Βυθισμένη στους ωκεανούς της θλίψης, όπως απαιτεί ο ρόλος της, η ηθοποιός Πέγκυ Τρικαλιώτη ανοίγει τις επιστολές μιας σχέσης αγάπης και μίσους, και μας μιλά για την παράσταση «Δεν μ’ αγαπάς. Μ’ αγαπάς».
Βυθισμένη στους ωκεανούς της θλίψης, όπως απαιτεί ο ρόλος της, η ηθοποιός Πέγκυ Τρικαλιώτη ανοίγει τις επιστολές μιας σχέσης αγάπης και μίσους, και μας μιλά για την παράσταση «Δεν μ’ αγαπάς. Μ’ αγαπάς».
Αναζητώντας όλα τα φώτα και τα σκοτάδια της μητρικής αγάπης, 117 επιστολές ξεδιπλώνουν μία αλλόκοτη σχέση ανεκπλήρωτης στοργής, στη θεατρική διασκευή του επιτυχημένου βιβλίου της Φωτεινής Τσαλίκογλου από τον Πέτρο Ζούλια, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Βασιλάκου.
Το έργο αποτελεί μια ελεύθερη θεατρική απόδοση της αλληλογραφίας της πεζογράφου Μαργαρίτας Λυμπεράκη προς την κόρη της, Μαργαρίτα Καραπάνου, έτσι όπως τη διέσωσε και εξέδωσε η πανεπιστημιακή Καθηγήτρια και λογοτέχνης Φωτεινή Τσαλίκογλου.
Υποδυόμενη τη Μαργαρίτα Καραπάνου, η Πέγκυ Τρικαλιώτη αναζητεί απεγνωσμένα τη μητρική αγάπη, παλεύοντας με την κατάθλιψη, και μας μιλά για τις δύο ηρωίδες και τις προσδοκίες της για το μέλλον.
Πού βασίζεται το έργο;
Στην αληθινή ιστορία δύο συγγραφέων γυναικών, μάνας και κόρης, της Ρίτας Λυμπεράκη και της Μαργαρίτας Καραπάνου. Με αφορμή το βιβλίο της Φωτεινής Τσαλίκογλου, το οποίο εμπεριέχει όλες τις επιστολές, που έχει στείλει η Ρίτα Λυμπεράκη στη Μαργαρίτα Καραπάνου, ταξιδεύουμε στη ζωή τους από το 1962 έως το 1974. Συγχρόνως, ακουμπάμε στο τώρα της Μαργαρίτας Καραπάνου, όταν έδωσε την άδεια να εκδοθούν οι επιστολές, το 2008. Πραγματεύεται, λοιπόν, μια δυνατή σχέση, ακραία, δύσκολη, με πολύ φως και πολύ σκοτάδι. Μία σχέση αγάπης – μίσους, θαυμασμού – λατρείας, αποδοχής και παραίτησης. Δύο γυναίκες, που όλα αυτά τα χρόνια ζήσανε «μαζί και χώρια».
Πώς το αποδίδει θεατρικά ο Πέτρος Ζούλιας;
Κατά τη γνώμη μου, κατάφερε να συμπυκνώσει όλη την ουσία της σχέσης αυτών των δύο γυναικών μέσα σε ένα θεατρικό έργο μιάμισης ώρας περίπου, κάτι που στην αρχή μου φαινόταν ακατόρθωτο. Μέσα σε λίγη μόνο ώρα, ξεδιπλώνεται ένα παζλ συναισθημάτων και γεγονότων της ζωής τους, από απλά και καθημερινά, μέχρι σημαντικά και καταλυτικά. Επίσης, παράλληλα, τρέχουν τα πιο σημαντικά ιστορικά γεγονότα της εποχής, από την Αποστασία στην Ελλάδα μέχρι τον Μάη του ’68 στο Παρίσι και από τη Χούντα μέχρι τη Μεταπολίτευση. Με μοναδικούς συμμάχους στο σκηνικό ένα τραπέζι και δύο καρέκλες, αναζητεί πώς δύο γυναίκες μπορούν να είναι παρούσες και απούσες μαζί, την ίδια στιγμή, στον ίδιο χωροχρόνο. Αυτό το «μαζί και χώρια» που όλοι βιώνουμε στη ζωή μας, στη σχέση μας. Ο Πέτρος - μέσα από τη διασκευή και τη σκηνοθεσία του - τονίζει ότι πολλές φορές το «μαζί» μπορεί να είναι πιο μοναχικό και το «χώρια» πολλά υποσχόμενο…
Συστήστε μας τις δύο ηρωίδες.
