Οι σχέσεις της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι τεράστιας σημασίας, σχολιάζει ο Ουίλιαμ Πφαφ σε άρθρό του στην «International Herald Tribune». Και οι δύο πλευρές, όμως, αρνούνται να λάβουν υπόψη τους πώς λειτουργούν πραγματικά οι γεωπολιτικές σχέσεις εξουσίας.
Την περασμένη Δευτέρα, ο βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ απέρριψε την ιδέα μιας Ευρώπης ως ανεξάρτητης δύναμης, με μια εξωτερική πολιτική που θα διαφέρει από εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην περίπτωση αυτή, το καλύτερο που μπορεί να περιμένει η Ευρώπη είναι να ασκεί επιρροή στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια χώρα που δεν της αρέσει καθόλου να επηρεάζεται από άλλους.
Η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση δεν αποδέχεται μια συμμαχική σχέση που να μην είναι σχέση κυριαρχίας και υποταγής. Γι' αυτό ακριβώς μιλά για τιμωρία της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Βελγίου.
Οι άνθρωποι του προέδρου Μπους εξέλαβαν την ευρωπαϊκή αντίθεση στον πόλεμο κατά του Ιράκ ως απόδειξη ότι μια κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική μπορεί να αποτελέσει σοβαρό περιορισμό στην ελευθερία δράσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να εμποδίσουν αυτό το ενδεχόμενο.
Οι Αμερικανοί δικαίως ανησυχούν, σημειώνει ο Πφαφ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι το μοναδικό σοβαρό οικονομικό και πολιτικό αντίβαρο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιδίωξή της για μια πολιτική ανεξαρτησία και οικονομική αυτονομία συνιστά ευθεία πρόκληση προς τα αμερικανικά συμφέροντα, όπως τα αντιλαμβάνεται η Ουάσινγκτον. Και τούτο, επειδή η κυβέρνηση Μπους έχει προβεί σε ρήξη με τις θεμελιώδεις αρχές και πρακτικές της μεταπολεμικής εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής, στη βάση των οποίων δημιουργήθηκε η Ατλαντική Συμμαχία.
Τα ευρωπαϊκά έθνη έχουν αρκετά μεγάλη ιστορία και αρκετά πλούσιο πολιτισμό ώστε να αποδεχθούν την κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα αναγκαστεί αργά ή γρήγορα να λάβει υπόψη της αυτή την πραγματικότητα.
Η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση, την επαύριον του πολέμου κατά του Ιράκ, θεωρεί ότι η Αμερική είναι παντοδύναμη και δεν είναι υποχρεωμένη να δίνει λογαριασμό σε κανέναν.
Η αντίσταση σε αυτή την οπτική του προέδρου Μπους μπορεί να αποδειχθεί για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξίσου σημαντική με την αντίσταση που είχε δείξει αρχικά η Ατλαντική Συμμαχία στη Ρωσία. Ο παραλληλισμός αυτός μπορεί να μην είναι ευχάριστος, είναι όμως διδακτικός.
Ενας τρόπος να επηρεάσει η Ευρωπαϊκή Ενωση την πορεία της Αμερικής, διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντά της, θα ήταν να προωθήσει τις οικονομικές της δυνατότητες και τους τομείς έρευνας και τεχνολογίας, όπου η Ευρώπη είναι ήδη ισχυρή. Τα άλλα της πλεονεκτήματα είναι η διπλωματική και πολιτική ήπια δύναμη που διαθέτει.
Η σημερινή στρατιωτική αταξία της Ευρώπης είναι σκανδαλώδης, αν λάβει κανείς υπόψη του τα χρήματα που δαπανούν οι χώρες-μέλη. Το στρατιωτικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών, όμως, παρέχει μια πολύ περιορισμένη μορφή εξουσίας. Καθώς προκαλεί αυτομάτως αντίσταση και φόβο, η αμερικανική στρατιωτική ισχύς μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες, προκαλώντας νέες κρίσεις αντί για σταθερότητα και διεθνή συνεργασία.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει να αποτελέσει μια ανεξάρτητη και αυτόνομη δύναμη στις διεθνείς υποθέσεις, που θα υπερασπίζεται την κλασική αρχή της ισορροπίας στις διεθνείς σχέσεις και τις αρχές της πολυμερούς παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Η επιλογή αυτή, καταλήγει ο αμερικανός αρθρογράφος, είναι ρεαλιστική και υπηρετεί τα συμφέροντα όλων των πλευρών. Η ανεξέλεγκτη συνέχιση της σημερινής αμερικανικής πολιτικής μπορεί να έχει δυσμενή αποτελέσματα, όχι μόνο στις διεθνείς σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και στις ελευθερίες των αμερικανών πολιτών, που έχουν ήδη υποστεί σοβαρά πλήγματα από τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας.
Πηγή: International Herald Tribune, Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων