ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αναγιγνώσκεται του Μπάρλου, ο οποίος υπάρχει και ληξιαρχική πράξη νομίζω θανάτου μέσα. Όχι, δεν υπάρχει. Υπάρχει βεβαίωση μόνο ότι απεβίωσε.
«Διαμένω μαζί με την οικογένειά μου σε διώροφη κατοικία της οδού Σταδίου 9, στο Παλαιό Ψυχικό, σήμερα 8/5/89 και ώρα 9:30 μπαίνοντας στο αυτοκίνητό μου το οποίο είχα παρκάρει. Στην εξώπορτα του σπιτιού αντιλήφθηκα μια κοπέλα ηλικίας 25 με 30 ετών περίπου, μελαχρινή, ύψος 1,70 περίπου, φορούσε άσπρο φόρεμα πλεκτό, η οποία πριν σημειωθεί η έκρηξη στην οδό Σταδίου, δηλαδή τρία λεπτά περίπου μέσω της οδού Μαραθωνοδρόμων πεζή βαίνοντας, αριστερό πεζοδρόμιο έφτασε 10 μέτρα περίπου πλησίον στο σημείο που έγινε η έκρηξη, μετά 3-5 λεπτά έριξε μια ματιά στο χώρο και έφυγε αμέσως ήρεμα, δηλαδή με φυσιολογικό βάδισμα.
Η κοπέλα που έκανε εντύπωση, γιατί αυτή δεν βγήκε από κανένα σπίτι, αλλά ούτε και εισήλθε. Την κοπέλα αυτή δεν την έχω ξαναδεί ποτέ στην περιοχή εδώ και δυο χρόνια που μένω τις πρωινές ώρες που φεύγω. Επιπλέον μόλις ξεκίνησα με το αυτοκίνητό μου από το σπίτι μου και φτάνοντας στη συμβολή των οδών Μαραθωνοδρόμων – Σταδίου και θέλοντας να στρίψω δεξιά από την παράλληλη βοηθητική της λεωφόρου Κηφισίας, ερχόταν ένας νεαρός μελαχρινός, αδύνατος, ηλικίας μέχρι 25 ετών περίπου, φορούσε μπλε πουκάμισο επιβαίνοντας σε μοτοποδήλατο κινούμενος με σχετικά μεγάλη ταχύτητα και θέλοντας να τον προφυλάξω, έκοψα ταχύτητα του αυτοκινήτου μου και προσπέρασε ο νεαρός χωρίς να δω την κατεύθυνση την οποία ακολούθησε.
Από την έκρηξη που σημειώθηκε καταστράφηκε ολοσχερώς το υπ’ αριθμόν ΝΕ 2441 Ι.Χ. Αυτοκίνητο, μάρκας AUTOBIANCHI, χρώματος μπλε, ιδιοκτησίας του κουνιάδου μου, Βασιλειάδη Βασιλείου – Χημικού, ο οποίος φιλοξενείται στην οικία μου και ημικαταστράφηκε το Ι.Χ. αυτοκίνητο της συζύγου μου μάρκας SITROEN AXE, χρώματος μπορντό καινούργιο, το οποίο είχα αγοράσει προ διμήνου και έφερε τις υπ’ αριθμόν ΥΥ κλπ. πινακίδες κυκλοφορίας.
Η οικία μου έπαθε υλικές ζημιές ενός εκατομμυρίου περίπου δραχμών, έσπασαν διάφορα κουφώματα, κρύσταλλα και τρύπησαν οι τέντες. ¶λλο τίποτα δεν έχω να προσθέσω. Εις πίστωση συνετάγη.›
Αυτή είναι η μία κατάθεση η οποία αναγνώστηκε.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Και η προανακριτική του μακαρίτη του Γιώτη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι μία ή δύο; Είναι δύο. Την μικρότερη να διαβάσουμε;
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Όχι, αυτή που αναφέρεται σε χαρακτηριστικά Κινέζου, που είπε, που αναγνωρίζει. Αυτή μας ενδιαφέρει για τις αγορεύσεις.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Διάβασέ την γιατί δεν βλέπω τα γράμματα.
κ.ΖΑΪΡΗΣ: «Η από 18 Μαϊου 1989 ένορκη έκθεση της εξέτασης του μάρτυρα ...