Η Ρίτα Λυμπεράκη ήταν μία γυναίκα με πολύ πάθος για τη ζωή, επικεντρωμένη πάρα πολύ στον εαυτό της, ζώντας σε μία εποχή όπου το φεμινιστικό κίνημα είχε ξεκινήσει και ήταν στην ακραία του μορφή. Μία γυναίκα, η οποία ήθελε απόλυτα την ελευθερία της και που η ίδια τη διεκδίκησε στον υπέρτατο βαθμό, αφήνοντας την κόρη της πίσω να μεγαλώνει με τη γιαγιά, ενώ η ίδια κυνηγούσε τα όνειρά της στο Παρίσι. Μία καλή συγγραφέας με έντονη κοινωνική ζωή, περιτριγυρισμένη από τη διανόηση της εποχής - Σιμόν Ντε Μποβουάρ, Πικάσο, Ιονέσκο, Καμί -, η οποία προσπάθησε να ζήσει τη ζωή της, χωρίς «βαρίδια» να την τραβάνε κάτω! Αλλά η ζωή πάντα επιφυλάσσει εκπλήξεις. Η δική της έκπληξη ήταν η αρρώστια της Μαργαρίτας. Μία δύσκολη αρρώστια, όπως είναι η μανιοκατάθλιψη, η οποία ήταν το μοναδικό πράγμα που, τελικά, την ξύπνησε και τη γύρισε δίπλα στην κόρη της.
Η κόρη της, η Μαργαρίτα Καραπάνου, επίσης μία σπουδαία συγγραφέας, ένα πλάσμα βαθιά σοφό, υπερευαίσθητο, ατίθασο και χτυπημένο από μία τραγική μοίρα. Καμιά φορά, νομίζεις ότι κάποιους ανθρώπους τους βάζει σημάδι ο Θεός, για να μετρήσει τις αντοχές τους. Η Μαργαρίτα μεγάλωσε μακριά από τους γονείς της. Όπως κάθε παιδί, τους είχε ανάγκη και πριν προλάβει να ενηλικιωθεί και να πάρει τη ζωή στα χέρια της, η αρρώστια της χτύπησε την πόρτα. Μια αρρώστια που σε κυνηγάει σε όλη σου τη ζωή και ρίχνει κάτω και τους πιο δυνατούς ανθρώπους, όπως έλεγε η ίδια. Έζησε χέρι χέρι με την αρρώστια, αλλά στο τέλος βγήκε νικήτρια. Ένα κορίτσι, που όλη του τη ζωή είχε ανάγκη τη μητέρα του, τη διεκδικούσε και την αναζητούσε παντού, ακόμα και μετά τον θάνατό της! Ζούσε συνέχεια την απόλυτη ταύτιση μαζί της, αφού είχαν και το ίδιο όνομα! Όπως έλεγε: «ένιωθα σαν να μην είχα δική μου ταυτότητα».
Πώς θα περιγράφατε τη σχέση τους;
Όπως όλες οι σχέσεις που βιώνονται από μακριά, έτσι και αυτή είναι δύσκολη, πολύπλοκη και ακραία! Η απόσταση μεγαλώνει όλα τα συναισθήματα: την αγάπη, την ανάγκη, την έλλειψη, τα «θέλω»! Ωραιοποιεί τις καταστάσεις και μικραίνει τα σημαντικά. Όταν η απόσταση δεν υπάρχει για λίγο και φεύγει, οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να φερθούν ο ένας στον άλλο και, έτσι, αυτό που περίμεναν για πολύ καιρό, το να είναι μαζί, γίνεται πολύ δύσκολο, πολύ αμήχανο… Δύο «Μαργαρίτες», οι οποίες ήθελαν πάντα να είναι μαζί και ποτέ δεν ήταν! Μια γονεϊκή σχέση από απόσταση. Αυτό τα λέει όλα!
Τι σας γοητεύει στον χαρακτήρα που ενσαρκώνετε;
Πρώτα από όλα, ότι είναι η Μαργαρίτα Καραπάνου, ένα πλάσμα που υπήρξε ανάμεσά μας, μία υπέροχη συγγραφέας με σπάνια γραφή και με μια πολύ δύσκολη ζωή, η οποία για έναν ηθοποιό είναι πολύ ελκυστικό να τη ζήσει πάνω στην σκηνή.
Πώς διαλύθηκαν, τελικά, τα σκοτάδια αυτής της μητρικής αγάπης;
Στην πραγματικότητα, δεν ξέρω εάν διαλύθηκαν ποτέ! Συνήθως, τα λάθη των γονέων τα παιδιά τα κουβαλάνε για όλη τους τη ζωή. Η Μαργαρίτα, ακόμα και μετά τον θάνατο της μητέρας της, έγραφε, σκεφτόταν και ζούσε σαν εκείνη να ήταν ακόμα εν ζωή! Σίγουρα πάντως, οι δύο γυναίκες ήρθαν πιο κοντά μετά τη βίαιη εμφάνιση της αρρώστιας της Μαργαρίτας.
Γίνατε πρόσφατα μητέρα. Με ένα δραματικό παρόν και ένα δυσοίωνο και θολό μέλλον να διαγράφεται, ποιοι είναι οι φόβοι σας;
Η θέση μου πια δεν μου επιτρέπει να είμαι απαισιόδοξη, γιατί εάν είμαι εγώ, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα το μεταφέρω στο παιδί! Θέλω να πιστεύω, λοιπόν, ότι όταν αυτή η γενιά φτάσει σε μία παραγωγική ηλικία, τα πράγματα θα έχουν φτιάξει στην Ελλάδα. Για αυτό που πραγματικά λυπάμαι είναι για την τύχη των μεγάλων ανθρώπων, οι οποίοι δούλευαν μια ολόκληρη ζωή, για να ζήσουν τόσο δύσκολα γηρατειά.
Τι εύχεστε για τη ζωή και τον κόσμο μας;
Όσοι πιστεύουμε ότι πρέπει πρώτα από όλα να ευημερούν οι άνθρωποι - όχι μόνο οι αριθμοί - να γίνουμε πιο πολλοί, λιγότερο θεωρητικοί και να καταφέρουμε επιτέλους να πείσουμε ότι αυτό μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη.
Ταυτότητα παράστασης: διασκευή – σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας, σκηνικά – κοστούμια: Αναστασία Αρσένη, φωτισμοί: Ανδρέας Μπέλης, μουσική επιμέλεια: Ελεάνα Βραχάλη. Πρωταγωνιστούν: η Ρένη Πιττακή στον ρόλο της Ρίτας Λυμπεράκη και η Πέγκυ Τρικαλιώτη στον ρόλο της Μαργαρίτας Καραπάνου. Μαζί τους η Ηλεάνα Μπάλα.
Πληροφορίες
Θέατρο Βασιλάκου, Προφήτου Δανιήλ 3 – 5, Κεραμεικός, τηλ.: 210 3470707. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 19.00, Πέμπτη: 20.00, Παρασκευή: 21.00, Σάββατο: 18.00 και 21.00, Κυριακή: 18.00 και 20.15. Τιμές εισιτηρίου: 20, 15 (φοιτητικό, νεανικό) ευρώ.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης