ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ελάτε κυρία. Εκπροσωπούμε ποιον;
κα ΒΑΓΙΑΝΟΥ: Την κυρία Σωτηροπούλου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Την κυρία Σωτηροπούλου, μάλιστα.
κα ΒΑΓΙΑΝΟΥ: Δυο λόγια κ. Πρόεδρε σχετικά με την απόκρουση από την πλευρά του κ. Εισαγγελέα του αιτήματος για να μην παραμείνουν για αφαίρεση από την δικογραφία των δυο εκθέσεων εξέτασης της κας Σωτηροπούλου στις 4 και στις 8 Ιουλίου. Δυο λόγια θα ήθελα να σας πω.
Το αίτημα αυτό αποκρούστηκε περισσότερο θα έλεγα από μια ωφελιμιστική σκοπιά. Δηλαδή έγινε από τον κ. Εισαγγελέα μια ωφελιμιστική προσέγγιση με την έννοια ότι εφόσον δεν περιλαμβάνει κάτι που είναι ενοχοποιητικό ή τέλος πάντων ασύμβατο με την υπερασπιστική γραμμή και τακτική της κατηγορουμένης δεν υπάρχει λόγος, δεν μπαίνει θέμα να αφαιρεθεί.
Πιστεύω ότι ράδιο αυτής της διάταξης δεν είναι τόσο προφανώς ωφελιμιστική. Περισσότερο τίθεται από την άποψη της ασφάλειας δικαίου ως προς τον κατηγορούμενο. Είναι πράγματι, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι η κα Σωτηροπούλου την περίοδο εκείνη εξετάστηκε ως ύποπτη. Αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς.
Ήδη στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα είχε αρχίσει να εγκαθιδρύονται εκδοχές της ενοχής της. Ήδη ο διωγμός ως προς το ότι είναι ένοχη είχε εξαπολυθεί από τα ΜΜΕ και επομένως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η γυναίκα αυτή προσήχθη εκεί να εξεταστεί ως ύποπτη και όχι σαν κάποιος ανύποπτος μάρτυρας ο οποίος θα προσέφερε κάποιο τέλος πάντων ουδέτερο υλικό προς αξιοποίηση.
Μάλιστα να σας αναφέρω τον τρόπο με τον οποίο και τις δυο φορές προσήχθη στην ασφάλεια. Την πρώτη φορά πήγε περιπολικό στο σπίτι της. Δεν θα πω ότι απήχθη τέλος πάντως όπως η ίδια το λέει, έτσι το δίδει, αλλά εν πάση περιπτώσει υπήρχε ένας έντονος βαθμός εξαναγκασμού στην κα Σωτηροπούλου να τους συνοδεύσει στην Ασφάλεια και να καταθέσει.
Την δεύτερη φορά ήταν στο δρόμο. Κόπηκε η πορεία του αυτοκινήτου που βρισκόταν και πάλι με μια μεγάλη δόση εξαναγκασμού οδηγήθηκε για να καταθέσει. Ήταν λοιπόν τα όσα είπε στις δυο αυτές καταθέσεις, σαφώς τέθηκαν, λέχθηκαν, εκπορεύτηκαν από ένα status ανθρώπου που είναι ήδη και νοιώθει ύποπτος.
Με αυτή την έννοια ακόμα κι αν δεν υπάρχουν προφανώς και δεν υπάρχουν ενοχοποιητικές προσεγγίσεις σε αυτές τις δυο καταθέσεις, είναι άλλο το ψυχολογικό πλαίσιο στο οποίο δίδονται αυτά τα στοιχεία, αυτά τα δεδομένα τέλος πάντων και είναι άλλο μετά το ψυχολογικό πλαίσιο, τα όρια στα οποία δίδει κανείς στην κατάθεσή του ως κατηγορούμενος γιατί η κα Σωτηροπούλου βεβαίως σε λιγότερο από ένα μήνα μετά από αυτές τις δυο καταθέσεις πράγματι μεταβλήθηκε σε κατηγορουμένη.
Επομένως επειδή αυτή νομίζω είναι και η λογική αυτής της διάταξης, επειδή δεν μπορεί να υπάρξει, αυτά τα δύο status είναι διαφορετικά από ψυχολογική άποψη, από άποψη δεδομένων, από άποψη πραγματική εν τέλει και επειδή δεν μπορεί να υπάρξει αντικειμενικά μια εναρμόνιση αυτών των δύο σταδίων. Ο νόμος λέει ότι όταν ένας ύποπτος ανακρίνεται ως ύποπτος, η κατάθεσή του αυτή πάει πράγματι στο αρχείο στο να περιφρουρηθεί η ασφάλεια δικαίου ως προς τα στοιχεία, τις προσεγγίσεις και τα επιχειρήματα που προβάλλει πια ως κατηγορουμένη.
Από μια τέτοια άποψη αρχών θεωρώ σημαντικό παρότι ωφελιμιστικά όπως διαπιστώσατε κι εσείς, δεν είναι και πάρα πολύ αναγκαίο για μας, από άποψη αρχών και ασφαλείας δικαίου και εναρμόνισης με τις θέσεις που η κα Σωτηροπούλου επίμονα κιόλας πρόβαλε μετά ως κατηγορουμένη, νομίζω ότι οι δυο αυτές εκθέσεις εξέτασής της πρέπει πράγματι να αφαιρεθούν από την δικογραφία και να παραμείνουν στο αρχείο και να μην γίνει οποιαδήποτε χρήση τους.
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Κύριε Πρόεδρε, αν μου επιτρέπετε δυο λόγια να προσθέσω. Σε σχέση με το αίτημα που υποβλήθηκε σε ότι αφορά την έκθεση πραγματογνωμοσύνης που αφορά τα αποτυπώματα. Είναι ένα πρόβλημα το κύρος της διενεργηθείσας ανακριτικής πράξης αν είναι έγκυρη ή μη και ένα άλλο πρόβλημα είναι εάν το προϊόν αυτής της ακύρως κατ’ εμάς διενεργηθείσας ανακριτικής πράξης, μπορεί να αποτελέσει αποδεικτικό στοιχείο και να εισφέρει στην διαδικασία. Να ληφθεί υπόψη και από το Δικαστήριο.
Στα στοιχεία, την επιχειρηματολογία που αναφέρθηκε από τους Ανακριτές και από την Πολιτική Αγωγή σε σχέση με το κύρος, με την παραμονή αυτής της ανακριτικής πράξης της πραγματογνωμοσύνης στην δικογραφία και την χρήση της από το Δικαστήριο ήταν το ότι παρά το γεγονός ότι ελήφθη ακύρως, πράγμα το οποίο μπορεί και να καλύπτεται, να θεραπεύεται στην διάρκεια της διαδικασίας, υπήρχε η δυνατότητα -και γι αυτό ακριβώς και προτείνεται ότι θεραπεύεται- από πλευράς του διαδίκου της κατηγορούμενης να λάβει γνώση και να ασκήσει όλα τα δικαιώματα που της παρείχε ο νόμος.