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχει και ληξιαρχική πράξη θανάτου, μπορούμε να την διαβάσουμε. Διαβάστηκε και η ληξιαρχική πράξη θανάτου. Και στον άλλον γράφει βεβαίωση επάνω ο Επιμελητής, απεβίωσε, τι να κάνουμε,. Αλλιώς δεν έχουμε δικαίωμα να τις διαβάσουμε, ούτε έχουμε και λόγο να τις διαβάσουμε. Να διαβάσουμε την πρώτη ή φτάνει η συμπληρωματική;
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Εκείνη την προανακριτική κατάθεση εκ των δύο που αναφέρει τα χαρακτηριστικά του ατόμου το οποίο το είδε να τριγυρίζει γύρω από το αυτοκίνητό του, το οποίο εκλάπη μετά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτό ρωτάω να μας πείτε ποια είναι αυτή; Ναι. Ας διαβάσουμε ένα σημείο που θέλετε εσείς, δεν είναι ανάγκη να την διαβάσουμε και ολόκληρη.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Απ’ αυτό το σημείο, γιατί είναι μεγάλη κατάθεση: Περί ώρα 20:30 ?.
κ.ΖΑΪΡΗΣ: Ναι.
«Περί ώρα 20:30 στις 21/4/89 είδα να περιφέρεται ύποπτο κοντά στο σπίτι μου και σε μικρή απόσταση από το αυτοκίνητό μου, ένα ύποπτο άτομο ηλικίας 27 έως 30 ετών, ύψους 1,75 μέτρων περίπου με μακριά μέχρι τον ώμο μαλλιά, χρώματος καστανού με μακριά μύτη και μυτερό πιγούνι και ωχρό πρόσωπο.
Η εντύπωση που μου έδωσε ο άνθρωπος αυτός, ήταν φυσιογνωμία Κινέζου. Είμαι σίγουρος όταν εάν θα ξανά έβλεπα αυτό τον άνθρωπο θα τον αναγνώριζα σίγουρα διότι μου έκανε εντύπωση το βάδισμά του και η φυσιογνωμία του›.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πόσο ύψος λέει;
κ.ΖΑΪΡΗΣ: 1,75.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, έχετε άλλο έγγραφο να διαβάσετε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν έχουμε άλλα.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Θέλω ένα σχόλιο να κάνω αν μου επιτρέπετε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι, δυο πράγματα, αλλά δύο μόνο.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Δύο ακριβώς σημεία σε σχέση με τα αναγνωστέα έγγραφα τα οποία είχατε και σε σχέση και με τις καταθέσεις των μαρτύρων, επειδή διαπέρασε από την αίθουσα με την κατάθεση του εντολέα μου, του κ. Πέτσου, αλλά και τις ερωτήσεις που του υπεβλήθησαν η όλη συζήτηση περί διασυνδέσεως της τρομοκρατίας με μυστικές υπηρεσίες, κρατικές φυσικά, συνήθως όταν μιλάμε για μυστικές υπηρεσίες, θέλω απλώς να παρατηρήσω και να υπενθυμίσω στο Δικαστήριό σας, ότι εδώ και μερικά χρόνια γνωρίζουμε για τη στενή διασύνδεση της Ανατολικογερμανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών «ΣΤΑΖΙ› με τον «ΕΛΑ›, η οποία κατά, όσα έχουν ως τώρα βγει, βεβαίως αυτό είναι αντικείμενο επόμενης ποινικής δίκης σχετικά με τον «ΕΛΑ›, ήταν η μητέρα όλων των οργανώσεων με τη θεωρία των συγκοινωνούντων δοχείων.
¶ρα η συζήτηση περί του αν η τρομοκρατία υπό διάφορες μορφές έχει ή δεν έχει σχέση με κρατικές υπηρεσίες ημεδαπές ή αλλοδαπές, ήδη αποτελεί ιστορικό γεγονός. Το αν αυτό θα οδηγήσει σε ποινικές ευθύνες, είναι θέμα επόμενης ποινικής δίκης.
Όσον δε αφορά την περικοπή της προκηρύξεως, γιατί κουνάτε το κεφάλι σας κ. Κουφοντίνα, ψέματα είναι; Τον Βάινεχ εγώ τον εφηύρα;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας έδωσα το λόγο, όχι να απευθυνθείτε ?
