσεως η υπεράσπισις ισχυρίζεται βασίμως ότι δεν έχει αντίγραφα δικογραφίας.
Οφείλω το Δικαστήριό σας να διακόψει νομίζω άμεσα, εάν δεν υπάρχει φωτοτυπικό μηχάνημα, να διακόψει τόσο, ώστε να βρεθεί φωτοτυπικό μηχάνημα και να χορηγηθούν άμεσα τα αντίγραφα.
Το επόμενο θέμα που θέλω να θέσω είναι το εξής. Η σύγχρονη τεχνολογία μας έχει εφοδιάσει με ορισμένα βοηθητικά μηχανήματα. Προσωπικώς επιθυμώ να κάνω χρήση του προσωπικού μου φορητού υπολογιστή στον οποίον είναι μέσα όλη η δικογραφία και παρακαλώ να διατάξετε τα αρμόδια όργανα να μου επιτρέψουν την προσκόμισή τους στο Δικαστήριο για να κάνω χρήση του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λοιπόν ελάτε κύριε Συνήγορε, εσείς ζητήσατε το λόγο, πλησιάστε.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, φαίνεται ότι η συνισταμένη των απόψεων των συνηγόρων και υπεράσπισις και πολιτικής αγωγής, κατατείνουν στο ότι θα πρέπει να αφαιρεθεί ο κλωβός. Εκτός εάν κάποιοι μας πουν, ότι υπάρχουν υπέρτεροι λόγοι ασφαλείας, εξαιτίας των οποίων ενδεχομένως θα πρέπει να μείνει ας πούμε η οπισθία πλευρά του κλωβού, για να μην έχουν επαφή με την είσοδο της πόρτας.
¶λλως πως αριστερά και δεξιά θα πρέπει οπωσδήποτε να αφαιρεθούν τα τμήματα που υπάρχουν, διότι εμείς οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής υποθέτω και της υπεράσπισης, πλην των τεσσάρων – πέντε που κάθονται στα πέντε έδρανα, αριστερά και δεξιά, οι υπόλοιποι δεν έχουμε, ούτε οπτική επαφή, πολύ περισσότερο και το κυριότερο, ούτε ακουστική αντίληψη των όσων διαδραματίζονται.
Δεν είναι νοητό να παριστάμεθα όλοι σε αυτής της σπουδαιότητος την δίκη, χωρίς να ακούμε τι λένε οι κατηγορούμενοι, που είναι τα κυρίαρχα πρόσωπα αυτής της διαδικασίας. Και επειδή είπατε πριν σε κάποιους συναδέλφους μου της υπεράσπισης, να προχωρήσουν σε πρακτικές προτάσεις, γιατί το θεωρητικό θέμα έχει καλυφθεί πλήρως νομίζω και η οποιαδήποτε επανάληψη φέρεται αυτή τη στιγμή πια άσκοπη και άστοχη, εγώ θα πρότεινα στο Δικαστήριό σας, κατά τη διακοπή της διασκέψεως επί των νομικών ενστάσεων που υπέβαλαν οι συνάδελφοι της υπερασπίσεως?
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Ξεχνάτε την ένσταση που υπέβαλε κάποιος εκ των συναδέλφων της υπερασπίσεως, για τη μη νόμιμη σύνθεση του Δικαστηρίου και σε σχέση με την κλήρωση. Είδατε λοιπόν; Ούτε κι εσείς δεν ακούτε αυτά που λέγονται δίπλα σας. Πόσο μάλλον εμείς που είμαστε απέναντι.
Θα έλεγα λοιπόν στο Δικαστήριό σας κατά την διάσκεψή σας σχετικά με την μια ή δυο προβληθείσες ενστάσεις από την πλευρά της υπερασπίσεως, ει δυνατόν και σε συνεργασία με το Δικηγορικό Σύλλογο που το Διοικητικό Συμβούλιό μας παρίσταται σύσσωμο με τον Πρόεδρο και με άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου να λυθούν αυτά τα ζητήματα.
Και σε ό,τι αφορά κύριε Πρόεδρε τα έδρανα, θα πρότεινα πολύ απλά, αυτές οι καρέκλες, ενδεχομένως να μας εξυπηρετούν μόνο για να καθόμαστε. Μπορούν να ξεβιδωθούν, να απομακρυνθούν η μια από την άλλη και να τοποθετηθούν ενδιάμεσα πάγκοι, σαν τραπέζια απ’ αυτά που υπάρχουν και στο Εφετείο, για να μπορέσουμε στοιχειωδώς να κάνουμε τη δουλειά μας και να ανταποκριθούμε εις το έργο μας.