Πλην όμως στην συγκεκριμένη τουλάχιστον περίπτωση έκθεσης πραγματογνωμοσύνης και ληφθέντων αποτυπωμάτων έχει υποβληθεί αίτημα από την κατηγορούμενη για να τις δοθούν όπως ανέφερα και στην αρχή τα στοιχεία επί των οποίων στηρίχθηκε αυτή η έκθεση πραγματογνωμοσύνης προκειμένου να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της και δεν της δόθηκαν κ. Δικαστές, δεν της δόθηκαν κ. Πρόεδρε με αναφορά η απάντηση του Ανακριτού η οποία υπάρχει επί της αίτησης η οποία είχε υποβληθεί, είναι να δοθούν στην κατηγορούμενη αυτά που υπάρχουν στην δικογραφία.
Δηλαδή η μονοσέλιδη έκθεση ταυτοποίησης στις 12/9 την οποία πριν σας ανέφερα. Νομίζω ότι είναι σαφές λοιπόν ότι στερήθηκε η κατηγορούμενη των δικαιωμάτων που της παρέχει ο νόμος να ελέγξει και να αντικρούσει αυτό το ακύρως ληφθέν αποδεικτικό στοιχείο και όχι μόνο κ. Δικαστές.
Να πω ότι έχω κάθε λόγο να έχω αμφιβολίες για την λήψη και για την αξιοπιστία αυτού του αποδεικτού στοιχείου το οποίο φαίνεται καταρχήν, εμφανίζεται στις 12/9 αυτή η έκθεση ταυτοποίησης. Εμφανίζεται ότι μόλις λοιπόν στις 12/9 οδηγείται η Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών, η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών στην ταυτοποίηση αυτού του κρίσιμου αποτυπώματος, ένα είναι το κρίσιμο αποτύπωμα. Πλην όμως επί μήνες προηγούμενα διέρρεε στα Μέσα ότι βρέθηκε αποτύπωμα, ότι βρέθηκε αποτύπωμα εδώ σε μία ντουλάπα, ότι βρέθηκε σε μία ρουκέτα.
Σημειώνω ότι το αποτύπωμα το σταθερό – γιατί είπαμε περί αυτούς πρόκειται – βρέθηκε στο κούφωμα μιας πόρτας που οδηγούσε από την είσοδο, από το χωλ του διαμερίσματος της Δαμάρεως στην κρεβατοκάμαρα του δωματίου, στον χώρο που χρησιμοποιείτο ως κρεβατοκάμαρα.
¶λλοτε λοιπόν ακούμε από τα ΜΜΕ ότι βρέθηκε σε μία ρουκέτα, άλλοτε ότι βρέθηκε σε μία πόρτα, άλλοτε ότι βρέθηκε σε μια ντουλάπα και πάει λέγοντας και ξαφνικά, στις 12/9, ανακαλύπτει η Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών, αυτό που ο Τύπος έχει ανακαλύψει ή έχει διαρρεύσει, εδώ και πάρα πολλούς μήνες.
Έχω λοιπόν κάθε λόγο να πιστεύω ότι σε αυτό το αποτύπωμα υπάρχει ένα πρόβλημα, δεδομένου μάλιστα, όπως είναι γνωστό, αυτό το αποτύπωμα αποτελούσε και το πρόσχημα, όχι το πρόσχημα μάλλον, το όπλο εκείνο, το εργαλείο εκείνο το οποίο χρησιμοποιείτο, παγκοίνως γνωστό σε εκείνη τη φάση, για να πεισθεί ο πρώτος των κατηγορουμένων να εμφανιστεί στις ανακριτικές αρχές, να θέσει τον εαυτό του στη διάθεση των αρχών.
Να πω δε ότι το γεγονός ότι τόσο οι ανακριτικές αρχές όσο στη συνέχεια και η Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών, αρνήθηκαν να μας παράσχουν στοιχεία γι αυτά τα αποτυπώματα, καθιστά τις υποψίες μου ως προς την εγκυρότητά τους, ακόμα πιο έντονες. Γι αυτό επομένως θα επιμείνω στο αίτημά μου στο Δικαστήριο να αφαιρεθεί αυτό το στοιχείο από τη δικογραφία. Δεν είναι έγκυρο και νομίζω ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ: Δεν αναφέρομαι σε αιτιάσεις του κ. Τσελέντη ο οποίος δεν έχει, εν σχέσει με τα θέματα αυτά. Επειδή όμως διακονώ περίπου μισό αιώνα στο χώρο της Ποινικής δικαιοσύνης, αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω μία οδύνη κάθε φορά που βλέπω να παραβιάζονται θεσμοί.
Ο κανών του να αφαιρούνται τα έγγραφα της κατά το στάδιο της προδικασίας, της προκαταρκτικής εξετάσεως, οι όποιες καταθέσεις που είναι βλαπτικές για τους κατηγορούμενους, αποτελούν μία εγγύηση θεμελιακή των δικαιωμάτων του και ειλικρινώς σας λέω, αυτά τα 40 και πλέον χρόνια που δικηγορώ, δεν θυμάμαι μία, μα μία περίπτωση, που να μη βρέθηκαν τα έγγραφα αυτά μέσα στο φάκελο, ώστε και ασχέτως αν δεν λαμβάνονται επισήμως υπόψη, επηρεάζουν τον δικαστή ο οποίος θα τα διαβάσει.
Ο λόγος για τον οποίο δεν αρκέστηκε ο νομοθέτης να πει «δεν λαμβάνονται υπόψη› αλλά αξιώνει να υπάρξει ένας φοριαμός στον οποίο θα κρύβονται αυτά τα έγγραφα, είναι ακριβώς αυτός: Δεν θα δικάζεται μεν από το περιεχόμενο μιας τέτοιας καταθέσεως, αλλά υπό την σκιά εκείνων τα οποία είπε χωρίς να έχει τη δυνατότητα τότε να ασκεί τα δικαιώματα που του παρέχει ο νόμος ως κατηγορουμένου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παίρνω κι εγώ τον λόγο για να πω ότι είναι απαράδεκτο, είναι παράβαση καθήκοντος της Εισαγγελίας το να μην τηρεί τον κανόνα αυτόν, να αφαιρεί τα έγγραφα αυτά από τις δικογραφίες. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κάτι είπαμε για μια ένσταση. Μήπως πρέπει κι εμείς να σκεφθούμε λίγο, δεν είναι τόσο εύκολη η απόφαση σε όλα αυτά, όπως αντιλαμβάνεστε. Τα από της έδρας είναι αυτά που έχουνε εντεθειμένα εις τον εγκέφαλο και μόνο. Ενώ τα άλλα, πρέπει να σκεφθούμε πάρα πολύ. Κύριε Ξηρέ, κάτι έχετε να πείτε;
Σ. ΞΗΡΟΣ: Ήθελα να ξεκινήσω μ’ έναν διάλογο που είχα με τους γιατρούς όταν πήγα το φθινόπωρο πίσω στον Ευαγγελισμό για κάποια επέμβαση, όπου, θεωρώντας ότι τους εξέθεσα, μου είπαν ότι μου έσωσαν τη ζωή. Η απάντησή μου ήταν ότι «αν με ρωτούσαν τι προτιμώ, τη ζωή μου ή την τιμή μου, θα προτιμούσα το δεύτερο›.
Ως προς το άλλο θέμα, ως προς το γιατί καθυστέρησα να πω αυτά τα πράγματα: Είχα μιλήσει ήδη στον δικηγόρο μου, λίγο πριν φύγω από τον Ευαγγελισμό και του είχα πει ότι «όταν φύγω από δω θα γίνουν κάποιες σοβαρές αποκαλύψεις, κάποιες δηλώσεις›, οι οποίες έγιναν. Ξεκίνησα μόλις έφυγα να κάνω κάποιες δηλώσεις στον Τύπο, αυτά έχουν γραφτεί, τώρα το αν καθυστέρησε ο Ζερβομπεάκος να έρθει δύο μήνες για να πάρει το υπόμνημά μου, δεν μπορώ να βρω εγώ το λόγο γιατί έχει γίνει αυτό.
Όσον αφορά την εντατική, έχω κάνει πολλές περιγραφές και στο υπόμνημά μου, που έχω υποβάλλει, υπάρχει και μία περιγραφή σ’ αυτή τη δήλωση που έχω υποβάλλει σήμερα. Ήθελα να πω δυο πράγματα όμως: Όλοι θυμούνται τα τρελά μάτια του Οτσαλάν, όταν έκανε τη δήλωση μέσα στο ελικόπτερο, όταν τον μετέφεραν στο αεροπλάνο, όταν τον μετέφεραν στην Τουρκία. Αυτός ο άνθρωπος, ακόμα και μέχρι σήμερα λέει ασυναρτησίες, γιατί βρίσκεται ακόμα σε απομόνωση, όπως γνωρίζει πολύ καλά και ο κ. Λυκουρέζος, επειδή ξέρει για ποιο λόγο έχει αναβληθεί η δίκη του κ. Ναξάκη.
Για την εντατική ήθελα να πω ότι με είχαν μετατρέψει σε ένα άβουλο παιδί, όπως έχουν δηλώσει και οι συγγενείς μου, όπως με έχει δει και ο δικηγόρος μου 40 μέρες μετά την εντατική. Όσον αφορά το θέμα της σωματικής βίας, υπήρχε μια δήλωση του κ. Ρούσσου ότι σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας μου πήρα μόνο δύο depon. Θέλω να πω ότι ακόμα και σε περιπτώσεις μερικού ακρωτηριασμού του χεριού μου, ενώ ήμουν ξύπνιος, δεν καταλάβαινα τίποτα. Αυτό σε σχέση με τα διάφορα φάρμακα που μου είχαν χορηγηθεί.
Έχω ξαναπεί ότι με είχαν άγρυπνο τέσσερις μέρες, δεμένο με σχοινιά και τα χέρια και τα πόδια και το σώμα, ότι οι «φιλικοί διάλογοι› δεν ήταν καθόλου φιλικοί αλλά πολύ άγριοι, με ύβρεις και απειλές, δε θέλω να επεκταθώ σ’ αυτούς τους διαλόγους αυτή τη στιγμή, δυσκολεύομαι να περιγράψω το τι συνέβη εκεί πέρα.
Θα περάσω στο επόμενο θέμα. Ως προς τον κ. Εισαγγελέα που είπε ότι «ανένηψε ο κ. Σάββας Ξηρός›. Και σε αυτό δεν θα επεκταθώ, απλώς, αυτό μας θυμίζει την πρόσφατη ιστορία περί ανανήψεως και περί βασιλικών επιτρόπων. Και πώς γίνονταν αυτές, πριν ή κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων ή κατά τη διάρκεια της εξορίας στα ξερονήσια.
Ένα άλλο που ήθελα να πω είναι μια ρητορική ερώτηση, δεν περιμένω απάντηση. Ο νόμος προβλέπει, ο νόμος ο αντιτρομοκρατικός όπως λέτε εσείς ή ο τρομονόμος όπως λέμε εμείς, προβλέπει ότι όποιος συμβάλλει ουσιαστικά στην εξάρθρωση της τρομοκρατίας χωρίς να υπάρχει ο όρος εκεί περί μεταμέλειας ή περί ανανήψεως σε αυτό το σημείο, είναι στην ευνοϊκή μεταχείριση του νόμου τέλος πάντων, δεν ξέρω πώς τα λένε αυτά γιατί είναι δικηγορίστικα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μην τα λέτε δικηγορίστικα, γιατί είδατε, σας υποστηρίζουν οι δικηγόροι.
Σ. ΞΗΡΟΣ: Δεν ξέρω την ορολογία, πώς να το πω;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα νομικά ας τα πούμε.
Σ. ΞΗΡΟΣ: Κοιτάξτε, από τότε που μπήκα στην εντατική μέχρι τώρα, έχω αδυναμία συγκέντρωσης. Μου έχουν κάψει τον εγκέφαλο. Δεν μπορώ να καθίσω τώρα να σκέφτομαι τι θα πω και πώς θα πω για να μην παρεξηγηθώ. Προσπαθώ να πω κάποια πράγματα, προσπαθώ να συγκεντρωθώ. Είναι πολύ δύσκολο για μένα αυτό που κάνω αυτή τη στιγμή.
Λοιπόν, ήθελα να ρωτήσω, εφόσον δεν χρειάζεται ούτε ανάνηψη και εφόσον αυτές οι τρεις προανακριτικές και η ανακριτική με βοηθούσαν στο να βγω ή να κάνω την πάπια, όπως λένε με τη δικαιολογία ότι στην κατάσταση που είμαι δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς, μπορούσα να καθίσω, να μη μιλήσω και να τύχω των ευνοϊκών ρυθμίσεων. Πόσοι κατηγορούμενοι έχουν προσπαθήσει να αποβάλλουν μια τέτοια προανακριτική ή ανακριτική κατάθεση, διεκδικώντας ισόβια;
Για τους γιατρούς: Ήθελα να πω ότι τους ευχαριστώ τους γιατρούς γι αυτό που έκαναν όντως, που μου έσωσαν τη ζωή, έκαναν όντως το καθήκον τους και έκαναν ό,τι πρέπει να κάνουν για κάθε πολίτη Έλληνα. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για το κράτος, δεν μπορώ να πω το ίδιο, γιατί το κράτος απέσπασε αυτά που ήθελε από μένα και διακρίνεται η συμπεριφορά του απέναντί μου από μια υστεροβουλία.
Το αίτημά μου είναι, για να μη γίνονται φιλολογικές συζητήσεις, για να μην επεκταθεί το θέμα προσπαθώντας να πούμε «έγινε, δεν έγινε›, είναι η πρώτη φορά που έχουν ομολογήσει δημόσια και έχει διαρρεύσει και στον Τύπο και το ξέρω κι εγώ πολύ καλά γιατί έχει γίνει διάλογος μέσα στην εντατική γι αυτό το θέμα, ότι υπάρχουν βιντεοκασέτες. Πρώτη φορά έχουν βιντεοσκοπηθεί βασανιστήρια. Το αίτημά μου είναι να παρουσιαστούν εδώ αυτές οι βιντεοκασέτες και από κει και πέρα, κατά δεύτερο λόγο να εξεταστούν οι γιατροί ή όσοι ήταν παρόντες εκεί πέρα.
Αυτό είναι βασικό για να μη χρειαστεί να ψηφίσουμε, έγιναν ή δεν έγιναν βασανιστήρια, εφόσον υπάρχει αποδεικτικό υλικό. Αυτά ήθελα να πω. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εντάξει, δεν έχουμε τίποτε άλλο.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Είναι βέβαιο ότι θα έρθει η ώρα και της Ρόδου και του πηδήματος, να τεθούν όλα αυτά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Εισαγγελέα, μην του λέμε τέτοια.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Τώρα έχουμε δηλώσεις μόνο, επαναλαμβάνω, δεν υπάρχει αντίλογος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ας πούμε για την πολιτική αγωγή δυο κουβέντες που έχουμε λίγο χρόνο γιατί εμείς θα επιφυλαχθούμε για το άλλο για αύριο το πρωί βέβαια. Ας πούμε για την πολιτική αγωγή. Είναι ο κ. Δημακόπουλος εδώ; Όχι. Πέστε τα εσείς και αν θέλει πρωί-πρωί λέει κάτι.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Εκ μέρους της υπερασπιστικής ομάδας του κ. Τζωρτζάτου ξεκινώ εγώ και θα επακολουθήσουν και οι συνάδελφοι. Όπως είναι γνωστό, κατά το άρθρο 66 του Κ.Ποιν.Δ. μπορεί η πολιτική αγωγή να εισαχθεί στο Ποινικό Δικαστήριο, τότε και μόνο όταν δεν έχει εκδοθεί οριστική απόφαση Πολιτικού Δικαστηρίου.
Εξάλλου κατά το άρθρο 63 του Κ.Ποιν.Δ., δικαιούχοι σε έγερση πολιτικής αγωγής και παράσταση ενώπιον του Ποινικού Δικαστηρίου, είναι οι άμεσα ζημιωθέντες κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Τέλος, κατά τη διάταξη του άρθρου 926 παρ. 2 του Αστικού Κώδικα, όταν η ζημία δημιουργήθηκε από περισσότερους ή δεν είναι δυνατό να διαγνωσθεί σε ποιο βαθμό προήλθε από τον καθένα, ενέχονται όλοι εις ολόκληρον, έναντι του ζημιωθέντος.
Απ’ όσα προκύπτουν από τη δικογραφία, κατηγορούνται ορισμένοι των κατηγορουμένων, μεταξύ των οποίων και ο Βασίλειος Τζωρτζάτος τον οποίον υπερασπιζόμεθα, για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως εναντίον του αείμνηστου Εισαγγελέα Κωνσταντίνου Ανδρουλιδάκη η οποία έλαβε χώρα στις 10/1/1989 στου Ζωγράφου, υπό τις συνθήκες που περιγράφονται στο κατηγορητήριο.
Είναι γνωστό ότι ο θάνατος του Κ. Ανδρουλιδάκη επήλθε έναν και πλέον μήνα μετά, στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός και είναι επίσης γνωστό όπως προκύπτει από απόφαση αμετάκλητη του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, την οποία θα σας προσκομίσουμε, παρακαλώ τον Παρασκευόπουλο που τα έχει να τα επιμεληθεί για να σας τα δώσει μετά, ότι έχουν κριθεί αμετακλήτως από το Διοικητικό Δικαστήριο τα ακόλουθα:
Πρώτον, ότι η κατάσταση της υγείας του Κ. Ανδρουλιδάκη μετά από τον τραυματισμό από την επίθεση που εδέχθη ήταν μεν σοβαρή αλλά δεν ήταν κρίσιμη και δεν ενέπνεε καμία σοβαρότητα και απειλή για τη ζωή του, δεύτερον, ότι ο θάνατος επήλθε συνεπεία κακής παροχής ιατρικών υπηρεσιών, αυτός ήταν δε και ο λόγος για τον οποίο επεδικάσθη αποζημίωση ύστερα από αγωγή που εκδικάστηκε στα Διοικητικά Δικαστήρια σύμφωνα με τα άρθρα 105, 106 και επόμενα του εισαγωγικού νόμου του Αστικού Κώδικα, για δικοπραξίες δηλαδή του δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ. κτλ. και επιδικάστηκε αποζημίωση 70.000.000 δραχμών στη χήρα και στη θυγατέρα του εκλιπόντος κ. Ανδρουλιδάκη.
Ήτο δε και μία απόφαση πολύ γενναία για την εποχή εκείνη. Σήμερα υπάρχει μια πληθώρα αποφάσεων οι οποίες επιδικάζουν αποζημιώσεις σε περιπτώσεις ιατρικής ευθύνης. Εκείνο που έχει σημασία δικονομικά είναι το εξής, κατά την άποψή μου:
Πρώτον, ότι όπως προκύπτει και από τις δικαστικές αποφάσεις τις οποίες θα προσκομίσουμε αλλά και από το εισαγωγικό δικόγραφο της αγωγής η οποία εξεδικάσθη και επί της οποίας εκδόθηκαν οι αποφάσεις, σε πρώτο βαθμό είχαν επιδικαστεί 90.000.000 σε δεύτερο 70.000.000, οι ενάγουσες δεν τήρησαν οποιαδήποτε επιφύλαξη για μέρος του ποσού, προκειμένου να παραστούν στο Ποινικό Δικαστήριο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Συγνώμη, έθεσα εγώ από την αρχή το ερώτημα: Ήσαν διάδικοι εδώ αυτοί; Πώς θα μιλάμε για δεδικασμένα και οτιδήποτε άλλο, όταν κάποιος θέλει εναντίον ενός άλλου εις ολόκληρο; Αυτό θέλω να μας εξηγήσετε για να καταλάβουμε. Δεν έχουμε καταλάβει διότι, ξέρετε, εμείς δεν είμαστε μόνο Ποινικολόγοι εδώ, είμαστε και Αστικολόγοι, Δικονομολόγοι, είναι ενωμένα όλα τα Δικαστήρια.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Να αλλάξω τη ροή λοιπόν της αγόρευσής μου και να έρθω πρώτα σε αυτό το θέμα μιας και το θεωρείτε κρίσιμο, για να πω το εξής: Βεβαίως εδώ πέρα κ. Πρόεδρε, το αίτημα της πολιτικής αγωγής είναι χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης. Ποια είναι η ζημία της οποίας την αποκατάσταση ζητά η πολιτική αγωγή; Είναι η ψυχική οδύνη, την οποία υπέστησαν από τον θάνατο του προσφιλούς τους προσώπου.