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Με συγχωρείτε – με συγχωρείτε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μα τον κατηγορούμενο δεν επιτρέπεται να τον ενοχλούμε.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Τον ¶ντριου και τον Φίλιπ δεν τους εφηύρα εγώ στον «ΕΛΑ› για να λέμε και να μιλάμε και για ιστορία. Αλλά με συγχωρείτε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν έχει καμιά δουλειά με τον «ΕΛΑ› και παρακαλώ, με τον «ΕΛΑ› δεν έχει καμιά δουλειά.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Όχι, σωστό, δέχομαι απολύτως την παρατήρησή σας. Κακώς απευθύνθηκα στον κατηγορούμενο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν επιτρέπεται. Τους κατηγορουμένους πρέπει να τους σεβόμαστε. Σας έχω πει χίλιες φορές, ότι όταν δικάζω εδώ στην έδρα, βάζω τον εαυτό μου ότι είναι εκεί κάτω, πως θα ήθελα να μου φέρονται, έτσι φέρομαι και εγώ σ’ αυτούς. Γιατί λοιπόν δεν το κάνετε όλοι αυτό.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Ζητώ συγνώμη, γιατί απευθύνθηκα στον κατηγορούμενο, ναι, με συγχωρείτε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να τους σεβόμαστε.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Το σέβομαι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ¶λλο δικάζουμε τις πράξεις, αυτό είναι άλλο τι θα πούμε στο τέλος.
Α.ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ: Το δεύτερο σημείο το οποίο ήθελα να πω και να ολοκληρώσω είναι ότι σε σχέση με την περικοπή της προκηρύξεως από την απάντηση προς τον Καθηγητή κ. Φίλια που διαβάσατε, που η 17Ν τονίζει και διευκρινίζει ότι σέβεται απόλυτα την ανθρώπινη ζωή και θα ανέβαλλε το χτύπημα κατά του κ. Γεωργίου Πέτσου σε περίπτωση που υπήρχε διερχόμενο άτομο, άσχετο με την υπόθεση, θέλω απλώς να υπενθυμίσω τον εντολέα μου κ. Πλαταρά ο οποίος ήταν άσχετος πλήρως με το λεωφορείο των Αμερικανών και ο οποίος τραυματίστηκε και η ζωή του ετέθη σε κίνδυνο και ακούσατε την κατάθεσή του ενώπιόν σας και φυσικά με λύπη μου υπενθυμίζω το όνομα του Θάνου Αξαρλιάν, σε σχέση με αυτά τα οποία λέει η 17Ν για τις απώλειες των ατόμων, τα οποία δεν έχουν ουδεμία σχέση με τους στόχους της.
Ε. ΒΟΖΕΜΠΕΡΓΚ: Από την κατάθεση του μάρτυρα Σαββάκη, του μάρτυρα Καραχάλιου σε συνδυασμό με την κατάθεση του κ. Πέτσου σε ό,τι αφορά στον εντολέα μου κ. Πρόεδρε τον κ. Καραχάλιο, προέκυψε με σαφήνεια ότι οι δυο αστυνομικοί αυτοί δεν ανήκαν στην Αντιτρομοκρατική υπηρεσία και το σχόλιο το οποίο κάνω, είναι διότι στην προκήρυξη όπως γνωρίζετε, ως αιτία για την απόφαση της 17Ν να αφαιρέσουν τη ζωή από τους δύο ανθρώπους αυτούς, είχε να κάνει η δήθεν συμμετοχή τους με την Αντιτρομοκρατική ενέργεια, σύμφωνα με την οποία συμμετοχή, δεν ασκούσαν το λειτούργημα, δηλαδή της δίωξης του κοινού εγκλήματος που εντέλοντο να κάνουν με τη συμμετοχή τους στην αντιτρομοκρατική ενέργεια, αλλά αντ’ αυτού φυλούσαν φαύλους πολιτικούς, μεταξύ των οποίων και τον κ. Πέτσο.
Επειδή αποδείχθηκε περίτρανα και χωρίς να υπάρχει κανένα στοιχείο από την Υπεράσπιση που να αντικρούει αυτό το πραγματικό γεγονός ότι δεν μετείχαν στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία, φαίνεται ότι ο λόγος τον οποίο επικαλείται η 17Ν, οι δράστες της δηλαδή, στην προκήρυξη είναι απόλυτα προσχηματικός, γεγονός που ενισχύει τις απόψεις του κ. Πέτσου ότι υπήρχε πολιτική σκοπιμότητα της εποχής εκείνης να αφαιρεθεί η ζωή του.
Αν δεν είναι έτσι τα πράγματα κ. Πρόεδρε, έχετε δικαίωμα να απευθύνετε ερώτημα στο σημείο αυτό, εφόσον το κρίνετε στον κατηγορούμενο Ξηρό ή στον κατηγορούμενο Κουφοντίνα, οι οποίοι έχουν δεχτεί την πολιτική ευθύνη των πράξεων της 17Ν να εξηγήσουν με ποια πολιτικά κριτήρια θέλησαν να αφαιρέσουν τη ζωή από μεροκαματιάρηδες που συντηρούσαν την οικογένειά τους. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τελειώσαμε σε αυτή την υπόθεση. Έχουμε κρατήσει την Ανδρουλιδάκη και έχουμε πει για σήμερα. Δεν είναι όμως παρόντες, δεν τους βλέπω. Τόση ώρα κοιτάζω για να μην αφήνουμε κρατούμενα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε εκφωνείτε το μάρτυρα που μας είπαν, αν είναι εδώ πρώτα από όλα; Αν υπάρχει μάρτυρας της υπόθεσης Ανδρουλιδάκη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν μπορώ να εκφωνήσω όταν δεν είναι οι συνήγοροι εδώ πέρα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Τότε το αφήνουμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μία ελάχιστη δηλαδή που μπορεί το Δικαστήριο προς τους συνηγόρους να μην τους κρατάει εδώ συνέχεια stand by. Διότι βλέπετε, όλα αυτά που βάζουμε κάποια χρονικά περιθώρια δεν είναι αξεπέραστα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε ο κ. Παπαδάκης ούτως ή άλλως είναι κάθε μέρα εδώ.
Κ.ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Δεν είμαι ούτως ή άλλως κάθε μέρα εδώ, ούτε μου κόβει καμία σύνταξη κανείς για να είμαι κάθε μέρα εδώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν θα κόψουμε και σύνταξη! Είστε μαχόμενος δικηγόρος που κάνετε τη δουλειά σας.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε είμαι κάθε μέρα εδώ, αλλά δεν είμαι υποχρεωμένος κάθε μέρα να κουβαλάω μία δικογραφία και την παραμονή της κάθε μέρας να ετοιμάζομαι για σχόλια ή τοποθετήσεις.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εχετε δίκιο.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Το Δικαστήριό σας είπε από την Παρασκευή μετά από αίτημα της Πολιτικής Αγωγής για την υπόθεση Ανδρουλιδάκη για Τρίτη. Μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι δεν έρχονται.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γιατί δεν έρχονται;
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Δεν ξέρω για τον μάρτυρα. Εκείνοι τον πρότειναν να έρθει. Αλλά έχει μείνει σ’ ένα πολύ κρίσιμο σημείο η διαδικασία που πραγματικά η διάσπασή της γεννά πρόβλημα με το 339 παρ. 2 να αναγνωστεί μια απόφαση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχετε δίκιο συμφωνούμε.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Έχω ζητήσει να κάνω σχόλιο στην απόφαση αυτή.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και είπαμε να διαβάσουμε και την άλλη.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Δεν θέλω ερήμην της άλλης πλευράς να γίνει καμία διαδικασία, το σεβάστηκα και στη φάση των αντιρρήσεων για την παράσταση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αλλά κάποτε πρέπει να έρθουν όμως.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Σας παρακαλώ ορίστε μία ημέρα, μην κουβαλάω κι εγώ τη δικογραφία κάθε μέρα χωρίς νόημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αύριο παρακαλούνται της υπόθεσης Ανδρουλιδάκη να είναι εδώ ούτως ή άλλως και θα προηγηθούν από κάθε τι. Θα διακοπεί κάθε τι, διότι έχει δίκιο ο άνθρωπος δεν μπορεί να κουβαλάει όλες τις δικογραφίες μαζί του.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Θα παρακαλέσω πολύ θεωρώντας βέβαιη την αποδοχή της ευχής μου ότι αν κάποτε το Δικαστήριο διαπιστώσει απουσία των δικηγόρων του πελάτη μου σε οποιαδήποτε υπόθεση, θα εκδηλώσει αυτεπαγγέλτως την ίδια ευαισθησία να την αναβάλλει για την επόμενη ημέρα. Το θεωρώ βέβαιο εκ των προτέρων.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να είστε απόλυτα βέβαιος κ. Παπαδάκη ότι έχουμε ευαισθησία για όλους σας. Αλίμονο. Ξέρω, ότι είναι μια δίκη που θα κρατήσει πολύ. Πιστεύω δε ότι οι δικηγόροι δεν είναι η μοναδική υπόθεση που έχουν. Αρχόμενος από αυτό, δεν μπορώ να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι καθίστε όλα εδώ τα 24ωρα.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Για να είμαι εδώ κάθε μέρα, έχω αφήσω πίσω διάφορα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το ξέρω, καταλαβαίνω, συμμερίζομαι και είστε επαγγελματίας δικηγόρος. Δεν είστε εδώ για μια δίκη και τελειώσατε.