Δεν είναι δυνατόν να ανοίξουμε χαρτιά, τα είπαν όλοι οι συνάδελφοί μου, δεν θέλω και εγώ να δαπανήσω περισσότερα από τον υπερπολύτιμο χρόνο σας. Και η τελευταία μου λέξη κύριε Πρόεδρε, νομίζω ότι κανείς εκ των παρισταμένων δικηγόρων και της υπερασπίσεως και της πολιτικής αγωγής, δεν θέλει σε τίποτα και με τίποτα να παρακωλύσει τη διαδικασία.
Αλλά αυτά τα ζητήματα είναι πελώρια, είναι κεφαλαιώδη και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν τώρα που σήμερα ξεκινάμε. Σας ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε.
?..: Κύριε Πρόεδρε μόνο μια ερώτησις προς το Δικαστήριό σας, ετέθη υπό του κ. Οικονομίδη, το θέμα της αρμοδιότητος του Δικαστηρίου ή της αναρμοδιότητος. Συγνώμη της νομίμου συνθέσεως.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και ότι προκύψαμε δια κληρώσεως, όχι μεταξύ όλων των Δικαστών?.
?..: ¶λλη είναι η ερώτησις. Επειδή ασφαλώς και άλλοι συνάδελφοι υποθέτω της υπερασπίσεως θα θέλουν να ομιλήσουν σε αυτή τη περίπτωση, απαντούμε μόνο επί του κλωβού, ή απαντούμε και δια όλα?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σε όλα, ό,τι ετέθη.
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το άλλο μήπως πρέπει να τεθεί μετά την ανάγνωση του βουλεύματος; Για να ξέρουμε τι δικάζουμε τέλος πάντων. Κοιτάξτε εγώ πώς τα έχω στο νου προσχηματισμένα, διότι κανένας πρέπει να σκέφτεται όταν θα κάνει μια τόση δίκη, τι ζητήματα ενδεχομένως θα απαντήσει.
Πρώτα λοιπόν λέμε εδώ για την διαμόρφωση της αίθουσας τα παράπονα που υπάρχουν, τα έδρανα των δικηγόρων, οι κύριοι κατηγορούμενοι βρίσκονται μέσα σε ένα μέρος που δεν το θεωρείτε ότι θα έπρεπε να υπάρχει, αυτό το περίβλημα δηλαδή θα πρέπει να αφαιρεθεί. Και αφού πούμε γι’ αυτά, μετά θα πρέπει να πούμε, ελάτε εδώ, το Δικαστήριο αυτό προέκυψε από νόμιμη σύνθεση;
Δεύτερο, είναι αρμόδιο να δικάσει; Αυτά όμως πρέπει να τα πούμε μετά την ανάγνωση του βουλεύματος, να ξέρουμε τι δικάζουμε. Καταλάβατε; Μήπως είναι πρόωρη δηλαδή. Εδώ να πούμε, αν μπορούμε κύριοι να κάτσουμε για να κάνουμε τις ενστάσεις μας. «Για να κάνω εγώ τις ενστάσεις, λύστε μου τα χέρια, να επικοινωνώ με τους πελάτες μου και μετά θα τις κάνω εγώ τις ενστάσεις›. Μήπως δηλαδή θα πρέπει να περιοριστούμε σ’ αυτό το προκαταρκτικό σημείο; Ό,τι θέλετε εσείς. Θέλετε να τα πούμε και τα άλλα, εμένα δεν με πειράζει.
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μήπως όμως για να πάρουμε μια απόφαση, οτιδήποτε, πρέπει να πούμε πρώτα για τη νόμιμη συγκρότηση. Δηλαδή συγκροτηθήκαμε όπως είπε ο κ. Σταμούλης, μήπως είναι πρωθύστερο το να πούμε «βγάζουμε το κλουβί, αλλά ξέρετε, κακώς ήρθαμε εμείς εδώ, πάμε να φύγουμε›. Για να δούμε τι θα πείτε εσείς.
?..: Κύριε Πρόεδρε, το ίδιο το Δικαστήριο, το συγκροτημένο Δικαστήριο θα αποφασίσει αν είναι αρμόδιο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν έχει συγκρότηση πρώτα νόμιμη. Καταλάβατε;
Αλλά θέλουμε να ακούσουμε όμως τις τυχόν αντιρρήσεις σας, οι οποίες αντιρρήσεις δεν είναι καθαρά στο μικροσύστημα του νόμου. Δηλαδή το λεει ο νόμος, αλλά θα πάμε σε συνταγματικές διατάξεις, είναι ο φυσικός δικαστής όπως έθεσε. Δηλαδή είναι ο δικαστής τον οποίον κάποιος προσδοκά να έχει οριστεί κατά τρόπο νόμιμο. Και η νομιμότητα είναι και πιο πάνω, είναι το Σύνταγμα.