Ο θάνατος μία φορά συνέβη, ένα γεγονός είναι και δεν είναι δυνατόν να αποζημιωθεί δύο φορές, ασχέτως του εάν έχουμε μία αγωγή η οποία εστράφη κατά αστικώς υπευθύνου του Ευαγγελισμού για άλλο μέρος ευθύνης κι εδώ έχουμε κατηγορουμένους για κάθε άλλο. Έχουμε περίπτωση του άρθρου 926 παρ. 2 του Αστικού Κώδικα, «ζημία από περισσοτέρους›, της οποίας ο βαθμός σε αυτό το στάδιο τουλάχιστον δεν είναι δυνατό να διαγνωσθεί, αλλά και αν είναι δυνατόν να διαγνωσθεί είναι καταλύτες οι αποφάσεις οι Διοικητικών Δικαστηρίων.
Ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία δεχτούμε επί της ολόκληρον ευθύνη των κατηγορουμένων μετά του Ευαγγελισμού, υπάρχει ένα θέμα αναγωγής μεταξύ τους ίσως, δεν υπάρχει όμως δικαίωμα παράστασης πολιτικής αγωγής διότι έχει αναλωθεί το δικαίωμά τους, έχει ικανοποιηθεί και δεν έχει τηρηθεί επιφύλαξη. Αλίμονο εάν αύριο κατηγορηθούν άλλοι δέκα, δεν ξέρω ποιοι, για το ίδιο γεγονός και κάποιος ο οποίος έχει αποζημιωθεί γι αυτό, διατηρεί δικαιώματα έγερσης πολιτικής αγωγής εναντίον τους.
Αυτό είναι λοιπόν το απλούστατο, εδώ πέρα δηλαδή νομίζω ότι γίνεται ένα λάθος στην ερώτηση που γίνεται. Εδώ δεν κάνουμε κάποια ένσταση εκκρεμοδικίας η οποία απαιτεί ταυτότητα προσώπων. Εδώ εκφράζουμε αντιρρήσεις κατά του νομίμου της παράστασης πολιτικής αγωγής, διότι το γεγονός από το οποίο προήλθε η ζημία που είναι ένα και συνέβη άπαξ και είναι ο θάνατος, εξεταστέο βεβαίως σε ποιο βαθμό ο θάνατος ως αποτέλεσμα οφείλεται κατά αιτιώδη συνάφεια στις πράξεις των κατηγορουμένων αν αποδειχθούν και όπως αποδειχθούν, άλλο ζήτημα και κατά πόσον οφείλεται στην κακή νοσηλεία την οποία αποδεδειγμένα είχε και κατά τα πορίσματα της ΕΔΕ και κατά τις αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων και κατά συνέπεια το θέμα είναι πάρα πολύ απλό.
Εδώ υπάρχει ανάλωση, υπάρχει ολοσχερής ικανοποίηση, δεν υπάρχει καμία επιφύλαξη και συνεπώς δεν έχει απομείνει αστική αξίωση η οποία να μπορεί να εγερθεί και να παραστεί εδώ πέρα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα μιλήσετε κι εσείς για το ίδιο; Ενιαία θα τα πάρουμε όλα. Και ομολογώ ότι απ’ αυτή την οπτική γωνία δεν το είχα σκεφθεί και γι’ αυτό ήθελα να ακούσω και άλλα πάνω σ’ αυτό αν θέλετε. Αν έχετε βεβαίως. Βέβαια προβληματιστείτε, αν κάποιον τον ζημιώσουν 7, 8 και κάνει ξεχωριστή αγωγή για τον καθένα και λεει, «εγώ υπέστην ηθική βλάβη από την δική σου συμμετοχή τόσα›, γιατί καμιά φορά είδατε με την συναιτιότητα έχουμε πράξεις περισσότερες, ανεξάρτητες του ενός ή του άλλου. Μια είναι η ηθική βλάβη βέβαια που υπέστη, διότι στενοχωρήθηκε, αλλά η αξίωση καθενός εκάστου δεν μπορεί να είναι διαφορετική; Σκεφθείτε το και απ’ αυτή την οπτική γωνία, θα ήθελα την άποψη του κ. Παρασκευόπουλου βέβαια.
κ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: Για να δώσω απάντηση σ’ αυτό που θέσατε βεβαίως, αν έχετε την καλοσύνη, κύριε Σταμούλη μήπως μπορείτε να με βοηθήσετε σε κάτι; Το 423 είναι;
(Διαλογικές Συζητήσεις)
κ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: Το 423 δεν θυμόμουν κ. Πρόεδρε. Εδώ λοιπόν είχε γίνει πράγματι, θα σας τα προσκομίσω, είναι η απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου και κατ’ έφεση του Διοικητικού Εφετείου, η οποία διαλαμβάνει κατά λέξη τα εξής για το θέμα αυτό: Ετέθη από την πολιτική αγωγή τότε, από την αγωγή των εναγουσών τότε, συζύγου του αειμνήστου Εισαγγελέως Ανδρουλιδάκη και από την θυγατέρα, ετέθη ένας λόγος εφέσεως από τον ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ. Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟτο ΝΠΔΔ του οποίου οι προστηθέντες ιατροί ενήγοντο τότε, είπε ότι ξέρετε, δεν είμεθα εμείς υπεύθυνοι για τον επελθόντα θάνατο. Επ’ αυτού λοιπόν υπάρχει μια σκέψις, η οποία πιστεύω βαρύνει. Το κατά πόσο σας δεσμεύει ή όχι, θα το δείτε σαν Δικαστήριο.
Λεει λοιπόν ότι ειδικότερα γι’ αυτό, ο περί του αντιθέτου δεύτερος λόγος της εφέσεως, συγκεκριμένως, με τον οποίον ειδικότερα προβάλλονται οι αιτιάσεις περί αοριστίας και αναιτιολογήτου, στο κεφάλαιο αυτό της εκκαλουμένης αποφάσεως, καθώς και οι ισχυρισμοί ότι δεν υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος των ενεργειών των ιατρών και του επελθόντος αποτελέσματος, ότι δεν υπήρξε καθυστέρηση επεμβάσεως αυτών και ότι ο θάνατος που επήλθε από το ολιγεμικό σοκ που οδήγησε σε πολυοργανική ανεπάρκεια για την οποία δεν ευθύνονται ούτε οι ιατροί, ούτε το νοσοκομείο, αλλά η απρόβλεπτη και ανεξερεύνητη επιστημονικώς, κακή αντίδραση του οργανισμού του θανόντος, οφείλεται αποκλειστικά, στην ενέργεια των τρομοκρατών, αποβαίνει απορριπτέος ως αβάσιμος.
Εδώ οφείλω να σημειώσω παρενθετικά το εξής. Ακούστηκε, γι’ αυτό θέλαμε τον κ. Δημακόπουλο απέναντι, ότι ξέρετε απηλλάγησαν οι γιατροί στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο και εδώ υπάρχει ένα ιστορικό γεγονός. Απηλλάγησαν κατά πλειοψηφία, με ποιο αιτιολογικό, όχι διότι εθεώρησαν ότι είναι ανεύθυνοι οι γιατροί του επελθόντος θανάτου, αλλά διότι δεν ήταν υπεύθυνοι οι συγκεκριμένοι γιατροί, αλλά τρίτος τις αναισθησιολόγος, ή δεν ενθυμούμαι κάποιος άλλος.
Συνεπώς η απαλλαγή δεν οφείλεται στον λόγο τον οποίο προέβαλαν οι τότε ενάγοντες, δεν οφείλεται δηλαδή στο ότι πράγματι ποινικώς είχε εξεταστεί το θέμα αυτό, ως ο συγκεκριμένος. Ο συλλογισμός λοιπόν του Ποινικού Εφετείου, ήταν ακριβώς ότι ευθύνονται οι γιατροί. Και ερωτάται λοιπόν, ενώ εναγόμεθα γιατί; Εναγόμεθα για τον θάνατο ή για τον τραυματισμό; Γιατί θα πρέπει να δούμε ποιος είναι ο αιτιώδης δεσμός μεταξύ της πολιτικής αγωγής, η οποία πρέπει να στηρίζεται στην αστική αξίωση που αξιώνει τη συνέχεια ψυχική οδύνη για τον επελθόντα θάνατο. Δεν αξιώνει αποζημίωση δια τραυματισμόν, ή δια θανατηφόρο τραυματισμό, ή δια βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη, η οποία επήλθε, και εξ αυτού επήλθε ο θάνατος. Αξιώνει η πολιτική αγωγή ψυχική οδύνη, για τον θάνατον που εμείς επιφέραμε και φυσικά ο Τζωρτζάτος, ως συνεργός εδώ πέρα, ως κατηγορείται, του θανάτου του αειμνήστου Εισαγγελέως.
Ερωτάται λοιπόν, κατά ποίαν έννοιαν δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει το 926 το οποίο είναι σαφέστατο, όσον αφορά την αποζημίωση, η οποία εδράζεται ακριβώς σε αστικού χαρακτήρα αγωγή. Η αξίωση αυτή λοιπόν, έχει συγκεκριμένα στοιχεία. Εναγόμεθα και παρίσταται η πολιτική αγωγή απέναντι, για ποιο λόγο; Για την ψυχική οδύνη την οποία υπέστησαν. Κύριε Εισαγγελέα θα τα πείτε στην πορεία, αυτή είναι η άποψή μας η νομική.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Παρακαλώ όχι αποδοκιμασίες. Όχι από την από εκεί πλευρά μήπως...
Εσάς πήγα να προστατεύσω.
κ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: Είναι μάλλον δεδομένη η συμπάθεια του κ. Εισαγγελέως προς το πρόσωπό μου απ’ ότι ξέρω και δεν έχω λόγο να πω ότι το είπε αυτό για τίποτα άλλο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μα οι καλοί όροι της διεξαγωγής της δίκης, το απαιτούν αυτό. Είναι ένα νομικό επιχείρημα, εγώ σας έδωσα και το ερέθισμα.
κ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: Λέγω το εξής, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της αξιουμένης πολιτικής αγωγής, η οποία εδράζεται κατά του 166 επόμενα του Κ.Π.Δ., αυτής, ο θεσμός δηλαδή ο οποίος εδράζεται εκεί, με το αποτέλεσμα το οποίο επήλθε, το επελθόν αποτέλεσμα είναι συγκεκριμένο. Είναι θάνατος, ο οποίος ερωτάται πλέον και εκεί θα απαντήσετε, εάν επήλθε εξαιτίας ημών, δηλαδή του Τζωρτζάτου, του συνεργού, ή εάν επήλθε εξαιτίας...
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτό θα το πούμε στο τέλος όμως.
κ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: Περαιτέρω κύριε Πρόεδρε, και αν ακόμα έγινε, έχουμε λοιπόν την καταβολή με το 926, όπου αν από κοινή πράξη περισσοτέρων προήλθε ζημία, ή για την ίδια ζημία ευθύνονται παράλληλα περισσότεροι, ενέχονται εις ολόκληρον. Το ίδιο ισχύει και αν έχουν ενεργήσει περισσότεροι συγχρόνως ή διαδοχικά. Η καταβολή δε από τον έναν, απαλλάσσει τους άλλους. Εφόσον κατεβλήθη λοιπόν το ποσόν που επιφέρουν, δεν ενθυμούμαι ακριβώς σε πόσον, νομίζω ότι ήταν περίπου 70 εκατομμύρια, το ποσόν δεν έχει σημασία, κατεβλήθη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι εβδομήντα εκατομμύρια, αλλά σήμερα ζητάει 40.000 ευρώ επιπλέον.