Β. ΚΑΡΥΔΗΣ: Κύριε Πρόεδρε συγγνώμη, επειδή κι εγώ είμαι καθημερινά εδώ και έχω προσπαθήσει να αναβάλλω, αύριο είναι η μοναδική που δεν μπορώ να αναβάλλω η υπόθεση που έχω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να πούμε Τετάρτη για την υπόθεση του Ανδρουλιδάκη;
Β. ΚΑΡΥΔΗΣ: Αύριο είναι Τετάρτη έτσι κι αλλιώς κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να πούμε Πέμπτη τότε. Ναι βέβαια αύριο είναι Τετάρτη. Πως μου ροκανίζετε την εβδομάδα, δεν σας καταλαβαίνω!
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Την Πέμπτη πιθανότατα ο Δικηγορικός Σύλλογος θα έχει στάση εργασίας μαζί με την ΑΔΕΔΥ και τη ΓΣΕΕ για τον πόλεμο. Το πιθανολογώ. Σήμερα έχει Διοικητικό Συμβούλιο είναι πιθανό να μην γίνει και αύριο θα το ξέρουμε. Γι’ αυτό το λέω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι και ο πόλεμος! Έχετε δίκιο.
Β. ΚΑΡΥΔΗΣ: Κύριε Πρόεδρε να διευκολύνω. Εάν είναι η πρώτη που θα κάνουμε Ανδρουλιδάκη αύριο το πρωί με το ξεκίνημα, θα καταβάλλω εγώ κάθε προσπάθεια τουλάχιστον να κρατηθεί, ώστε να πάω αργότερα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα κοιτάξω η πρώτη να την κάνουμε. Αν έρθουν εδώ του Ανδρουλιδάκη. Τι θα κάνουμε δηλαδή; Θα διαβάσουμε και έναν μάρτυρα αν έρθει. Τα σχόλια θα τα ακούσω.
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Η κα Θεοδώρα Μπακογιάννη. Παρίστασθε ως Πολιτική Αγωγή επομένως δεν ορκίζεστε. Θέλω να προσπαθήσετε να αναπαράγετε το συμβάν. Βέβαια ξέρω ότι είναι θλιβερές οι εμπειρίες αυτές οι προσωπικές, αλλά να δώσετε στο Δικαστήριο μια εικόνα, όπως ζήσατε εσείς τότε αυτό το γεγονός.
Θ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ: Θα μου επιτρέψετε κ. Πρόεδρε να αρχίσω γιατί πιστεύω ότι θα βοηθήσει το Δικαστήριό σας να κρίνει το σύνολο των γεγονότων με ορισμένα στοιχεία, από τη ζωή και την προσωπικότητα του δολοφονηθέντος Παύλου Μπακογιάννη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα τα ήθελα.
Θ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ: Ο Παύλος Μπακογιάννης γεννήθηκε στη Βελωτά Ευρυτανίας. Ένα χωριό, 35 κατοίκων στο φτωχότερο νομό της Ελλάδας. Ήταν γιος του Κωνσταντίνου Μπακογιάννη παπά και της Ειρήνης Μπακογιάννη.
Μεγάλωσε στην Ευρυτανία του Εμφυλίου Πολέμου, ήταν 5 ετών όταν ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος και έζησε την αγριότητα του Εμφυλίου Πολέμου με όλη της την ένταση, διότι ιδιαίτερα στο νομό Ευρυτανίας ο Εμφύλιος είχε πάρα πολύ μεγάλες διαστάσεις. Ο Εμφύλιος άφησε έντονα βιώματα στην προσωπικότητα του Παύλου Μπακογιάννη.
Έφυγε από το σπίτι του 12 χρονών και πήγε στο Αγρίνιο όπου πήγε στο Γυμνάσιο και επειδή δεν μπορούσε τότε και η οικονομική κατάσταση του παπά-Κώστα ήταν πάρα πολύ δύσκολη, έγινε βοηθός μανάβη στο μανάβικο του θείου του μοίραζε μαναβικά για να μπορέσει να τελειώσει το Γυμνάσιο.