Μήπως δηλαδή θα πρέπει αυτό να πούμε, ότι εμείς κύριοι συνθεθήκαμε νομίμως, ή όχι πάμε να φύγουμε. Τι να λέμε «βγάλτε κλουβιά› και το ένα και το άλλο; Βλέπετε όλα έχουν εναλλακτική. Πάντοτε τα ανθρώπινα πράγματα δεν είναι μονόδρομος, ούτε άσπρο, μαύρο, είναι αποχρώσεις του γκρίζου όλα.
?..: Πάντως το Δικαστήριο κύριε Πρόεδρε, μπορεί να αποφασίσει πρώτα για τους όρους της συζήτησης οποιουδήποτε θέματος τεθεί, και μετά να υπεισέλθουμε στη νόμιμη διαδικασία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι αλλά προσέξτε, ένα Δικαστήριο που δεν θα έχει νόμιμη σύνθεση, θα μπορεί να αποφασίσει πώς θα είναι η αίθουσα και μετά ταύτα να έρθει ένα άλλο Δικαστήριο με τη νόμιμη σύνθεση και να πει, γιατί τα βγάλατε;
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μήπως είναι το πρώτο που είπε ο κ. Σταμούλης, γιατί ο κ. Σταμούλης το έθεσε έτσι. Μήπως θέλετε να το πούμε πρώτα αυτό, ή αν θέλετε όλα μαζί να τα πούμε πακέτο, και τα δυο αυτά, όπως θέλετε εσείς.
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αξιότιμε κύριε συνήγορε, να λάβει μέτρα ένα Δικαστήριο το οποίο ενδεχομένως δεν έχει νόμιμη σύνθεση; Ξέρετε είναι και αυτό λίγο χωλό και η μια λύση και η άλλη έχουν τα επιχειρήματά τους. Εγώ έχω σημειώσεις εδώ πέρα, ότι ετέθη η αρχή του φυσικού δικαστού, γιατί η κλήρωση δεν έγινε μεταξύ όλων, τι θα πω πρώτα το ένα ή το άλλο; Αυτό ερωτώ. Και έδωσα το λόγο να πουν για τα κλουβιά και αντί για τα κλουβιά λένε για το άλλο.
Τι θα κάνω εγώ, τι θα πω πρώτα; Θα πω πρώτα ότι «ξέρετε εγώ διατάσσω να βγουν τα κλουβιά› και μετά θα πω «ξέρετε, εγώ δεν έχω νόμιμη σύνθεση πάω να φύγω›. «Και γιατί τα βγάλατε τα κλουβιά› θα μου λέτε μετά εσείς, ή άλλοι οποιοσδήποτε που έκανε και τα έξοδα. Για σκεφθείτε λίγο. Γιατί ξέρετε εδώ σταματήσαμε πάρα πολλά χρόνια στις νομικές Σχολές να διδάσκουμε Αριστοτέλη, μόνο στο μεσαίωνα δίδασκαν το όργανο του Αριστοτέλη και μάθαιναν να επιχειρηματολογούν με τη λογική.
Οι σύγχρονες απόψεις περί νομικής επιχειρηματολογίας, είναι πιο περίπλοκες που εάν κανένας δεν τις έχει μελετήσει εγγύτατα, δεν θα μπορέσει να βρει την προτεραιότητα των θεμάτων. Αλλά με τη λογική του Αριστοτέλη, μπορείτε να το σκεφθείτε, χωρίς βέβαια τα σοφίσματα που λέει στη ρητορική τα πολλά, αλλά εάν πάρετε με την καθαρή λογική του οργάνου, θα δείτε ποιο από τα δυο έχει προτεραιότητα. Και νομίζω ότι είμαστε πρώτα εμείς, μπορούμε εμείς να αποφασίσουμε; Και μετά αποφασίζουμε.
?..: Κύριε Πρόεδρε για τα ζητήματα αρμοδιότητας του Δικαστηρίου, προφανώς μπορεί να τεθούν ζητήματα και θα τεθούν αρμοδιότητας του Δικαστηρίου, το ένα είναι το συνολικό ζήτημα, εάν είναι αρμόδιο το Τριμελές Εφετείο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κοιτάξτε όχι, ακόμα είναι νωρίς γι’ αυτό.
(Διαλογικές συζητήσεις)