κ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι κύριε Πρόεδρε, το θέμα είναι εάν δικαιούται να τα πάρει, δηλαδή εάν δικαιούται να παραστεί σαν πολιτικώς ενάγων, να παραστεί αυτό έχει σημασία. Τα άλλα όλα παρέλκουν.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι ό,τι έχετε παρακαλώ και του Διοικητικού Εφετείου την απόφαση. Καίτοι αύριο το πρωί, διότι όπως αντιλαμβάνεστε δεν θα προχωρήσουμε, αν δεν ακουστεί και ο κ. Δημακόπουλος αύριο το πρωί, αφού του τεθούν υπόψη όλα. Μπορεί όμως η από εκεί πλευρά να απαντήσει. Τώρα έχει σειρά ο κ. Εισαγγελεύς.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Λεει το εξής, αν από κοινή πράξη περισσοτέρων προήλθε η ζημία, ή αν για την ίδια ζημία, ευθύνονται παράλληλα περισσότεροι, ενέχονται όλοι εις ολόκληρον. Στην προκειμένη περίπτωση κ. Δικασταί, η ζημία δεν προήλθε από κοινή πράξη. Ούτε έχουμε καμιά παράλληλο ευθύνη. ¶λλη η πράξις των κατηγορουμένων, άλλη η πράξις των ιατρών. Οι παθόντες, οι αμέσως εκ της πράξεως παθόντες, έχουν αυτοτελές δικαίωμα, να στραφούν εναντίον και των μεν και των δε. Δεν είναι το πράγμα τόσο πλέον δύσκολο.
Επαναλαμβάνω, ούτε κοινή πράξις υπάρχει, ούτε παράλληλη ευθύνη. ΄Εχουμε διαφορετική ευθύνη, διαφορετική πράξη. Επομένως κύριε Πρόεδρε, δεν τίθεται θέμα αποβολής της πολιτικής αγωγής, η οποία πρέπει να παραμείνει και να ασκήσει και αυτή το έργο της, όπως ορίζει η Ποινική Δικονομία.
..........: Κύριε Πρόεδρε να πω το εξής, ότι πάντα είχα την εντύπωση ότι σ’ αυτό το διαδικαστικό στάδιο αυτό που ψάχνουμε να βρούμε, αν υπάρχουν στοιχεία παθητικής ή ενεργητικής νομιμοποίησης. Και η μεν ενεργητική νομιμοποίηση λεει ο νόμος είναι όποιος έχει το δικαίωμα δηλαδή και παθητική το λεει επίσης η διάταξη. Τι κρίνουμε σ’ αυτό το σημείο, σ’ αυτό το διαδικαστικό στάδιο;
Υπάρχει μια κατηγορία. Αποδίδεται σε 3 κατηγορουμένους αν δεν κάνω λάθος, στους δυο συναυτουργούς και στον τρίτο ως απλό συνεργό, ειδικά η πλευρά που προβάλει την ένσταση εκπροσωπεί κατηγορούμενο που του αποδίδεται συναυτουργία σε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως.
Αυτό το πραγματικό υλικό το οποίο διατυπώνεται στη κατηγορία, νομιμοποιεί, δίνει ενεργητική νομιμοποίηση στους ανθρώπους που εμφανίζονται, δηλαδή στη σύζυγο και στη κόρη του νεκρού απ’ αυτή την ανθρωποκτονία, να δηλώσει παράσταση πολιτικής αγωγής; Αυτό είναι το οποίο θα κριθεί σ’ αυτό το στάδιο το διαδικαστικό.
Όταν θα έρθει η ώρα της αξιολόγησης της υπόθεσης κ. Δικαστές, αν καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι δεν επρόκειτο περί ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως ενδεχομένως, αλλά περί απόπειρας ανθρωποκτονίας, ή δεν επρόκειτο περί απόπειρας ανθρωποκτονίας, αλλά περί βαρείας σωματικής βλάβης, εκεί θα ανακύψουν τα ζητήματα, ότι κύριε δεν μπορείς να παρασταθείς για ψυχική οδύνη, αλλά θα μπορούσε να παρασταθεί ο τραυματίας για όλα αυτά τα πράγματα.
Αλλά το να λέμε ότι επειδή οι γιατροί, οι οποίοι κατηγορήθηκαν και απηλλάγησαν και τελικά σε ένα Διοικητικό Δικαστήριο κρίθηκε η συμπεριφορά τους, τι έκανε, ουσιαστικά τι έγινε δεκτό; Δεν παρεμπόδισε το αποτέλεσμα το οποίο επεδίωξαν δια δολίας ενέργειας οι δράστες ότι δεν έχουν τη δυνατότητα η οικογένεια του θύματος να στραφεί σ’ αυτό επαναλαμβάνω το διαδικαστικό στάδιο, εναντίον εκείνων που κατηγορούντο ότι εκ προθέσεως προκάλεσαν τον θάνατο του ανθρώπου τους, νομίζω ότι είναι μια, δεν θα ήθελα να πω περισσότερα, αλλά είναι υπερβολική θα έλεγα νομική προστασία προς τα συμφέροντα του κατηγορουμένου.
Και με κάνει να διερωτώμαι το εξής:Τέθηκαν πάρα πολύ σοβαρά θέματα σήμερα, φοβάμαι ότι η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιείται γι’ αυτή την ένσταση και όταν μάλιστα αφορά αυτό το αντικείμενο, δηλαδή έχουμε απέναντί μας μια κοπέλα η οποία παρίσταται ως πολιτική αγωγή για τον θάνατο του πατέρα της, να προσπαθήσουμε να την αποκλείσουμε για τα 40 αυτά ευρώ, αποδυναμώνει θα έλεγα την επιχειρηματολογία και για τις προηγούμενες ενστάσεις. Αν δηλαδή τόσο εύκολοι είμαστε στο να καταγγείλουμε ακυρότητες. Απαράδεκτα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν θέλετε να πείτε κάτι και εσείς και αύριο το πρωί ο κ. Δημακόπουλος ο πρώτος που θα μιλήσει.
..........: Νομίζω ότι ο κ. Δημακόπουλος ήδη με την δήλωση που έκανε όταν ήταν εδώ με έχει καλύψει και συντάσσομαι και με τις απόψεις των κ.κ. Εισαγγελέων. Αλλά για την οικονομία της δίκης, για να μην καθυστερούμε, γιατί νομίζω ότι αρκετά έχουμε κωλυσιεργήσει όλες αυτές τις μέρες να ακούμε όλες αυτές τις....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να μην λέμε την λέξη κωλυσιεργία όμως, ασκούνται δικαιώματα.
.........: Νομίζω χωρίς λόγο. Τέλος πάντων ζητώ την άδειά σας να τοποθετηθεί επί του θέματος ο κ. Βασιλακόπουλος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μπορεί ο κ. Βασιλακόπουλος να τα πει.
κ.ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Υποκαθιστώ τον κ. Δημακόπουλο, κατά παράκληση του κ. Δημακόπουλου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αντίρρηση δεν υπάρχει;
(Διαλογικές Συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έτσι κι αλλιώς εμείς δεν θα εκδώσουμε απόφαση. Πρωί-πρωί αν είναι εδώ ο κ. Δημακόπουλος θα του δώσουμε το λόγο. Φυσικά δεν θα τον αφήσουμε έτσι μ’ αυτό το παράπονο.
..........: Όταν όμως ήταν εδώ, είπατε ότι θα αποσύρετε την ένσταση αυτή και ζητήσατε το δικαίωμα και γι’ αυτό το λόγο και έφυγε. Αν ήξερε ότι θα την υποστηρίξετε σήμερα, θα ήταν εδώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αύριο το πρωί ας έρθει ο κ. Δημακόπουλος. Αλλά μπορεί και ο κ. Βασιλακόπουλος αν θέλει να μιλήσει, αλλά αύριο το πρωί θα τον ακούσουμε τον άνθρωπο.
Π. ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, θα δοθεί η ευκαιρία έτσι στην υπεράσπιση, να γνωρίζει εν μέρει και τα επιχειρήματα του κ. Δημακόπουλου, ώστε αύριο πριν μιλήσει ο κ. Δημακόπουλος να αντικρούσει αυτά που θα ακούσει.
Σύμφωνα με το άρθρο 64 , η πολιτική αγωγή ασκείται εναντίον του κατηγορουμένου και αν υπάρχει περίπτωση, εναντίον και του αστικώς υπευθύνου. Αυτή είναι η πολιτική αγωγή κατά τον Κ.Ποιν.Δ. Κατά το άρθρο 66, η πολιτική αγωγή που έχει ασκηθεί σε πολιτικό δικαστήριο, μπορεί να εισαχθεί στο ποινικό δικαστήριο, αν δεν εκδόθηκε οριστική απόφαση με την πολιτική διαδικασία.
Συνεπώς, κατά την έννοια του Κ.Ποιν.Δικ. η πολιτική αγωγή του άρθρου 66, είναι εκείνη η οποία στρέφεται και με παθητικώς νομιμοποιημένους τον κατηγορούμενο και τον αστικώς υπεύθυνο, όπερ σημαίνει, ότι οι διάδικοι των δυο δικών πρέπει να συμπίπτουν. Πρώτο κρατούμενο από πλευράς πολιτικής αγωγής.
Έρχομαι στον Αστικό Κώδικα. Ορθώς ετονίσθη ότι δεν πρόκειται περί κοινής πράξεως με το άρθρο 926, λένε, διαβάστε και το επόμενο αν διαδοχικά περισσότεροι συγχρόνως ή διαδοχικά ενήργησαν.
Κύριοι Δικασταί, παγίως νομολογείται ότι η ομοδικία του άρθρου 926 είναι απλή και όχι αναγκαία. Όπερ σημαίνει, αν έχω καταδικάσει τους πέντε να μου καταβάλουν χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης αυτό δεν με κωλύει να εγείρω νέαν αγωγήν κατά του έκτου και να ζητάω πρόσθετα. Και εκεί δεν θα τεθεί θέμα αναγκαστικής ομοδικίας, αλλά θα συγκριθεί το ότι έχω εισπράξει από τους άλλους ενδεχομένως.
Και έρχομαι σ’ αυτό το θέμα κύριε Πρόεδρε, πρόκειται για την αυτή απαίτηση επειδή έχω ένα πτώμα; Λάθος. Διότι η χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης, συμπροσδιορίζεται από το πταίσμα του πράξαντος. Εδώ πρόκειται για το εξής παράδειγμα, εκ δόλου ενεργήσαντες δράστες, έστειλαν τον άνθρωπο στο νοσοκομείο. Και ο θάνατος επήλθε από πρόσθετη αμέλεια άλλων.
Το μόνο που έχετε να κρίνετε δεν είναι καν ζήτημα αιτιώδους συνδέσμου. Το μόνο που έχετε να κρίνετε, είναι αν ο τρόπος καθ’ ον επήλθε ο θάνατος αποκλίνει ουσιωδώς ή δεν αποκλίνει από τον δόλο του δράστου περιλαμβανομένου στον δόλο του προβλεπομένου αιτιώδη συνδέσμου καθ’ ον θα επέλθει το αποτέλεσμα.
Πριν φτάσουμε στις απόπειρες, που θα έλεγα με μεγαλοθυμία είπε ο κ. Εισαγγελέας ότι υπάρχουν, υπάρχει ένα άλλο εγκληματάκι, το οποίον επίσης τιμωρεί το πτώμα, τη θανατηφόρο σωματική βλάβη.
Συνεπώς, η πράξις των συγκεκριμένων προσώπων δρομολόγησε ένα πτώμα, το οποίο αν θέλετε προήλθε και από την παρεμβαίνουσα αμελή συμπεριφορά άλλων. Ούτε διάδικοι υπήρξαν στην δίκη ευθύς εξεδόθη η απόφαση.
Συνεπώς ήδη αν διαβάσετε το άρθρο 66 του Κ.Π.Δ. δεν πέφτει μέσα, διότι η Πολιτική Αγωγή επαναλαμβάνω του άρθρου 66 είναι η ίδια που στρέφεται κατά των παθητικώς νομιμοποιούντων, που ήταν στο άρθρο 64, ούτε πρόκειται περί της αυτής απαιτήσεως.
Πρόκειται περί ποιοτικώς διαφόρου απαιτήσεως συμπροσδιοριζομένης το μεν από τον δόλον ως κριτηρίου χρηματικής ικανοποιήσεως ηθικής βλάβης, το δε από την αμέλεια.
Και κάτι άλλο όμως. Έχετε μια παγία αρχή κύριοι Δικασταί στον Κώδικα. Στον Αστικό Κώδικα εννοώ. Λέει το 1930: Η αξίωση αποζημίωσης δεν αποκλείεται από τον λόγο ότι κάποιος άλλος έχει την υποχρέωση να αποζημιώσει ή να διατρέφει.
Ερώτημα. Πράγματι οι γιατροί είχαν ευθύνη και να αποζημιώσουν για την ψυχική οδύνη που προκάλεσαν εκ της αμελείας τους, ποιοτικώς διάφορος απαίτησις και είναι υπόχρεοι αυτοτελώς. Αυτό, ότι είναι υπόχρεοι αυτοτελώς να πληρώσουν ή το νοσοκομείο ως υποκαθιστάμενος εκ του νόμου αστικός υπεύθυνος, δεν απαλλάσσει τους κυρίους από το να πληρώσουν κατά αρχή την οποία δρομολογεί ο ίδιος ο Κώδικας.
Το πολύ – πολύ κύριοι Δικασταί να πείτε το εξής: Όταν στο τέλος θα φτάσετε να επιδικάσετε την χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, στην ευχέρεια σας είναι να συνυπολογίσετε το αν και ποιο ποσόν κατεβλήθη από το νοσοκομείο. Αυτό όμως δεν αφορά στην νομιμοποίηση. Στην παρούσα φάση λοιπόν της διαδικασίας η νομιμοποίηση δεν πάσχει το παράπαν. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Διακόπτεται η συνεδρίαση για αύριο το πρωί στις 9.00.