Τελείωσε κάποια στιγμή το Γυμνάσιο και έγινε δεκτός, πέτυχε με εξετάσεις σε δύο Πανεπιστήμια και στη Νομική Σχολή της Αθήνας και στην Πάντειο. Η οικονομική βεβαίως της οικογένειας εξακολουθούσε όπως καταλαβαίνετε να ήταν πολύ προβληματική και δεν ήταν δυνατόν να σπουδάσει με χρήματα του παπά-Κώστα. Κατόπιν τούτου επέλεξε να πάει στην Πάντειο, όπου οι παρουσίες δεν ήταν υποχρεωτικές.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ποιο έτος ήταν;
Θ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ: Το ’60. Δεν ήταν υποχρεωτικές οι παρουσίες εκείνη την εποχή και μπορούσε να καταταγεί εθελοντής στο Λιμενικό. Η κατάταξή του στο Λιμενικό του επέτρεπε κατ’ αρχήν να έχει στέγη και τροφή και ταυτόχρονα να σπουδάζει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, πράγμα το οποίο και έκανε.
Αποφοίτησε από την Πάντειο και έφυγε μετανάστης στη Γερμανία, χωρίς να μιλάει μία λέξη γερμανικά. Με τη βοήθεια κάποιων φίλων του κατάφερε να εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο και κάνοντας πάρα πολλές δουλειές στη Γερμανία, από το να δουλεύει στο εργοστάσιο της VW και ό,τι άλλο μπορούσε να υπάρξει, πήρε το πτυχίο του και έπιασε δουλειά στο βαυαρικό ραδιοφωνικό σταθμό. Ο βαυαρικός ραδιοφωνικός σταθμός τότε ήταν ένας σταθμός ο οποίος είχε εκπομπή για τους Έλληνες εργαζόμενους στη Γερμανία.
Εκείνη την ίδια εποχή ο Παύλος Μπακογιάννης αρχίζει και δουλεύει δημοσιογραφικά και γίνεται η Δικτατορία στην Ελλάδα. Η Δικτατορία στην Ελλάδα ήταν βεβαίως μια καθοριστική καμπή στη ζωή του Παύλου Μπακογιάννη, διότι από εκείνη την ημέρα και πέρα, ο ραδιοφωνικός σταθμός της Βαυαρίας μεταβάλλεται στη φωνή της ελεύθερης Ελλάδας και αναμεταδίδεται εκτός από την Γερμανία και στην Ελλάδα, μέσω της Deutsche Welle. Και ξεκινάει ένας αγώνας κατά της Δικτατορίας.
Ο Παύλος Μπακογιάννης ήταν ένας μαχόμενος δημοσιογράφος. Ξεκίνησα να σας λέω ότι είχε το σύνδρομο του Εμφυλίου, διότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του η αντίληψή του για τη Δημοκρατία. Ήταν ένας μαχόμενος δημοκράτης, ένας δημοκράτης ο οποίος ήταν ασυμβίβαστος στα πιστεύω του.
Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας η Χούντα του αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια. Η γερμανική Κυβέρνηση εκείνη την εποχή, επειδή ήταν ένας διάσημος δημοσιογράφος του πρότεινε να πάρει τη γερμανική υπηκοότητα. Ο Παύλος Μπακογιάννης την αρνήθηκε και έμεινε με καμία υπηκοότητα, με το διαβατήριο εκείνη την εποχή, το μπλε διαβατήριο όπως το λέγαμε εμείς, των προσφύγων του ΟΗΕ.
Επειδή ήταν μαχόμενος και είχε απόψεις, ανήκει στην κατηγορία αυτών των Ελλήνων και μαχομένων δημοσιογράφων, οι οποίοι είχαν το «προνόμιο› να τους έχει αρνηθεί οι Ηνωμένες Πολιτείες βίζα διότι πίστευαν ότι ήταν εχθρός του φασιστικού καθεστώτος στην Ελλάδα, ταυτόχρονα η DDL τότε Ανατολική Γερμανία βίζα διότι ήταν εχθρός του κομμουνισμού.
Ο Παύλος Μπακογιάννης έδωσε ένα πολύ μεγάλο αγώνα κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας και αυτόν ο οποίος ήταν επίσημος, αυτόν δηλαδή τον οποίο έκανε επίσημα και ήταν ευρύτερα γνωστός μεταδίδοντας τις ειδήσεις και τονώνοντας το φρόνημα των Ελλήνων δημοκρατών, αλλά κι έναν άλλο αγώνα: ήταν σε επαφή με πολλές από τις Οργανώσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Με τις Οργανώσεις οι οποίες δεν είχαν απαρνηθεί την ένοπλη βία, αντίθετα υποστήριζαν την ένοπλη βία κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας.
Η δράση του ήταν ευρύτερα γνωστή και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η 17Ν δεν ήταν η πρώτη που σκέφτηκε να δολοφονήσει τον Παύλο Μπακογιάννη. Ο Παύλος Μπακογιάννης δέχτηκε επίθεση στο Μόναχο από βόμβα μέσα στο σπίτι του το 1970 και τότε η γερμανική Αστυνομία είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτή η βόμβα είχε μπει από τις ελληνικές Μυστικές Υπηρεσίες της εποχής.
Ήταν η ίδια εποχή που κάποιοι άλλοι από εμάς στο Παρίσι ζούσαν τις φωτιές σε κέντρα που είχαν μπει την εποχή που η Μελίνα Μερκούρη προσπαθούσε να κάνει τη δική της παρουσία και να δώσει τη δική της μάχη. Συνέπιπταν οι εποχές για την αντίληψη την οποία η Δικτατορία είχε τότε.
Μετά από την πτώση της Δικτατορίας γύρισε πίσω στην Ελλάδα. Γύρισε πίσω στην Ελλάδα και άρχισε να εργάζεται στην Ελλάδα και να δίνει τη δική του μάχη στη μεταπολιτευτική Δημοκρατία μας. Είναι μεγάλη η ιστορία, δεν θέλω να κουράσω το Δικαστήριό σας παραπάνω, θα φτάσω μόνο στην τελευταία εποχή.
Σας είπα ότι ο Παύλος Μπακογιάννης είχε ένα βίωμα του Εμφυλίου Πολέμου. Πίστευε ότι τα κατάλοιπα του Εμφυλίου Πολέμου ήταν ακόμη υπαρκτά στον τόπο μας και πίστευε ότι εάν αυτό δεν ξεπεραστεί, η μεταπολιτευτική Δημοκρατία δεν θα έβρισκε την σωστή της πορεία, τη σωστή της λειτουργία.
Γι’ αυτό κι έδωσε μία πολύ μεγάλη μάχη. Ήταν εισηγητής του νομοσχεδίου για την άρση των συνεπειών του Εμφυλίου Πολέμου υποστηρίζοντας εκείνη την εποχή όχι μόνο την άρση των συνεπειών, είχε φτάσει να εκλεγεί Βουλευτής, την ίδια εποχή που μαχόταν για την ανάπτυξη της Ευρυτανίας, που ήταν η πολύ μεγάλη του αγάπη και για την οποία ήταν πάρα πολύ περήφανος.
Δεν ανήκε στην κατηγορία εκείνων που απαρνήθηκαν την καταγωγή τους. Ήταν περήφανος και γι’ αυτό και τα δικά μου παιδιά, άμα τα ρωτήσετε θα σας πουν ότι «κατάγονται από τη Βελωτά Ευρυτανίας› και θα σας το πουν με πολύ μεγάλη περηφάνια. Διότι ο πατέρας τους ήταν πολύ περήφανος για την Βελωτά.
Έδινε τη μάχη εκείνη την εποχή για την ανάπτυξη της Ευρυτανίας. Μιας Ευρυτανίας που είχε το χειρότερο δείκτη σε ολόκληρη την Ελλάδα φτώχειας. Ήμασταν τελευταίοι σε όλα. Στο μόνο πράγμα που ήμασταν πρώτοι, ήταν στο δείκτη μετανάστευσης. Εκεί ήμασταν πρώτοι. Έφευγαν οι Ευρυτάνες από την Ευρυτανία για να πάνε να δουλέψουν και να προκόψουν αλλού.
Έδινε μάχη για το αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ευρυτανίας το κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η φοβερή ειρωνεία είναι ότι όταν αποφάσισαν αυτοί οι κύριοι να τον δολοφονήσουν, ήταν 26 Σεπτεμβρίου του 1989 όταν στο αναπτυξιακό πρόγραμμα Ευρυτανίας εγκρίθηκε η χρηματοδότησή του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν μερικά πράγματα καμιά φορά στη ζωή, τα οποία τα θυμάσαι.
Ο Παύλος Μπακογιάννης θεωρούσε το πρόβλημα της τρομοκρατίας ένα πρόβλημα σοβαρό για την Ελληνική Δημοκρατία. Ένα πρόβλημα σοβαρό, διότι στη δική του λογική η τρομοκρατία ήταν ίση με τον απόλυτο φασισμό.
