Το φθινόπωρο του 1979, οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου απομακρύνθηκαν για λόγους προστασίας από το μνημείο και μεταφέρθηκαν στο Μουσείο της Ακρόπολης, αντικαθιστώμενες από εκμαγεία. Αυτή ήταν μια από τις πρώτες και σίγουρα η πιο εντυπωσιακή ενέργεια της αποκατάστασης του Ερεχθείου, έργου που έμελλε να ολοκληρωθεί σε μόλις οκτώ χρόνια και να αποσπάσει πλήθος επαίνων και διακρίσεων.
Το φθινόπωρο του 1979, οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου απομακρύνθηκαν για λόγους προστασίας από το μνημείο και μεταφέρθηκαν στο Μουσείο της Ακρόπολης, αντικαθιστώμενες από εκμαγεία. Αυτή ήταν μια από τις πρώτες και σίγουρα η πιο εντυπωσιακή ενέργεια της αποκατάστασης του Ερεχθείου, έργου που έμελλε να ολοκληρωθεί σε μόλις οκτώ χρόνια και να αποσπάσει πλήθος επαίνων και διακρίσεων.
Το έργο της αποκατάστασης του Ερεχθείου, που αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη αναστηλωτική επέμβαση σε μνημείο της Ακρόπολης από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ), καταγράφεται στο βιβλίο του Αλέξανδρου Παπανικολάου «Η αποκατάσταση του Ερεχθείου (1979-1987)», η παρουσίαση του οποίου πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης.
Πρόκειται για δίτομο έργο του αείμνηστου αρχιτέκτονα του υπουργείου Πολιτισμού, διευθυντή του έργου της αποκατάστασης την περίοδο εκείνη, σε επιστημονική επιμέλεια του Ομότιμου Καθηγητή του ΕΜΠ και προέδρου της ΕΣΜΑ, Χαράλαμπου Μπούρα, και της αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Πολυτεχνείου Κρήτης, Φανής Μαλλούχου- Tufano, με το οποίο εγκαινιάζεται η σειρά «Απόδοση αναστηλωτικών έργων Ακροπόλεως».
«Ο επιστήμονας μένει στη μνήμη από την επιστημονική μαρτυρία και κατάθεση και τα επιστημονικά τεκμήριά του. Ο Αλέκος είναι παρών μέσα από το έργο του Ερεχθείου, τα κείμενα και τα σχέδιά του», επεσήμανε η γενική γραμματέας Πολιτισμού του ΥΠΑΙΘΠΑ, Λίνα Μενδώνη, «καταθέτοντας» στιγμιότυπα από τη συνεργασία της με τον Αλέξανδρο Παπανικολάου.
«Σήμερα, η εποχή είναι δύσκολη. Ξεφυλλίζοντας όμως το έργο του Ερεχθείου διαπίστωσα ότι και τότε η εποχή ήταν πολύ δύσκολη. Ξεκίνησε ένα έργο με ελάχιστη υποδομή. Οι άνθρωποι ήταν αυτοί που άνοιξαν το δρόμο για την υλοποίησή του», παρατήρησε η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, Βασιλική Ελευθερίου.
«Το Ερέχθειο, ως κορυφαίο μνημείο της αρχαίας κλασικής αρχιτεκτονικής, υπέστη δραστικές επεμβάσεις πολλές φορές, για τις οποίες ελάχιστα πράγματα μας είναι γνωστά, κυρίως από την ανάλυση των αποτελεσμάτων τους. Η τελευταία από αυτές, παρουσιάζεται στο δίτομο έργο, θεωρήθηκε από την αρχή της ως άξια μιας μεγάλης και επιστημονικώς συγκροτημένης αποδόσεως», σημείωσε ο Χαράλαμπος Μπούρας.
Νέα στοιχεία για το μνημείο
Ο πρώτος τόμος της έκδοσης πραγματεύεται την υλοποίηση του έργου και ο δεύτερος αφορά σε νέα στοιχεία για το μνημείο, που προέκυψαν κατά την επέμβαση, αλλά και στην κριτική που διατυπώθηκε στο έργο της αποκατάστασης. Την έκδοση συμπληρώνουν και μελέτες σημαντικών επιστημόνων για θέματα της αποκατάστασης του μνημείου και κείμενο για τις φυσικοχημικές επεμβάσεις στο Ερέχθειο.
Στην εκδήλωση προβλήθηκε, επίσης, η μικρού μήκους ταινία παραγωγής και επιστημονικής επιμέλειας της ΥΣΜΑ, «Το Ερέχθειο, ιστορία και αναστηλώσεις». Σε αυτήν παρουσιάζεται η ιστορία του μνημείου του Ερεχθείου, οι περιπέτειές του στους αιώνες και οι αναστηλώσεις του. Μεταξύ άλλων γίνεται χρήση τρισδιάστατων ψηφιακών μοντέλων, όπου με παραστατικό τρόπο παρουσιάζονται οι μεταβολές του μνημείου και οι επεμβάσεις σ’ αυτό.