Τρομοκρατική πράξη στη λογική του Μπακογιάννη ήταν μια πράξη, η οποία δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί. Διότι άποψή του ήταν ότι στις Δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα –το έχουμε γράψει και στον τάφο του- διότι μπορείς να δίνεις την πολιτική σου μάχη και να πείθεις με το λόγο σου, να είσαι ενδεχομένως μειοψηφία, να είσαι ενδεχομένως μικρή μειοψηφία, αλλά από την ώρα που έχεις την ελευθερία να αρθρώνεις λόγο και να μην υπάρχει κανένας ο οποίος να μπορεί να σου στερήσει από εκείνη τη στιγμή και πέρα, η αφαίρεση ζωής από οποιονδήποτε είναι πράξη ακραίου φασισμού.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Παύλος έψαχνε το θέμα της τρομοκρατίας. Τον απασχολούσε πάρα πολύ. Το έψαχνε ως δημοσιογράφος, όχι ως αστυνομικός. Αλλά ως δημοσιογράφος έψαχνε και είχε την ευκαιρία κ. Πρόεδρε και τη δυνατότητα να μάθει.
Κατά τη γνώμη μου έκανε ένα μεγάλο λάθος, τεράστιο λάθος. Ο Παύλος πίστευε ότι κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι ξεκίνησαν ενδεχομένως από την εποχή της δικτατορίας, συμμεριζόντουσαν τις δικές του αρχές και τις δικές του αξίες και έκανε πάρα πολύ μεγάλο λάθος.
Δεν μπορώ να πω σήμερα τι ενδεχομένως ήξερε ή τι ενδεχομένως έψαχνε. Η εμπειρία του από τη δικτατορία τον είχε κάνει πάρα πολύ προσεκτικό στο να λέει πράγματα. Όταν έψαχνε, δεν μοιραζόταν τις πληροφορίες του. Ίσως αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίον ήταν ένας πετυχημένος δημοσιογράφος.
Εγώ πάντως κ. Πρόεδρε θα σας πω ότι όταν ο Παύλος Μπακογιάννης έφαγε πρωινό με τα παιδιά του το πρωί της 26ης Σεπτεμβρίου του 1989 και μισή ώρα μετά χτυπούσαν όλα τα τηλέφωνα στο σπίτι, ήταν πάρα πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ένας άνθρωπος αυτής της ποιότητας, αυτών των αρχών, αυτής της αντίληψης για την συνεχή προσφορά και την μάχη του για την δημοκρατία, μπορούσε να πέσει θύμα μιας τρομοκρατικής επίθεσης και να έχουν και το θράσος μετά αυτοί οι κύριοι να βγαίνουν με προκηρύξεις στην προσπάθεια τους να δικαιολογήσουν την πράξη τους, να σπιλώσουν και τη μνήμη αυτού του ανθρώπου.
Υπάρχουν πράγματα τα οποία κανένας μπορεί λογικά να τα παρακολουθήσει ή μπορεί λογικά ενδεχομένως και να τα κατανοήσει. Αυτή η πράξη των ανθρώπων αυτών οι οποίοι δολοφόνησαν έναν άνθρωπο άοπλο, τον δολοφόνησαν πισώπλατα κ. Πρόεδρε, διότι δεν είχαν το θάρρος να τον κοιτάξουν στα μάτια, διότι δεν είχαν το θάρρος να απαντήσουν στην καλημέρα που εκείνος τους είπε.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά στο τέλος, όταν ήταν πεσμένος κάτω ο Μπακογιάννης, από τις πρώτες σφαίρες του έριξαν άλλη μία. Στη δικιά μου διάλεκτο αυτό λέγεται ανανδρία, λέγεται ό,τι άλλη λέξη θέλετε, γιατί μου είπαν οι δικηγόροι μου να μην χρησιμοποιήσω επίθετα, αλλά ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να σας περιγράψω την άποψη μου γι’ αυτή την κατηγορία των ανθρώπων οι οποίοι δεν έχουν το θάρρος ούτε και σήμερα να βγουν να πουν ότι το έκαναν. Σήμερα που μιλάμε, να βγουν να πουν ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι σήκωσαν αυτά τα δύο πιστόλια και έριξαν στον Μπακογιάννη.
Ούτε σήμερα δεν τολμούν να βγουν να πουν στα δικά μου τα παιδιά, στους δικούς του τους γονείς, σε όλους αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι τον πίστεψαν, ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίον σήκωσαν τα πιστόλια, ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίον σκότωσαν έναν άνθρωπο τον οποίο δεν ήξεραν και τον οποίον δεν είχαν φαίνεται καν παρακολουθήσει την πορεία αυτού του ανθρώπου για να μπορέσουν να πάρουν την απόφαση να του αφαιρέσουν τη ζωή και να αφήσουν τα δικά μου παιδιά χωρίς πατέρα.